Thủ tướng: Một ASEAN đoàn kết, bản lĩnh vượt qua những sóng gió của thời cuộc

Sáng nay 12/11, như báo Dân sinh đã đưa tin, lễ khai mạc Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 37 và các Hội nghị Cấp cao ASEAN với Đối tác đã được tổ chức trọng thể tại Trung tâm Hội nghị Quốc tế, Hà Nội. Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng đến dự và phát biểu chào mừng Hội nghị.

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân, Chủ tịch Đại hội đồng Nghị viện Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (AIPA) lần thứ 41; Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc, Chủ tịch Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 37 và các Cấp cao liên quan tham dự.

Chủ tịch Ủy ban Quốc gia ASEAN - Phó Thủ tướng Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh; 3 Phó Chủ tịch Ủy ban: Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Mai Tiến Dũng, Bộ trưởng LĐ-TB&XH Đào Ngọc Dung, Bộ trưởng Công Thương Trần Tuấn Anh; cùng lãnh đạo các Ban ngành của Đảng và Chính phủ, Đại sứ các nước ASEAN và Ngoại giao đoàn tại Hà Nội đã đến dự.

Lãnh đạo các nước ASEAN, Tổng Thư ký ASEAN và các khách mời cũng cùng dự từ gần 20 đầu cầu trên thế giới.

Giữ vững vai trò trung tâm, không bị cuốn vào các dòng xoáy biến động

Phát biểu khai mạc, tiếp thu những chỉ đạo của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng về những khó khăn mà ASEAN đang phải đối diện do tác động của đại dịch Covid-19, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cho biết Chính phủ các nước ASEAN trăn trở với nỗi đau của người dân, đau đáu với nhu cầu khôi phục để vượt qua giai đoạn cam go này.

Điểm lại những hành động triển khai mạnh mẽ ở cả cấp quốc gia và khu vực, ứng phó kịp thời với đại dịch của Chính phủ các nước ASEAN đối với đại dịch trên tinh thần "Gắn kết và Chủ động thích ứng", Thủ tướng thông báo về những kết quả hợp tác thiết thực đã và đang triển khai của ASEAN trong ứng phó các tình huống y tế khẩn cấp và dịch bệnh trong tương lai.

Trong đó, Quỹ ASEAN ứng phó Covid-19 đã nhận được cam kết ủng hộ tới 10 triệu đô la. Kho dự phòng vật tư y tế khẩn cấp của ASEAN, Khung chiến lược ASEAN về ứng phó các tình huống y tế công cộng khẩn cấp và Trung tâm khu vực ứng phó các tình huống y tế khẩn cấp và dịch bệnh cũng sẽ được thông qua hoặc khởi động thành lập dịp Cấp cao lần này.

Thủ tướng nhấn mạnh: "Dịch bệnh không thể cản trở tiến trình của xây dựng Cộng đồng ASEAN. Hợp tác trên 3 trụ cột vẫn được triển khai tích cực, đúng tiến độ" và cho biết đánh giá giữa kỳ các Kế hoạch tổng thể thực hiện Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2025 đã hoàn tất.

Ngay sau Lễ khai mạc, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã chủ trì điều hành Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 37 với sự tham dự của Lãnh đạo các nước ASEAN và Tổng Thư ký ASEAN. Tổng Giám đốc Tổ chức Y tế thế giới (WHO) tham dự và trình bày về tình hình dịch Covid-19 và ứng phó trên toàn cầu.

Mở đầu Hội nghị, Thủ tướng nhấn mạnh ý nghĩa đặc biệt của Cấp cao lần này, xác định đây là dịp để ASEAN hoàn tất toàn bộ những chương trình, sáng kiến đã triển khai từ đầu năm tới nay, đồng thời đưa ra phương hướng hợp tác thời gian tới.

"Trong bối cảnh tình hình quốc tế và khu vực ngày càng diễn biến phức tạp, bất ổn và khó lường, Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 37 một lần nữa khẳng định tinh thần đoàn kết và bản lĩnh ASEAN vượt qua những sóng gió của thời cuộc, cũng như cam kết mạnh mẽ của tất cả các nước thành viên trong việc xây dựng thành công Cộng đồng", ông nói.

Theo đó, Thủ tướng đề nghị các Lãnh đạo ASEAN đóng góp các ý kiến để gợi mở ra nhiều biện pháp thiết thực để triển khai hiệu quả các mục tiêu trong Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2025 giai đoạn tới, qua đó ngày càng phát huy vai trò, vị thế của ASEAN trong khu vực và trên trường quốc tế.

Giúp người dân lấy lại niềm tin, tăng cường tính cạnh tranh

Tại Hội nghị, các Lãnh đạo ASEAN đã rà soát tổng thể tình hình hợp tác ASEAN. Trong đó, các Lãnh đạo đặc biệt đánh giá cao vai trò Chủ tịch ASEAN 2020 của Việt Nam trong điều phối, dẫn dắt ASEAN giữ vững đà hợp tác, xây dựng trên ba trụ cột Cộng đồng, đồng thời đẩy mạnh hợp tác ứng phó và khắc phục hậu quả của dịch bệnh.

Các Lãnh đạo ASEAN nhất trí thông qua Đánh giá giữa kỳ triển khai các Kế hoạch tổng thể Cộng đồng ASEAN 2025, ra Tuyên bố Hà Nội về Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN sau 2025, tiến hành rà soát triển khai Hiến chương ASEAN, gắn kết phát triển tiểu vùng với tiến trình phát triển chung của ASEAN và triển khai các sáng kiến nâng cao hình ảnh, bản sắc ASEAN trong khu vực.

Trong nỗ lực ứng phó chung với đại dịch, các Lãnh đạo đã thông qua Khung phục hồi tổng thể của ASEAN cùng Kế hoạch triển khai, Tuyên bố ASEAN về Khung Thỏa thuận Hành lang đi lại ASEAN, Khung chiến lược ASEAN về các tình huống y tế công cộng khẩn cấp, chính thức công bố lập Kho dự phòng vật tư y tế khẩn cấp khu vực và thúc đẩy vận hành Quỹ ASEAN ứng phó Covid-19 để hỗ trợ hiệu quả các nhu cầu chống dịch của khu vực, nhất trí kế hoạch lập Trung tâm khu vực ASEAN về Ứng phó dịch bệnh và các tình huống y tế khẩn cấp.

Các nước tin tưởng, những biện pháp này sẽ giúp người dân lấy lại niềm tin, tăng cường tính cạnh tranh, khôi phục chuỗi cung ứng và dịch vụ bị gián đoạn, từng bước phục hồi bền vững trong trung hạn và dài hạn.

Nhấn mạnh tầm quan trọng của việc hoàn tất đàm phán Hiệp định RCEP, các Lãnh đạo đề nghị sớm ký kết và đưa vào thực thi Hiệp định, đóng góp vào củng cố và cải tiến hệ thống thương mại đa phương công bằng, dựa trên luật lệ.

Tái khẳng định yêu cầu tiên quyết cần duy trì đoàn kết, thống nhất, giữ vững vai trò trung tâm của ASEAN, nâng cao khả năng tự cường, thúc đẩy chủ nghĩa đa phương, đề cao các nguyên tắc cơ bản trong Hiến chương ASEAN và Tài liệu quan điểm ASEAN về Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương, các nhà lãnh đạo nhất trí ASEAN cần tiếp tục các nỗ lực tạo dựng môi trường thuận lợi cho các nỗ lực đối thoại, hợp tác và xây dựng lòng tin, trong đó đảm bảo đàm phán COC hiệu lực, hiệu quả, phù hợp với luật pháp quốc tế, Công ước của Liên hợp quốc về Luật Biển năm 1982 (UNCLOS 1982).

Các nhà lãnh đạo ASEAN khẳng định tiếp tục tích cực hỗ trợ Myanmar tìm giải pháp lâu dài và bền vững nhằm ổn định tình hình, giải quyết các vấn đề nhân đạo tại bang Rakhine, Myanmar.

Thúc đẩy phục hồi toàn diện sau đại dịch

Phát biểu trong vai trò Chủ tịch ASEAN, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đề nghị cần có cách tiếp cận tổng thể, đồng bộ về kiểm soát đại dịch với sự tham gia của "cả Cộng đồng", bảo vệ cuộc sống người dân và thúc đẩy phục hồi toàn diện. 

Thủ tướng đề nghị ASEAN nỗ lực giữ vững đà hợp tác và liên kết khu vực, triển khai đầy đủ và đúng lộ trình các mục tiêu đề ra trong Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2025 và thúc đẩy định hướng phát triển giai đoạn mới cho ASEAN.

Và cho rằng, ASEAN cần tạo thêm động lực mới để nâng cao năng lực cạnh tranh ASEAN trong thế giới tái định hình hậu Covid-19, khai thác hiệu quả các cơ hội hợp tác nội khối, ứng dụng khoa học công nghệ tiên tiến, nâng cao năng lực chuyển đổi số, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao để xác lập vị trí mới của ASEAN trong chuỗi sản xuất và cung ứng toàn cầu.

Để ứng phó với các thách thức gay gắt từ dịch bệnh, thiên tai, duy trì các mục tiêu phát triển đồng đều, bền vững, Thủ tướng đề nghị ASEAN cần đẩy mạnh thu hẹp khoảng cách phát triển, tăng cường kết nối, trong đó có gắn kết phát triển các tiểu vùng, như Mê Công, với phát triển chung của ASEAN để không vùng, miền nào bị bỏ lại phía sau.

Nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đề cao bản sắc, hình ảnh và giá trị chung của Cộng đồng ASEAN, Thủ tướng ủng hộ tăng cường sử dụng cờ ASEAN và ASEAN ca tại khu vực, thông báo Việt Nam sẽ thực hiện treo cờ ASEAN tại trụ sở các cơ quan Chính phủ từ đầu 2021.

Trao đổi về các biện pháp duy trì và củng cố hòa bình và ổn định trong khu vực, Thủ tướng đề nghị ASEAN cần tiếp tục phát huy vai trò trung tâm về đối thoại, hợp tác, xây dựng lòng tin ở khu vực, tiếp tục nỗ lực định hình một cấu trúc khu vực rộng mở, minh bạch, dựa trên luật lệ, đẩy mạnh hình thành và chia sẻ các chuẩn mực ứng xử và đề cao thượng tôn pháp luật.

Xây dựng biển Đông hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn và phát triển

Thủ tướng nhắc lại Tài liệu quan điểm của ASEAN về Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương (AOIP) và Tuyên bố Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN dịp 53 năm ASEAN, xác định đây là những cơ sở hữu ích để ASEAN thúc đẩy khu vực Đông Nam Á hoà bình, an ninh, trung lập và ổn định; tăng cường các giá trị hướng tới hoà bình trong khu vực phù hợp với luật pháp quốc tế. 

Trao đổi về tình hình biển Đông, Thủ tướng khẳng định lại quan điểm của Việt Nam, phù hợp với nhận thức chung của ASEAN về nỗ lực, quyết tâm xây dựng biển Đông thành vùng biển hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn và phát triển.

Thủ tướng nhấn mạnh, mọi quốc gia cần thượng tôn pháp luật, coi UNCLOS 1982 là khuôn khổ cho mọi hoạt động trên biển, tự do hàng hải, hàng không, đẩy mạnh xây dựng lòng tin, kiềm chế, không có hành động làm phức tạp tình hình, không quân sự hóa, giải quyết hòa bình các tranh chấp, khác biệt trên cơ sở luật pháp quốc tế.

Trên tinh thần đó, việc các bên thực hiện nghiêm túc, đầy đủ Tuyên bố về ứng xử của các bên ở biển Đông (DOC) và xây dựng Bộ quy tắc ứng xử ở biển Đông (COC) hiệu lực, hiệu quả, phù hợp với luật pháp quốc tế và UNCLOS 1982 có ý nghĩa vô cùng quan trọng.