Thống nhất nâng độ tuổi trẻ em lên thành dưới 18 tuổi

Bộ trưởng Bộ LĐ-TB&XH Phạm Thị Hải Chuyền thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ, trình bầy trước Quốc hội Tờ trình dự án Luật bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em

Trình bầy tờ trình Chính phủ, Bộ trưởng Bộ LĐ-TB&XH Phạm Thị Hải Chuyền khẳng định: công tác bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em, thực hiện các quyền trẻ em, luôn được Đảng và Nhà nước Việt Nam coi là một trong những nhiệm vụ cách mạng và chính trị cần được ưu tiên thực hiện trong chiến lược con người, chiến lược phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.

Chứng minh cho luận điểm trên,  Bộ trưởng Phạm Thị Hải Chuyền cho biết: Việt Nam là nước thứ hai trên thế giới và đầu tiên ở châu Á phê chuẩn Công ước của Liên hợp quốc về quyền trẻ em (năm 1990) mà không bảo lưu điều, khoản nào. Trong suốt 25 năm qua, Việt Nam đã nỗ lực trong xây dựng pháp luật trong nước hài hòa với các quy định của Công ước và các điều ước quốc tế khác mà Việt Nam là thành viên. Năm 2004, Quốc hội thông qua Luật bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em đã tạo hành lang pháp lý cho việc thực hiện các quyền trẻ em, nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em theo hướng tiếp cận dựa trên quyền trẻ em. Việt Nam được cộng đồng quốc tế đánh giá là một trong những quốc gia có cam kết chính trị mạnh mẽ và các biện pháp tích cực về xây dựng pháp luật, chính sách, chương trình quốc gia thực hiện Công ước của Liên hợp quốc về quyền trẻ em.

Tuy nhiên, theo Bộ trưởng Phạm Thị Hải Chuyền: sau 10 năm thực hiện Luật Bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em,việc thực hiện Luật năm 2004 đã bộc lộ những hạn chế, bất cập, không đáp ứng yêu cầu của các vấn đề mới phát sinh cần sự điều chỉnh của pháp luật cho phù hợp với Luật pháp quốc tế và hệ thống pháp luật hiện hành.

Theo đó, dự thảo Luật Bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em (sửa đổi), trình tại kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XIII,  gồm 7 chương với 106 điều. Điểm mới trong dự thảo Luật (sửa đổi) lần này là mở rộng khái niệm trẻ em cả về độ tuổi và phạm vi, cụ thể dự thảo Luật quy định “trẻ em là người dưới mười tám tuổi” mà không giới hạn là công dân Việt Nam dưới mười sáu tuổi.

Việc nâng độ tuổi của trẻ em lên thành dưới 18 tuổi sẽ mở rộng phạm vi áp dụng quyền trẻ em

Lý giải về quy định trên, Bộ trưởng Phạm Thị Hải Chuyền, cho biết:, người dưới mười tám tuổi chưa phát triển đầy đủ, chưa hoàn thiện về thể chất, trí tuệ, tinh thần và tâm sinh lý, chưa đủ năng lực để thực hiện toàn diện quyền và nghĩa vụ của công dân, cần có sự hướng dẫn, quan tâm, chăm sóc của gia đình, Nhà nước và xã hội, cần được bảo vệ về mặt pháp lý và xã hội để các em được chăm sóc, phát triển đầy đủ, được bảo vệ khỏi các hành vi gây tổn hại cho trẻ em.

Việc nâng tuổi trẻ em từ dưới mười sáu tuổi lên dưới mười tám tuổi mà không giới hạn là công dân Việt Nam để đảm bảo tính thống nhất, phù hợp của luật này với Công ước của Liên hợp quốc về quyền trẻ em, các điều ước quốc tế và hệ thống pháp luật Việt Nam.

Công ước của Liên hợp quốc về quyền trẻ em quy định: “Trẻ em là người dưới mười tám tuổi, trừ khi luật pháp quốc gia công nhận tuổi thành niên sớm hơn”. Điều 18 Bộ luật Dân sự năm 2005 quy định: “Người từ đủ mười tám tuổi trở lên là người thành niên. Người chưa đủ mười tám tuổi là người chưa thành niên”, như vậy pháp luật Việt Nam không quy định tuổi thành niên sớm hơn mười tám tuổi. Việc nâng tuổi trẻ em là phù hợp giữa luật này với quy định của pháp luật Việt Nam và pháp luật quốc tế; không ảnh hưởng đến khái niệm “người lao động chưa thành niên” trong Bộ luật Lao động, quy định tuổi lao động theo quy định của Bộ luật Lao động; không ảnh hưởng đến quy định của Bộ luật Hình sự về tuổi người chưa thành niên chịu trách nhiệm hình sự, quy định của Luật xử lý vi phạm hành chính về tuổi bị xử lý vi phạm hành chính; không chồng chéo với quy định liên quan đến nhóm thanh niên từ đủ mười sáu tuổi đến dưới mười tám tuổi vì đã được quy định tại Điều 31 Luật thanh niên.

Bên cạnh đó, việc không giới hạn trẻ em là công dân Việt Nam phù hợp với quy định về quyền con người, quyền công dân trong Hiến pháp năm 2013; vừa bảo đảm quyền của trẻ em là công dân Việt Nam và ghi nhận các quyền trẻ em đồng thời là quyền con người mà không phân biệt quốc tịch đối với trẻ em là người nước ngoài cư trú tại Việt Nam, trẻ em không quốc tịch cư trú tại Việt Nam.

“Việc nâng độ tuổi của trẻ em sẽ mở rộng phạm vi áp dụng quyền trẻ em, bảo đảm tốt hơn cho nhóm người chưa thành niên từ đủ mười sáu tuổi đến dưới mười tám tuổi khi điều kiện kinh tế - xã hội Việt Nam đã có những thay đổi tiến bộ so với thời điểm thông qua Luật bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em năm 2004, tạo điều kiện cho người chưa thành niên ở độ tuổi này có cơ hội được chăm sóc, bảo vệ tốt hơn”, Bộ trưởng Phạm Thị Hải Chuyền, nhấn mạnh.

Thẩm tra dự thảo luật, Chủ nhiệm Ủy ban Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng, Đào Trọng Thi  cho biết: Đa số ý kiến nhất trí về việc nâng độ tuổi trẻ em lên thành dưới 18 tuổi theo lập luận nêu trong Tờ trình của Chính phủ.

Theo ông Đào Trọng Thi, việc điều chỉnh này là cần thiết, vừa bảo đảm tuân thủ Công ước quốc tế về quyền trẻ em, vừa thống nhất với các quy định của pháp luật Việt Nam về tuổi trưởng thành đầy đủ (tức là tuổi thành niên), đồng thời phù hợp với độ tuổi hoàn thành giáo dục phổ thông, là bậc học giúp trẻ em hoàn thiện nhân cách, phát triển cả về thể chất và tinh thần để sẵn sàng tham gia vào đời sống xã hội.