Thủ tướng Nhật Bản thăm chính thức Việt Nam từ 30/4 đến 1/5

Trong những năm gần đây, quan hệ Việt Nam và Nhật Bản phát triển nhanh chóng. Nhật Bản là nước G-7 đầu tiên đón Tổng Bí thư Việt Nam đi thăm (năm 1995), nước G-7 đầu tiên thiết lập quan hệ Đối tác chiến lược với Việt Nam (năm 2009), nước G-7 đầu tiên công nhận quy chế kinh tế thị trường của Việt Nam (năm 2011), nước G-7 đầu tiên mời Việt Nam tham dự Hội nghị Thượng đỉnh G7 mở rộng (5/2016).

Quan hệ giữa hai nước Việt Nam - Nhật Bản đang ở giai đoạn tốt nhất trong lịch sử kể từ khi thiết lập quan hệ ngoại giao, có sự tin cậy cao. Lãnh đạo cấp cao hai nước duy trì thường xuyên các chuyến thăm và tiếp xúc tại các diễn đàn quốc tế và khu vực.

Trước khi nhận nhiệm vụ đứng đầu Chính phủ hai nước, Thủ tướng Phạm Minh Chính và Thủ tướng Fumio Kishida đã quen biết và thân thiết với nhau trong mối quan hệ giữa 2 tổ chức nghị sĩ hữu nghị của hai nước.

Thủ tướng Phạm Minh Chính đã từng là Chủ tịch Nhóm nghị sĩ hữu nghị Việt-Nhật, còn Thủ tướng Kishida đã là thành viên và Tổng thư ký của Liên minh nghị sĩ hữu nghị Nhật-Việt trong hàng chục năm.

Diễn ra trong bối cảnh quan hệ song phương đang ở giai đoạn phát triển tốt đẹp nhất từ trước tới nay, chuyến thăm chính thức Nhật Bản của Thủ tướng Phạm Minh Chính đã đạt được những kết quả có ý nghĩa chiến lược, toàn diện với những dấu ấn quan trọng, hứa hẹn những bước phát triển vượt bậc trong quan hệ đối tác chiến lược sâu rộng Việt Nam-Nhật Bản.

Các bộ ngành, địa phương, doanh nghiệp giữa hai nước ký kết và trao đổi hơn 50 văn kiện, thỏa thuận hợp tác trên các lĩnh vực, trong đó có các thỏa thuận hợp tác về các dự án trị giá hàng chục tỉ USD.

Chuyến đi một lần nữa khẳng định vị thế, uy tín của Việt Nam trong khu vực và trên thế giới.

Thiết lập quan hệ ngoại giao ngày 21/9/1973, từ tháng 3/2014 Việt Nam và Nhật Bản thiết lập quan hệ Đối tác chiến lược sâu rộng vì hòa bình và thịnh vượng ở châu Á nhân chuyến thăm cấp nhà nước tới Nhật Bản của Chủ tịch nước Trương Tấn Sang.

Nhật Bản là đối tác kinh tế quan trọng hàng đầu của Việt Nam và là nước G7 đầu tiên công nhận quy chế kinh tế thị trường của Việt Nam (tháng 10/2011). Nhật Bản là nước tài trợ ODA lớn nhất, nhà đầu tư số 3, đối tác du lịch thứ 3, thương mại lớn thứ 4 của Việt Nam.

Về thương mại: Hai nước đã dành cho nhau thuế suất tối huệ quốc từ 1999.

Năm 2021, kim ngạch thương mại song phương đạt 42,7 tỉ USD, xuất khẩu đạt 20 tỉ USD (tăng 4,4%) và nhập siêu 2,52 tỉ USD. Trong 3 tháng đầu năm 2022, kim nghạch xuất nhập khẩu đạt 11,2 tỉ USD, tăng 11% so với cùng kỳ năm 2021, trong đó: Xuất khẩu đạt gần 5,4 tỉ USD, tăng 10,1% và nhập khẩu đạt gần 5,8 tỉ USD, tăng 11,7% so với cùng kỳ năm 2021.

Lũy kế đến 20/3/2022, Nhật Bản có 4.828 dự án FDI còn hiệu lực tại Việt Nam với tổng vốn đầu tư đăng ký hơn 64,410 tỉ USD, đứng thứ 3 sau Hàn Quốc và Singapore trong tổng số 139 quốc gia và vùng lãnh thổ đầu tư vào Việt Nam (Nguồn: Cục Đầu tư nước ngoài). Năm 2021, Nhật Bản có 9 dự án cấp mới và 8 lượt góp vốn mua cổ phần, đứng thứ 4 với tổng vốn đăng ký 200 triệu USD.

Nhật Bản là nước cung cấp vốn vay bằng đồng Yên cho Việt Nam lớn nhất, tổng giá trị vay cho đến 12/2019 là 2.578 tỉ Yên (khoảng 23,76 tỉ USD, chiếm 26,3% tổng vốn ký kết vay nước ngoài của Chính phủ).

Cộng đồng người Việt Nam tại Nhật Bản đạt hơn 450.000 người, sinh sống, làm việc và học tập trên khắp 47 tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương của Nhật Bản, trong đó chủ yếu tập trung tại các tỉnh: Aichi, Tokyo, Osaka, Saitama, Chiba, Fukuoka.

Chuyến thăm của lãnh đạo cấp cao giữa hai nước gần đây nhất là chuyến thăm chính thức của Thủ tướng Phạm Minh Chính hồi tháng 11/2021.

Chuyến thăm đã đạt được những kết quả toàn diện, vừa cụ thể, thiết thực, vừa có ý nghĩa chiến lược, tạo ra những dấu ấn lớn giúp tăng cường, củng cố quan hệ Đối tác chiến lược sâu rộng với Nhật Bản.

Chuyến thăm của Thủ tướng Phạm Minh Chính đã góp phần nâng tầm và thúc đẩy các mặt quan hệ hợp tác giữa hai nước đi vào thực chất hơn, hiệu quả hơn, xứng tầm với quan hệ đối tác chiến lược trên các lĩnh vực, đem lại lợi ích thiết thực cho nhân dân, doanh nghiệp và địa phương hai nước, nhất là trong bối cảnh cả hai nước đang phải khắc phục hậu quả của đại dịch.

Thông điệp xuyên suốt của Thủ tướng Phạm Minh Chính trong chuyến thăm lần này là: Trong quan hệ song phương, Việt Nam nhất quán coi Nhật Bản là bạn, đối tác chiến lược tin cậy, thân thiết, quan trọng hàng đầu và lâu dài, chia sẻ nhiều lợi ích chiến lược chung.

Về hợp tác lao động: Từ năm 1992 đến nay, Việt Nam đã cử nhiều tu nghiệp sinh sang Nhật Bản. Hiện Việt Nam đứng thứ nhất về số lượng thực tập sinh nước ngoài tại Nhật Bản với hơn 200.000 người .

Hai bên đã ký: (i) Bản ghi nhớ về việc Nhật Bản tiếp nhận điều dưỡng viên, hộ lý của Việt Nam;

(ii) Bản ghi nhớ hợp tác về chế độ thực tập sinh kỹ năng (6/2017);

(iii) Bản ghi nhớ hợp tác về chế độ Lao động kỹ năng đặc định (5/2019).

Thông cáo Bộ Ngoại giao cũng cho biết, về dân số, Nhật Bản có 125,12 triệu người (5/2021), giảm liên tục từ năm 2011. Tuổi thọ trung bình là 83,5 cao nhất thế giới.

Nhật Bản đang đối mặt với nguy cơ sụt giảm dân số, dự báo là 95 triệu người đến 2050, chủ yếu do tỷ lệ sinh mới thấp.

Chính phủ Nhật Bản đang từng bước nới lỏng các quy định nhập cư và công nhận quốc tịch tự nhiên nhằm giải quyết tình trạng thiếu hụt lao động.