Thủ tướng khuyến khích sinh đủ 2 con sớm, nhưng TP.HCM có mức sinh rất thấp: Vì sao?

Mới đây, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định 588 ngày 28/4/2020, trong đó có nội dung khuyến khích nam, nữ kết hôn trước 30 tuổi và khuyến khích phụ nữ sinh con thứ hai trước 35 tuổi.

Điều này đã gây xôn xao trong xã hội và có nhiều luồng thông tin trái chiều.

Tuy nhiên trước khi Quyết định trên được ban hành, vấn đề khuyến khích sinh đủ 2 con đã được cơ quan chức năng nhiều tỉnh thành bàn luận, khi mức sinh ở nhiều thành phố lớn rất thấp.

TP.HCM có mức sinh rất thấp

Điển hình là ở TP.HCM khi theo thống kê, hiện mức sinh tại đây chỉ có 1,33 con/phụ nữ, thấp hơn nhiều so với mức sinh thay thế là 2,1 con/phụ nữ.

Trong hội nghị Vấn đề mức sinh thấp tại TP.HCM, thực trạng và giải pháp, bà Phạm Thị Mỹ Lệ, Phó Chi cục trưởng phụ trách Chi cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình TP.HCM đã chia sẻ những thách thức, vấn đề về dân số mà TP.HCM đang phải đối mặt.

Cụ thể là: Quy mô dân số lớn, mật độ dân số cao và tiếp tục tăng trong khi mức sinh hiện ở mức rất thấp;

Mất cân bằng giới tính khi sinh vẫn có thể diễn ra;

Di cư vẫn diễn ra với cường độ cao;

Chưa có giải pháp đồng bộ phát huy lợi thế của thời kỳ Cơ cấu dân số vàng và thích ứng với Già hóa dân số...

Trong đó, vấn đề mức sinh thấp đóng vai rất quan trọng tác động đến các biến Dân số khác theo chiều hướng không tích cực.

Theo kết quả thống kế sơ bộ từ cuộc Tổng Điều tra dân số và nhà ở 1/4/2019, dân số TP.HCM là 8.993.082 người, mật độ dân số 4.363 người/km2 cao nhất so với các tỉnh, thành phố trong cả nước.

TP.HCM hiện đang được xếp trong nhóm 17 tỉnh, thành phố có mức sinh thấp. Đây là những tỉnh, thành phố nằm ở khu vực phía Nam, có tốc độ đô thị hóa cao, tăng trưởng kinh tế nhanh và đều nằm ở vùng kinh tế trọng điểm.

Tỉ lệ người trẻ và người trong độ tuổi lao động ngày càng giảm, trong khi tỉ lệ người cao tuổi ngày càng tăng. Điều này càng làm gia tăng tốc độ già hóa Dân số tại thành phố.

Nguyên nhân phụ nữ TP.HCM "ngán sinh con"

Có nhiều nguyên nhân khách quan và chủ quan làm mức sinh sẽ tiếp tục giảm trên địa bàn thành phố:

Do áp lực của cuộc sống và công việc, làm xuất hiện xu hướng kết hôn muộn, sinh con muộn, sinh ít con và không muốn sinh con;

Việc nuôi dạy, chăm sóc con cái hiện nay đòi hỏi rất nhiều chi phí như: ăn uống, học hành, chăm sóc sức khỏe, vui chơi giải trí;

Do tâm lý sợ tốn kém nên nhu cầu sinh con của các gia đình đang có xu hướng giảm nhanh.

Bên cạnh đó, tốc độ đô thị hóa tăng nhanh và phát triển kinh tế cũng dẫn đến áp lực cho các gia đình trong tìm kiếm việc làm, nhà ở, chi phí sinh hoạt.

Trình độ học vấn, điều kiện sống được cải thiện, lối sống theo trào lưu và tâm lý thích hưởng thụ, thích dịch chuyển cũng có tác động nhất định đến mức sinh thấp.

Tình trạng phá thai, tỷ lệ vô sinh nguyên phát, thứ phát có xu hướng gia tăng cũng là những yếu tố tác động khiến nhiều gia đình không thể sinh con.

Kinh nghiệm tại một số quốc gia có mức sinh thay thế thấp chỉ ra rằng, mức sinh thấp sẽ gây bất lợi cho cơ cấu nhân khẩu học, tạo ra áp lực ngày càng tăng đối với hệ thống an sinh xã hội, suy giảm về nguồn nhân lực đặc biệt là lao động trẻ, gây ảnh hưởng đến nền kinh tế xã hội...

Theo cơ quan chức năng TP.HCM, để giải quyết thực trạng mức sinh thấp cần sự chung tay vào cuộc của tất cả các Ban ngành, Đoàn thể.

Những nội dung cần phải làm ngay là: Hỗ trợ miễn, giảm toàn bộ chi phí viện phí trong lần sinh con thứ hai đối với các trường hợp có hộ khẩu thường trú trên địa bàn TP.HCM;

Cung cấp các gói ưu tiên hỗ trợ vay, mua hoặc thuê nhà xã hội đối với các cặp vợ chồng đã sinh đủ hai con có hộ khẩu thường trú trên địa bàn TP.HCM;

Miễn, giảm chi phí giáo dục cho trẻ em dưới 10 tuổi, triển khai chương trình sữa học đường.

Về cơ chế chính sách, cần đề xuất đưa vào Dự thảo Luật Dân số nội dung "Mỗi cặp vợ chồng được quyền quyết định số con" hoặc cân nhắc việc sửa đổi cho phép sinh con thứ 3 tại các vùng mức sinh thấp.

Cần có giải pháp đẩy mạnh bình đẳng giới, nâng cao khả năng cân bằng của phụ nữ trong công việc và gia đình.

Mở rộng hỗ trợ của chính phủ trong trợ cấp nghỉ thai sản và đa dạng hóa hình thức nghỉ chăm trẻ trong điều kiện lao động cho các gia đình con nhỏ dưới 3 tuổi...