Tạo sức bật mới trong cải thiện môi trường kinh doanh

Tại hội nghị, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam cho biết, thay vì ban hành vào tháng 3-4 hằng năm, năm nay Nghị quyết 19 được ban hành ngay từ đầu năm. Lần đầu tiên Nghị quyết được đưa vào bàn trong hội nghị Chính phủ với các địa phương để các bộ, ngành cùng địa phương cùng nhau hiểu và cùng vào cuộc để tạo sức bật mới trong cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh.

Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam trình bày báo cáo tình hình thực hiện Nghị quyết số 19 

Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam cho hay, một loạt chỉ số về môi trường kinh doanh cho thấy Việt Nam ở mức trung bình. Chỉ số tốt nhất đứng thứ 60 và có những chỉ số đứng thứ 116-120. Nói về môi trường kinh doanh do WB đánh giá, xếp hạng qua 3 năm Việt Nam thực hiện Nghị quyết 19 (2014-2016), Phó Thủ tướng cho biết trong 10 nhóm chỉ tiêu có đến 41 chỉ tiêu cụ thể để đánh giá, chấm điểm. Việt Nam hiện xếp hạng thứ 82, có những thủ tục rất tốt như cấp phép xây dựng đứng thứ 24 nhưng khởi sự kinh doanh đứng thứ 121, đặc biệt thuế, bảo hiểm dù đã cải tiến rất nhiều nhưng vẫn đứng 167, giải quyết tranh chấp, phá sản xếp thứ 125.
So sánh tương quan với các nước ASEAN về môi trường kinh doanh, Phó Thủ tướng nhấn mạnh để đạt được mục tiêu mức trung bình của ASEAN-4, Việt Nam sẽ phải nỗ lực rất nhiều trong việc cải thiện các chỉ số cụ thể. "Hiện nay chúng ta xếp thứ 82, để lọt vào trung bình ASEAN-6, tính cả Singapore, thì chúng ta phải tiến tới vị trí 56, còn nếu muốn lọt vào trung bình ASEAN-4 thì chúng ta phải đứng thứ 43 trên thế giới”. Phó Thủ tướng cho hay.

Nhìn lại quá trình thực hiện Nghị quyết 19 trong 3 năm 2014 -2016, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam cho biết năm đầu tiên Nghị quyết đề ra 50 nhóm giải pháp, nhiệm vụ, thực hiện được 8, đang thực hiện 17 giải pháp chưa có kết quả rõ ràng. Năm 2015 có 73 nhóm nhiệm vụ, giải pháp, đã thực hiện được 44%, đang thực hiện 23% và chưa thực hiện 23%. Năm 2016 có tới 83 nhóm giải pháp, nhiệm vụ đã thực hiện được 42% nhưng mới qua 8 tháng và nếu tính đủ 1 năm thì tỷ lệ đã thực hiện sẽ vượt 30% so với các năm trước.
Điều đó cho thấy số giải pháp được thực hiện ngày càng nhiều, đạt kết quả rõ rệt trong các chỉ tiêu. Một số bộ, ngành, địa phương đã vào cuộc quyết liệt, tuy nhiên, vẫn còn khoảng cách từ văn bản xuống đến thực tế.
Đề cập đến vai trò quan trọng của người đứng đầu trong thực hiện cải cách, Phó Thủ tướng nêu ví dụ vừa qua, Bộ trưởng Bộ Công Thương đã bãi bỏ các quy định kiểm tra hàm lượng fomaldehyte trong vải, khai báo hóa chất đã tiết kiệm hàng nghìn tỷ đồng, hàng vạn ngày công cho DN. Tới đây Bộ Công Thương sẽ tiếp tục sửa đổi quy định về dán nhãn năng lượng vốn gây tốn kém rất lớn về thời gian, chi phí cho DN khi mọi loại thiết bị sử dụng năng lượng khi nhập vào Việt Nam đều phải kiểm tra, dán nhãn năng lượng, dù năng lực kiểm định của Việt Nam có hạn.
Phó Thủ tướng cho rằng bản chất của việc cải thiện môi trường kinh doanh là vấn đề cải cách thủ tục hành chính, đẩy mạnh thuê dịch vụ, cung cấp dịch vụ công trực tuyến… Nghị quyết đưa ra mục tiêu thứ hạng rất cụ thể đối với những chỉ số môi trường kinh doanh đang thấp như: Khởi sự kinh doanh từ vị trí 121 phải xuống 60; thủ tục cấp phép xây dựng từ 166 ngày phải rút ngắn thêm 30 ngày; thuế có tiến bộ nhưng vẫn còn 540 giờ và phải tiếp tục giảm; thời gian giải quyết tranh chấp từ 400 ngày còn 300 ngày…
Về nâng cao năng lực cạnh tranh, Nghị quyết 19 đặt mục tiêu nâng thứ hạng Việt Nam theo xếp hạng của WEF từ 60 lên vị trí 50. Việc cải thiện chỉ số đổi mới sáng tạo sẽ tập trung vào cải thiện những chỉ số còn kém như thể chế vĩ mô đang ở vị trí 93 trong vài năm sẽ nâng lên khoảng 70; tiếp tục đẩy mạnh nhóm giải pháp về KH&CN, sở hữu trí tuệ.
Liên quan đến Chính phủ điện tử, Phó Thủ tướng cho biết Nghị quyết 19 đặt mục tiêu nâng thứ hạng từ 74 lên 60, trong đó chú trọng cải thiện nguồn nhân lực và hạ tầng viễn thông, vốn chỉ tốt so với yêu cầu cũ, để đáp ứng yêu cầu, khả năng tận dụng cơ hội từ cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư. Về tổ chức thực hiện Nghị quyết, Phó Thủ tướng nhấn mạnh: Với trách nhiệm được giao làm đầu mối, các Bộ: KH&ĐT (cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh), KH&CN (đổi mới sáng tạo), Thông tin và Truyền thông (thực hiện Chính phủ điện tử) phải có tập huấn phổ biến sâu cho sở, ngành bên dưới để cùng vào cuộc. Các bộ, ngành cố gắng sửa thông tư, quy định nhưng quan trọng nhất là thực thi của địa phương bởi “ra văn bản nhưng không nghiêm túc vào cuộc thì rất khó”.
Bên cạnh đó, cần tăng cường cơ chế, giám sát, đánh giá độc lập; huy động các hiệp hội, DN, chuyên gia, nhà khoa học... tổ chức các đoàn giám sát thực tế, hội nghị đối thoại với DN, đặc biệt tăng cường đầu mối tiếp nhận kiến nghị của DN của Cổng Thông tin điện tử Chính phủ, Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam, Bộ KH&ĐT.
“Ở đây có câu chuyện rất thật là DN có nhiều bức xúc nhưng ngại kiến nghị, phản ánh vì sợ lộ danh tính, bị định kiến của cán bộ tại chỗ. Vì vậy cần có cơ chế để tiếp thu kiến nghị nhưng giữ kín danh tính của DN ở bên dưới”, Phó Thủ tướng nói.
Việc thực hiện Nghị quyết cần có cơ chế đánh giá thường niên kết hợp với việc thực hiện chương trình phát triển bền vững, Báo cáo Việt Nam 2035.
Trong Nghị quyết 19 nếu chúng ta để ý và thực hiện tốt thì luôn gắn sát với những điểm mà Thủ tướng Chính phủ đã nhiều lần nhấn mạnh, chỉ đạo. Cụ thể như để thực hiện thông điệp phát triển mạnh mẽ DN, phấn đấu có 1 triệu DN vào năm 2020 và nâng tỷ lệ DN khởi nghiệp sáng tạo từ 0,5% hiện nay lên 5-10% tổng số DN, thì tất cả các thủ tục liên quan đến khởi sự DN chúng ta sẽ quyết tâm làm, đồng thời xây dựng cơ chế hỗ trợ tối đa về hạ tầng công nghệ, băng thông, thành lập các quỹ đầu tư mạo hiểm, tạo lập hệ sinh thái cho DN khởi nghiệp sáng tạo...
Trong việc chuẩn bị sẵn sàng tận dụng thời cơ cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư, Nghị quyết nhấn mạnh tất các chỉ tiêu về năng lực sáng tạo, Chính phủ điện tử.
Việc xây dựng Chính phủ hành động, Nghị quyết giao rất rõ 250 chỉ tiêu và công khai, minh bạch là con đường tốt nhất để xây dựng Chính phủ liêm chính, trách nhiệm được chỉ rõ, kỷ cương phải tăng cường.
Không chỉ về KHCN mà trong điều hành phải tạo được sự thi đua sáng tạo trong toàn xã hội. “Nghị quyết thực hiện tốt thì Việt Nam sẽ xếp thứ hạng cao, chắc chắn kinh tế sẽ phát triển nhanh hơn”, Phó Thủ tướng nói.