Thẩm tra chính thức việc gia nhập Công ước số 98 ILO
- Tây Y
- 05:38 - 24/05/2019
Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại Nguyễn Văn Giàu điều hành phiên họp- Ảnh: Minh Thắng
Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại Nguyễn Văn Giàu điều hành phiên họp. Dự phiên họp có Bộ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội Đào Ngọc Dung; Chủ nhiệm Văn phòng Chủ tịch nước Đào Việt Trung.
Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Nguyễn Thanh Sơn; đại diện Thường trực Hội đồng Dân tộc và các Ủy ban của Quốc hội; cùng đại diện lãnh đạo các Bộ, ngành, cơ quan hữu quan; đại diện lãnh đạo Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam; Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam; cùng các thành viên Ủy ban Đối ngoại của Quốc hội cùng tham dự.
Phát biểu khai mạc phiên họp, Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại Nguyễn Văn Giàu cho biết, tại Kỳ họp thứ 7 này Quốc hội sẽ xem xét phê chuẩn việc gia nhập Công ước số 98 của Tổ chức Lao động quốc tế về Áp dụng những nguyên tắc của quyền tổ chức và thương lượng tập thể. Thực hiện nhiệm vụ được giao, trên cơ sở ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội tại phiên họp thứ 34 vừa qua, Ủy ban Đối ngoại tiếp hành thẩm tra chính thức về nội dung này.
Thay mặt Chủ tịch nước, Chủ nhiệm Văn phòng Chủ tịch nước Đào Việt Trung trình bày Tờ trình của Chủ tịch nước về việc gia nhập Công ước số 98 của ILO. Thay mặt Chính phủ, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung trình bày Báo cáo thuyết minh của Chính phủ về việc gia nhập Công ước 98.
Theo các văn bản này, trong bối cảnh Việt Nam đang tăng cường hội nhập kinh tế-quốc tế, thực hiện công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, việc gia nhập Công ước số 98 của ILO là cần thiết và có ý nghĩa trên tất cả các mặt chính trị, pháp lý và kinh tế-xã hội.
Về chính trị, việc gia nhập công ước góp phần khẳng định và thực hiện đường lối đối ngoại, hội nhập quốc tế của Đảng và Nhà nước, đồng thời tiếp tục khẳng định cam kết chính trị mạnh mẽ của Việt Nam với tư cách là thành viên của ILO.
Việc gia nhập Công ước số 98 là hết sức cần thiết trong thời điểm hiện nay, khi Việt Nam tham gia các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới như: Hiệp định Đối tác toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (có hiệu lực từ ngày 14/1/2019); Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam-Liên minh châu Âu (EVFTA) đang chuẩn bị ký kết.
Về pháp lý, việc gia nhập công ước sẽ góp phần củng cố và tăng cường cơ sở pháp lý để người lao động và người sử dụng lao động tiến hành thương lượng tập thể, ký kết thỏa ước lao động tập thể một cách thực chất, hiệu quả hơn, góp phần xây dựng quan hệ lao động hài hòa, ổn định.
Bên cạnh đó, thương lượng tập thể hiệu quả giúp doanh nghiệp và Chính phủ đưa ra quyết định đúng đắn và kịp thời dựa trên những thông tin thường xuyên thu thập được thông qua quá trình thương lượng, giúp đảm bảo sự ổn định trong chính doanh nghiệp, từ đó góp phần đảm bảo sự ổn định của từng địa phương và cả nước. Hệ thống thương lượng tập thể minh bạch, hiệu quả sẽ góp phần làm cho việc phân chia thu nhập công bằng hơn ở cấp độ xã hội.
Về kinh tế- xã hội, việc gia nhập công ước góp phần giúp cho thương lượng tập thể được thực chất, hiệu quả hơn. Cơ chế thương lượng tập thể hiệu quả sẽ góp phần làm giảm thiểu tác động tiêu cực của toàn cầu hóa, hài hòa quan hệ lao động giữa các bên, tác động tích cực đến nâng cao năng suất lao động, giúp cho nền kinh tế phát triển bền vững và bảo đảm công bằng xã hội tốt hơn, góp phần ổn định an ninh-chính trị, kinh tế-xã hội.
Toàn cảnh phiên họp
Trình bày Báo cáo thuyết minh của Chính phủ về việc gia nhập Công ước số 98, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung cho biết, về cơ bản, các nội dung của Công ước 98 đã được nội luật hóa tại các quy định trong các đạo luật này. Chỉ còn một số nội dung trong quy định của Bộ luật Lao động năm 2012 và một số nghị định của Chính phủ quy định chi tiết có liên quan cần sửa đổi, bổ sung.
Bộ trưởng nhấn mạnh, trong nền kinh tế thị trường, tiền lương và điều kiện lao động dựa trên thỏa thuận giữa người sử dụng lao động và tập thể người lao động, do vậy điều quan quan trọng là cần thúc đẩy thương lượng tập thể một cách thực chất và hiệu quả, nhất là thương lượng tập thể về tiền lương, nhằm xây dựng quan hệ lao động hài hòa, ổn định và tiến bộ.
Gia nhập và thực hiện Công ước 98 chính là giải pháp cụ thể nhằm thực hiện chủ trương của Nghị quyết số 27-NQ/TW ngày 21/5/2018 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII về cải cách chính sách tiền lương đối với cán bộ, công chức, viên chức, lực lượng vũ trang và người lao động trong doanh nghiệp.
Theo đó, Nhà nước sẽ chỉ ban hành mức lương tối thiểu; giảm dần, tiến tới không can thiệp mang tính hành chính, áp đặt vào việc trả lương của doanh nghiệp. Tiền lương trong doanh nghiệp sẽ do chính các bên quan hệ lao động quyết định thông qua thương lượng mà chủ yếu là thương lượng tập thể.
Bộ trưởng cũng cho biết, các quy định của pháp luật Việt Nam tương thích với các quy định của Công ước số 98. Tuy nhiên, để bảo đảm thực thi đầy đủ, có hiệu quả Công ước trên thực tiễn sau khi gia nhập, Việt Nam cần nội luật hóa các quy định của Công ước. Trong đó, cần bổ sung bổ sung thương lượng tập thể được tiến hành theo nguyên tắc tự nguyện.
Đồng thời, bỏ quy định thương lượng tập thể được thực hiện định kỳ một năm một lần; sửa đổi quy định về vai trò đại diện đương nhiên của công đoàn cấp trên của công đoàn cơ sở trong việc đại diện cho người lao động tại nơi chưa có công đoàn cơ sở để tiến hành thương lượng tập thể (bãi bỏ Khoản 3 Điều 188 Bộ luật Lao động 2012). Sửa đổi quy định về nội dung thương lượng tập thể, bảo đảm cách hiểu thống nhất.
Bổ sung các quy định bảo đảm thương lượng tập thể không chỉ được thực hiện ở cấp doanh nghiệp và cấp ngành mà có thể được thực hiện ở bất kỳ cấp nào như cấp bộ phận doanh nghiệp, cấp vùng, cấp nhóm doanh nghiệp... và sửa đổi không quy định thủ tục trọng tài bắt buộc đối với mọi tranh chấp lao động tập thể về lợi ích xuất phát từ thương lượng tập thể.
Kết quả rà soát cho thấy, nội dung Công ước 98 liên quan đến các điều luật của Bộ luật Lao động năm 2012, Luật Công đoàn năm 2012, Bộ luật Tố tụng dân sự năm 2015, Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017).
Tại phiên họp, các đại biểu đều nhất trí về sự cần thiết gia nhập Công ước số 98 và cho rằng, việc gia nhập công ước này phù hợp với chủ trương của Đảng, Nhà nước trong hội nhập quốc tế về lao động, xã hội, khẳng định quyết tâm và nỗ lực của Việt Nam trong quá trình thực thi các cam kết có liên quan đến lao động trong Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) và thực hiện nghĩa vụ của Việt Nam với trách nhiệm là quốc gia thành viên ILO; đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho việc tham gia Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam-EU (EVFTA).
Các đại biểu cũng cho rằng, Công ước 98 không có quy định trái Hiến pháp năm 2013 của Việt Nam; các nguyên tắc về quyền tổ chức và thương lượng tập thể được quy định trong Công ước số 98 về cơ bản phù hợp với pháp luật Việt Nam.
Ngoài ra, các đại biểu cũng đề nghị giải trình, làm rõ thêm một số nội dung cụ thể liên quan tới việc gia nhập Công ước số 98 của ILO; về vị trí, vai trò của tổ chức Công đoàn Việt Nam hiện nay; về quan hệ giữa người lao động và chủ sử dụng lao động; về nguyên tắc tự nguyện trong thương lượng tập thể...
Kết luận Phiên họp, Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại của Quốc hội Nguyễn Văn Giàu cho biết, các ý kiến tại Phiên họp này đã được ghi nhận, tổng hợp và sẽ được đưa ra thảo luận trước Quốc hội nhằm giúp các đại biểu Quốc hội nắm rõ nội dung và quá trình Việt Nam gia nhập Công ước số 98, tiến tới biểu quyết thông qua Nghị quyết phê chuẩn việc gia nhập Công ước số 98 của Tổ chức Lao động quốc tế về Áp dụng những nguyên tắc của quyền tổ chức và thương lượng tập thể tại Kỳ họp thứ 7, Quốc hội khóa XIV vào ngày 14/6 tới.
Theo chương trình kỳ họp, Quốc hội sẽ nghe trình bày Tờ trình của Chủ tịch nước, Báo cáo thuyết minh của Chính phủ về việc về việc gia nhập Công ước số 98 của Tổ chức Lao động quốc tế và thảo luận tại tổ về nội dung này vào ngày 29/5. Sau đó, sẽ thảo luận tại hội trường vào ngày 7/6 và biểu quyết thông qua Nghị quyết về việc phê chuẩn việc gia nhập Công ước số 98 vào ngày 14/6.