Trẻ em mắc tiểu đường ngày càng gia tăng, bác sĩ chỉ cách phát hiện bệnh tránh biến chứng nguy hiểm

Không cấp cứu kịp thời sẽ dẫn đến tử vong

Bệnh nhân L.G.H. (16 tuổi, ngụ xã An Phước, Long Thành) với biểu hiện tiểu đêm nhiều, xuống cân, hốc hác mặc dù ăn rất nhiều, ngất xỉu nên được người nhà đưa đến Bệnh viện Đại học y dược Shingmark cấp cứu. Sau đó, H. được chuyển lên Bệnh viện Nhi đồng Đồng Nai điều trị. Qua những triệu chứng và các xét nghiệm, kết quả H. bị tiểu đường type 1.

Theo các bác sĩ tại Bệnh viện Nhi đồng Đồng Nai, nguyên nhân H. bị ngất xỉu là do ngộ độc ceton (nhiễm toan ceton đái tháo đường (DKA). Đây là một biến chứng cấp tính, nghiêm trọng và chủ yếu xảy ra ở bệnh nhân đái tháo đường type 1. Từ đó đến nay, 4 tuần/1 lần người nhà đưa H. lên Bệnh viện Nhi đồng Đồng Nai để làm xét nghiệm và nhận thuốc. Hàng ngày, em phải tiêm 2 mũi insullin.

Hay trường hợp T.M.T. (15 tuổi, ngụ ở xã An Phước, Long Thành) cũng bị sút cân nhanh chóng, nên gia đình đã đưa T. đi khám tại Bệnh viện Nhi đồng Đồng Nai và kết quả cho thấy T. bị tiểu đường type 1.

BS. Trần Xuân Lam (khoa Huyết học thần kinh, Bệnh viện Nhi đồng Đồng Nai) cho biết, theo ước tính có khoảng 1% trẻ em trong dân số (khoảng 1000 trẻ) bị bệnh lý này. Bệnh tiểu đường type 1 gặp chủ yếu ở 2 nhóm tuổi trẻ em hay gặp nhất là lứa tuổi mẫu giáo 4-6 tuổi và 10-14 tuổi. Tại Bệnh viện Nhi đồng Đồng Nai hiện đang theo dõi và điều trị ngoại trú cho 40 bệnh nhi.

Theo BS. Trần Xuân Lam, nguyên nhân ban đầu khiến trẻ mắc đái tháo đường type 1 là do thiếu hụt hoặc tắc insulin gây ra việc đường không đi tới tế bào và tăng đường huyết lên. Phần nữa là do cơ chế miễn dịch của trẻ tiếp xúc những yếu tố như thuốc, hóa chất và cuối cùng là tình trạng béo phì ngày càng gia tăng, trong khi các hoạt động thể lực ngày càng giảm.

Biến chứng đái tháo đường dễ gặp nhất là trẻ bị nhiễm toan ceton (là một trạng thái thiếu hụt insulin tương đối hoặc tuyệt đối bị trầm trọng thêm sau sự tăng đường huyết, mất nước và sự rối loạn gây toan hóa trong chuyển hóa trung gian). Khi nhiễm toan ceton, trẻ thường bị mất nước, người mệt mỏi lừ đừ và nặng nhất là hôn mê, nếu không cấp cứu kịp thời sẽ dẫn đến tử vong.

Thời điểm vàng nên đưa trẻ đi tầm soát tiểu đường là 10 tuổi và lúc 14 tuổi

Theo BS Lam khi thấy trẻ có các biểu hiện như tiểu nhiều, ăn uống nhiều và sút cân nhanh, mệt mỏi thì gia đình nên cho bé đi tầm soát tiểu đường. Những trường hợp được phát hiện sớm và điều trị kịp thời sẽ không để lại di chứng. Tuy nhiên, nếu phát hiện muộn và chậm điều trị có thể gây ra phù não ở bệnh nhân.

Với những trường hợp tiền sử gia đình có tiểu đường type II, trẻ em béo phì, trẻ có những rối loạn huyết áp (tăng huyết áp), rối loạn mỡ máu cần đi tầm soát tiểu đường. Hai thời điểm vàng nên đưa trẻ đi tầm soát là 10 tuổi và tuổi dậy thì lúc 14 tuổi.

BS. Lam khuyến cáo cần cân đối chế độ ăn uống cho trẻ một cách lành mạnh, hợp lý, hạn chế thức ăn nhanh, chứa nhiều dầu mỡ, hạn chế nước uống có ga. Những thức ăn này chuyển hóa từ đường thành mỡ, tăng tỉ lệ béo phì ở trẻ và nó là yếu tố nguy cơ cao tăng bệnh tiểu đường ở trẻ. Tăng cường các hoạt động thể lực như đi bộ, bơi lội…; hạn chế sử dụng các thiết bị điện tử thông minh cũng là cách giúp trẻ phòng tránh tiểu đường sớm.