Thủ tướng cùng chuyên gia quốc tế bàn về đổi mới sáng tạo của Việt Nam

Sáng 15/5, Hội nghị "Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo - Một trụ cột cho phát triển kinh tế - xã hội của Việt Nam" do Bộ Khoa học và Công nghệ và Đại sứ quán Australia tại Việt Nam và Liên minh Đổi mới Phát triển Quốc tế (IDIA) đồng tổ chức tại Trung tâm Hội nghị Quốc tế, 11 Lê Hồng Phong, Hà Nội. Hội nghị bắt đầu lúc 80, dự kiến kết thúc 12h. Trong buổi chiều sẽ diễn ra các phiên thảo luận chuyên đề.

TS Kym Dongwha

Memo call là công nghệ đầu tiên Hàn Quốc được xây dựng dành cho đường dây nóng tại Nhà Xanh có bảo mật. Tiếp đó là công nghệ TDX, được xây dựng vào những năm 80. Đây là giai đoạn phát triển chậm do tốc độ tăng trưởng của Hàn Quốc bị chững lại. Kế hoạch này kéo dài 5 năm, tập trung vào điện tử và ngành công nghệ thông tin - một trong những trụ cột chính. Việc xây dựng này xảy ra đồng thời với kế hoạch viễn thông "mỗi gia đình Hàn Quốc chỉ có một điện thoại". Sau đó, Hàn Quốc phát triển công nghệ CDMA - một phần quan trọng, góp phần mạnh mẽ, thúc đẩy sự phát triển công nghệ thông tin truyền thông tại Hàn Quốc. CDMA được thương mại hoá từ năm 1991-1996 nhờ sự hợp tác với ETRI và Qualcomm.

"Tại sao cần viện nghiên cứu công nghiệp?". Trả lời câu hỏi này, Viện trưởng Viện Khoa học và Công nghệ Việt Nam - Hàn Quốc cho biết, Viện nghiên cứu công nghiệp sẽ là nhà cung cấp giải pháp công nghệ và sản xuất; là công cụ cho quan hệ đối tác công-tư (PPP); là công cụ đàm phán để nhập khẩu công nghệ và là nguồn đào tạo nhân lực công nghệ cho nước nhà.

Kết thúc bài phát biểu, ông Kym Dongwha khẳng định: "Các viện nghiên cứu công nghiệp trong khối công lập là nền tảng cho chuỗi giá trị trong sản xuất để phát triển nền kinh tế!". 

Bà Caitlin Wiesen 

Bà Caitlin Wiesen cũng chỉ ra bốn thách thức hiện nay của Việt Nam. Thứ nhất là mô hình tăng trưởng mới, rủi ro trong bẫy thu nhập trung bình thấp. Thách thức chuyển đổi mô hình từ sử dụng tài nguyên thiên nhiên sang mô hình mới khiến Việt Nam gặp nhiều khó khăn. 

Thứ hai là tạo ra việc làm mới. Cuộc cách mạng 4.0 mang lại cơ hội những cũng tạo ra không ít thách thức cho việc tạo ra việc làm. Tự động hóa và trí tuệ nhân tạo được cho ra sẽ cướp đi cơ hội cho nhiều người lao động trong các ngành công nghiệp, điện tử, ngân hàng... Tuy nhiên, nhiều việc làm được tạo ra, đòi hỏi người Việt phải tăng cường đổi mới

Thứ ba là rủi ro về mất bình đẳng. Cách mạng 4.0 có nguy cơ dẫn đến sự gia tăng bất bình đẳng. Lợi nhuận và giá trị từ những kỹ năng mới sẽ cao hơn nhưng lại tạo ra tình trạng bất bình đẳng về thu nhập ngày càng gia tăng...

Thứ tư là rủi ro suy thoái môi trường và biến đổi khí hậu. Tình trạng nhiễm môi trường đang tác động đến triển vọng phát triển bền vững của Việt Nam.

"Việt Nam có tránh được những rủi ro này hay khộng phụ thuộc nhiều doanh nghiệp tư nhân", bà Caitlin Wiesen bày tỏ.

Trước những thách thức này, đại diện UNDP cho rằng, sự phát triển của Việt Nam phụ thuộc vào việc trang bị các kỹ năng mới cho người Việt để họ nắm bắt cơ hội. Hệ thống an sinh xã hội có thể tăng cường khả năng ứng phó của những người bị tổn thưởng. Nền tảng của phát triển con người là lấy họ làm trung tâm, phát triển vì con người. 

Bên cạnh đó, Việt Nam cần có cách tiếp cận quản trị mới, tạo điều kiện để phát triển con người đồng thời tăng cường khả năng của người dân để nắm bắt nhu cầu mới: xây dựng, đào tạo kỹ năng trong thế kỷ mới.. Việt Nam cần đổi mới hệ thống giáo dục để đổi mới sáng tạo; học theo hướng mở...

"Việt Nam có thể nắm bắt công nghệ để tạo ra bước nhảy vọt trong đổi mới công nghệ, tăng cường đổi mới hướng tới mục tiêu phát triển bền vững, để tất cả mọi người không bị đẩy lại phía sau",  bà Caitlin Wiesen kỳ vọng.

Bà Lucy Cameron

Theo chuyên gia, Việt Nam có vị thế phù hợp để thúc đẩy kinh tế số. Chuyển đổi số sẽ đem lại khoảng 1,1% tăng trưởng GDP mỗi năm cho Việt Nam đến năm 2045. Bà cũng nhận định, tăng trưởng của Việt Nam khá nhanh và toàn diện, chỉ sau Trung Quốc và có nền tảng phù hợp để chuyển đối số.

Về thách thức, cũng như nhiều quốc gia, Việt Nam gặp thách thức về biến đổi khí hậu, sự chậm lại của năng suất lao động, nguồn lực cần thiết. 

Việt Nam đã đạt được vị thế quốc gia thu nhập trung bình thấp. Nhiều quốc gia mắc bẫy thu nhập trung bình do không có đổi mới và thay đổi nguồn tăng trưởng. Đối với các nền kinh tế có thu nhập cao, tăng tưởng nhanh như Hong Kong, Singapore, Hàn Quốc... họ vượt lên bứt phá nhờ đầu tư vào khoa học công nghệ.

Cũng theo chuyên gia, Việt Nam có nhiều điểm tương đồng như các nước này. Để trở thành "con hổ châu Á" đạt được mức thu nhập cao, Việt Nam cần tăng trưởng cao về xuất khẩu và chuyển đổi cơ cấu; tăng trưởng nhanh và toàn diện; bắt kịp về công nghệ và ứng dụng khoa học - công nghệ và nâng cao năng suất; hệ thống chính sách ổn định và đáng tin cậy; đầu tư cao cho y tế - giáo dục; quản lý tốt kinh tế vĩ mô - tỷ lệ nợ nước ngoài, lam phát ở mức thấp, các chỉ số vĩ mô khác cũng ở mức ổn định.

Ông Stefan Hajkowicz.

Data61 cũng tiến hành phân tích tầm nhìn chiến lược, xem xét sự tác động của công nghệ đến Việt Nam, phân tích sự thành công của nước nước phát triển đồng thời chia sẻ kinh nghiệm với các quốc gia khác để giảm thiểu rủi ro.

Theo ông Stefan Hajkowicz, công nghệ số đem lại cơ hội song cũng tạo ra không ít thách thức. Sự chuyển hướng phát triển của ngành kinh tế số, dự kiến đóng góp từ 10 đến 20 triệu tỷ USD cho kinh tế toàn cầu đến năm 2025

Công nghệ số cũng giúp nâng cao năng suất lao động, tạo ra tài sản, thúc đẩy tăng trưởng Australia. Ông lấy ví dụ về việc lắp đặt 2.400 cảm biến cho cầu Habour ở Sydney.. Cùng với các chương trình học máy và phân tích dự báo, hệ thống có thể dự báo chính xác thời gian và vị trí trước khi sự cố xảy ra. Hệ thống giúp cây cầu trở nên an toàn hơn và cũng tiết kiệm chi phí

Đánh giá cao vai trò của khoa học công nghệ, ông cho rằng, ngành này có nhiều tiềm năng to lớn và Việt Nam có thể đáp ứng nhu cầu để phát triển trong thời gian tới.

Bên cạnh đó, Australia còn phát triển công nghệ Blockchain, trí tuệ nhân tạo và học máy. Đây là những công nghệ đột phá nhằm đẩy mạnh khoa học công nghệ.

Đại diện IDIA ấn tượng với tham vọng của doanh nghiệp Việt

Phát biểu tại sự kiện, bà Sarah Pearson - đại diện Liên minh Sáng tạo và Phát triển Quốc tế (IDIA) cho rằng Việt Nam đã có những thành công nhất định trong đổi mới sáng tạo. Đây là những công cụ hữu ích hỗ trợ sự phát triển của Việt Nam trong 40 năm qua.

Bà Sarah Pearson phát biểu tại sự kiện.

Qua quá trình gặp gỡ, trao đổi với các lãnh đạo doanh nghiệp Việt Nam, bà bày tỏ sự ấn tượng với tham vọng, tầm nhìn và những ý tưởng sáng tạo của người Việt trong kỷ nguyên công nghệ số. Theo bà, điều quan trọng cho Việt Nam là phát triển công nghệ trong nền tảng khoa học. 

Theo bà, IDIA thành lập từ năm 2015 là tập hợp lãnh đạo của các nước, các tổ chức quốc tế nhằm hợp tác, học hỏi lẫn nhau trên nhiều lĩnh vực, bao gồm hỗ trợ đổi mới sáng tạo. IDIA chia sẻ với nhiều quốc gia, tham gia nhiều sự kiện các nước G7 đưa đổi mới sáng tạo vào lộ trình phát triển và có nhiều tác động đến các nhóm yếu thế trong xã hội như phụ nữ, trẻ em... Đơn vị này cũng quan tâm đến công nghệ đổi mới sáng tạo đối các startup nhằm hỗ trợ các tổ chức này.

Đại sứ Craig Chittick phát biểu tại sự kiện.

Đại sứ Australia tin tưởng trên có sở hợp tác chặt chẽ và liên tục cũng những bài học khuyến nghị và báo cáo trong hội nghị sẽ mang lại lợi ích lâu dài cho người dân Việt Nam. Hội nghị là cơ hội để làm nổi bật mối quan hệ đối tác đổi mới sáng tạo giữa Australia và Việt Nam.

Ông kỳ vọng, trong ba năm tới, mối quan hệ giữa hai nước sẽ được thúc đẩy, tăng cường phối hợp về chính sách, đưa giải pháp về mặt chính sách, giải quyết thách thức về mặt kinh tế, tăng cường hợp tác trong những lĩnh vực mới, giúp cả hai nước hướng đến tương lai số. "Khi môi quan hệ chặt chẽ hơn tôi mong muốn nhiều bạn sẽ đến với Australia", đại sứ Australia kỳ vọng.

Bộ trưởng Chu Ngọc Anh (thứ ba từ phải qua) trao đổi cùng lãnh đạo các bộ, ngành.

Bộ trưởng Chu Ngọc Anh phát biểu khai mạc.

Phong trào khởi nghiệp sáng tạo đã lan tỏa mạnh mẽ trong xã hội; tiềm lực khoa học và công nghệ quốc gia được củng cố; thị trường khoa học và công nghệ bước đầu gắn kết hoạt động khoa học và công nghệ với sản xuất, kinh doanh. Hệ thống các tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật, bảo vệ và thực thi quyền sở hữu trí tuệ dần đáp ứng yêu cầu phát triển và hội nhập quốc tế.

Những năm qua, sự đóng góp của khoa học công nghệ thể hiện trong nhiều lĩnh vực như nông nghiệp, công nghiệp... Theo đánh giá của tổ chức sở hữu trí tuệ Thế giới (WIPO), trong những năm gần đây, Việt Nam luôn tăng hạng trong xếp hạng Chỉ số đổi mới sáng tạo toàn cầu, dẫn đầu nhóm quốc gia có thu nhập trung bình thấp. 

Tuy nhiên, để khoa học thực sự trở thành động lực và nền tảng cho phát triển kinh tế - xã hội, Việt Nam cần giải quyết các vướng mắc khó khăn; có các giải pháp mạnh mẽ hơn để thu hút đội ngũ cán bộ khoa học và công nghệ đầu ngành; tăng cường đầu tư...

Thủ tướng cùng và lãnh đạo các bộ, ngành tại sự kiện.