Tạo đà để Nghệ An trở thành trung tâm kinh tế Bắc Trung bộ

Sáng ngày 20/12/2022 tại Hà Nội, Ban Kinh tế Trung ương phối hợp với  Hội đồng Lý luận Trung ương và Tỉnh ủy Nghệ An tổ chức tọa đàm “Phát triển kinh tế - xã hội và bảo đảm quốc phòng, an ninh tỉnh Nghệ An đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045”.

Kinh tế duy trì tốc độ tăng trưởng khá

Phát biểu tại Hội thảo, ông Thái Thanh Quý, Bí thư Tỉnh ủy Nghệ An cho biết, sau gần 10 năm thực hiện Nghị quyết số 26 của Bộ Chính trị, tỉnh Nghệ An đã đạt được những thành tựu khá toàn diện trên các mặt. Quy mô nền kinh tế hiện đứng thứ 12 cả nước, đóng góp 12,43% quy mô kinh tế Vùng và 1,85% cả nước.

Kinh tế duy trì tốc độ tăng trưởng khá, riêng năm 2022, đạt 9,05%; thu ngân sách năm 2022 thực hiện trên 20.000 tỷ đồng. Một số lĩnh vực từng bước định hình là trung tâm vùng Bắc Trung Bộ, như y tế, giáo dục và đào tạo, tài chính - ngân hàng v.v...

Đời sống của nhân dân ở các vùng, miền từng bước được nâng lên rõ rệt; Khối đại đoàn kết toàn dân, niềm tin của nhân dân đối với Đảng và Nhà nước ngày càng được củng cố. Những thành quả ấy có ý nghĩa rất quan trọng, tạo nền tảng vững chắc cho bước phát triển của tỉnh những năm tới.

Bí thư Tỉnh ủy Nghệ An nhấn mạnh, khát vọng đưa Nghệ An phát triển tương xứng với vị trí, vai trò, tiềm năng, lợi thế vẫn luôn là mục tiêu trăn trở của nhiều thế hệ lãnh đạo và nhân dân tỉnh nhà.

Đồng thời, qua thực tiễn gần 10 năm triển khai Nghị quyết 26 của Bộ Chính trị, tỉnh Nghệ An rất mong muốn có một cơ chế và nguồn lực đủ mạnh, có tính đột phá cao để cộng hưởng với sự đoàn kết, nỗ lực trong toàn Đảng bộ và nhân dân, đưa tỉnh nhà tiến nhanh, tiến vượt trong giai đoạn mới.

Phát biểu đề dẫn Hội thảo, ông Nguyễn Xuân Thắng, Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương, Giám đốc Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh nhấn mạnh: Đánh giá cao vai trò, tầm quan trọng của tỉnh, Trung ương đã có những chủ trương lớn nhằm thúc đẩy Nghệ An phát triển mạnh mẽ, xứng tầm với vai trò, vị thế của tỉnh trong giai đoạn đổi mới, hội nhập và phát triển của đất nước.

Đặc biệt, ngày 30/07/2013, Bộ Chính trị khoá XI đã ban hành Nghị quyết số 26-NQ/TW về “Phương hướng, nhiệm vụ phát triển tỉnh Nghệ An đến năm 2020” với mục tiêu phấn đấu xây dựng Nghệ An trở thành tỉnh khá trong khu vực phía Bắc vào năm 2015 và đến năm 2020 cơ bản trở thành tỉnh công nghiệp.

Sau 10 năm thực hiện Nghị quyết, Nghệ An đã đạt được những thành tựu rất đáng tự hào, là nền tảng vững chắc, mở ra nhiều cơ hội, tạo đà để tỉnh phát triển nhanh và bền vững hơn trong thời gian tới.

Tuy nhiên, mục tiêu xây dựng Nghệ An trở thành tỉnh khá trong khu vực phía Bắc vào năm 2015 và cơ bản trở thành tỉnh công nghiệp vào năm 2020 chưa đạt được. Nghệ An vẫn chưa khẳng định được thật rõ nét vai trò là trung tâm của khu vực Bắc Trung Bộ về thương mại, du lịch, văn hóa, thể thao, tài chính, công nghiệp công nghệ cao theo định hướng của Nghị quyết số 26.

Những kết quả mà Nghệ An đạt được trong nhiều lĩnh vực tuy rất đáng trân trọng nhưng mới chỉ là bước đầu, còn rất khiêm tốn, vẫn còn thấp so với nhiều tỉnh có cùng điểm xuất phát. Tỉnh vẫn đang đứng trước nhiều điểm nghẽn, nút thắt, nhiều vấn đề, chưa có giải pháp hay, hữu hiệu để tháo gỡ trong quá trình phát triển. 

Do vậy, Hội thảo khoa học: Phát triển kinh tế - xã hội và bảo đảm quốc phòng, an ninh tỉnh Nghệ An đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, do Ban Kinh tế Trung ương, Hội đồng Lý luận Trung ương và Tỉnh uỷ Nghệ An phối hợp tổ chức nhằm nhìn lại 10 năm thực hiện Nghị quyết số 26.

Từ đấy, đề xuất những chủ trương, định hướng và giải pháp phát triển Nghệ An nhanh và bền vững, phấn đấu đến năm 2025 trở thành tỉnh khá trong khu vực phía Bắc, đến năm 2030, trở thành tỉnh khá của cả nước, xác định tầm nhìn phát triển đến năm 2045, thực hiện thắng lợi nghị quyết Đại hội Đảng bộ lần thứ XIX của tỉnh, góp phần thực hiện thắng lợi nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng.

TS. Trần Đình Thiên cho rằng, Trung ương tạo điều cho Nghệ An phát triển sẽ không chỉ cho riêng tỉnh mà cho cả nước; Trung ương phải tạo cơ hội và điều kiện cho Nghệ An bứt phá. Tuy nhiên, bản thân Nghệ An cũng phải đề xuất những cơ chế, chính sách vượt trội, giải pháp đột phá từ Trung ương và nỗ lực, quyết tâm cao để nắm lấy những cơ hội, vận hội triển khai hiệu quả, thực hiện hiệu quả sứ mệnh của mình.

Theo ông Thiên, gần đây Nghệ An có sự gia tăng FDI gần đây là một dấu hiệu khích lệ, song mới bước đầu, do đó, thời gian tới cần quan tâm môi trường thu hút đầu tư, thu hút doanh nghiệp dẫn dắt; thu hút người tài để phát huy và gánh vác sứ mệnh tương lai của Nghệ An.

Cần phải có cơ chế, chính sách đột phá

Theo ông Trần Duy Đông, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư, để xây dựng và phát triển tỉnh Nghệ An thành tỉnh khá của cả nước, kinh tế phát triển nhanh và bền vững; là trung tâm về thương mại, y tế, giáo dục - đào tạo, khoa học - công nghệ, công nghiệp và nông nghiệp công nghệ cao của khu vực Bắc Trung Bộ năm 2030 thì cần phải có những cơ chế, chính sách quyết liệt, đột phá nhằm thu hút vốn từ mọi thành phần kinh tế, đặc biệt là nguồn FDI.

Nguyên Chủ tịch Quốc Hội Nguyễn Sinh Hùng đưa ra một số nội dung như hiện nay, Nghệ An vẫn là nông thôn chiếm lớn nên Nghị quyết mới phải phát triển nông nghiệp hiện đại, có hàm lượng công nghệ cao, để toàn tỉnh Nghệ An bứt phá vươn lên từ hạ tầng kinh tế, hạ tầng xã hội, đầu tư kinh doanh, các ngành nông nghiệp đều phát triển, đưa hàm lượng chất xám vào, làm cho ngành nông nghiệp Nghệ An phải giàu, phát huy được lợi thế.

Thứ hai, phải đưa công nghiệp hóa, hiện đại hóa vào không chỉ nông nghiệp mà hiện đại hóa cả du lịch, văn hóa thương mại, nông thôn, đô thị; Thứ ba, về nhân lực, nguyên Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng nhấn mạnh, xây dựng con người Nghệ An có ý chí làm giàu, vươn lên, tự lực tự cường phát triển.

Cuối cùng, nguyên Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh, Nghệ An cần cơ chế gì phải đề xuất kịp thời, để thực hiện được mục tiêu dân giàu tỉnh mạnh, tránh rơi vào tình trạng có Nghị quyết sớm nhưng hoàn thành các mục tiêu chậm.

Phát biểu tổng kết Hội thảo, ông Trần Tuấn Anh, Trưởng Ban Kinh tế Trung ương, Trưởng Ban Chỉ đạo tổng kết Nghị quyết 26-NQ/TW nhấn mạnh, Nghị quyết 26 ban hành đã tạo ra cơ sở quan trọng để Nghệ An phát terieenr trong thời gian qua. Tuy nhiên với bối cảnh mới, Nghệ An cần có một Nghị quyết mới, phù hợp với phát triển địa phương, vùng và cả nước.

Theo Trưởng ban Kinh tế Trung ương, sau hơn 10 năm triển khai Nghị quyết, cùng với sự quan tâm đặc biệt của Trung ương và sự cố gắng nỗ lực của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân tỉnh Nghệ An: Phát triển tỉnh Nghệ An đạt kết quả khá toàn diện trên các lĩnh vực kinh tế, văn hóa - xã hội, quốc phòng, an ninh và đối ngoại; kết cấu hạ tầng được quan tâm đầu tư, ngày càng hoàn thiện; các đô thị có diện mạo khang trang, sạch sẽ hơn; phát triển kinh tế - xã hội khu vực miền Tây Nghệ An đạt được nhiều kết quả, đời sống của nhân dân được nâng cao.

Ông Trần Tuấn Anh cũng cho rằng, trên cơ sở đề xuất nhiều nhiệm vụ, giải pháp, chỉ tiêu cụ thể nhằm tiếp tục phát huy các thành tựu đã đạt được; ban hành và điều chỉnh các cơ chế, chính sách (hỗ trợ, ưu đãi) và bổ sung nguồn lực thông qua các Chương trình, dự án để khai thông các nguồn nội lực của tỉnh, tích hợp được các tiềm năng chung của vùng; tăng cường nhận thức và quyết tâm hành động để tiếp tục xây dựng và phát triển tỉnh Nghệ An trong thời gian tới, trong đó có cả khâu kiểm tra, giám sát quá trình thực hiện các chủ trương, chính sách, mục tiêu, chỉ tiêu đã đề ra…

Ông Trần Tuấn Anh cũng ghi nhận, các đại biểu đã đề xuất nhiều ý tưởng, giải pháp nhằm cơ cấu lại nền kinh tế và đổi mới mô hình tăng trưởng kinh tế của tỉnh căn cứ vào các tiềm năng, lợi thế đặc thù của tỉnh Nghệ An, nhất là các lợi thế để phát triển công nghiệp, nông nghiệp công nghệ cao; công nghiệp phần mềm, trí tuệ nhân tạo; phát triển kinh tế rừng, kinh tế biển; khai thác bản sắc văn hóa xứ Nghệ và các loại hình du lịch đặc thù; phát triển hệ thống đô thị, đô thị thông minh, cảng biển, dịch vụ thương mại, logicstics...

Các đại biểu thống nhất cho rằng, phát triển tỉnh Nghệ An phải được đặt trong tổng thể phát triển vùng Bắc Trung Bộ và duyên hải Trung bộ. Chiến lược, quy hoạch Nghệ An phải phù hợp với các chủ trương, định hướng tại Nghị quyết 26-NQ/TW vừa được ban hành; tích hợp được với quy hoạch, phát triển vùng; định hướng rõ vai trò, chức năng của các vùng động lực như Thành phố Vinh, Khu Kinh tế Đông Nam, Vùng Hoàng Mai Đông Hồi, các Hành lang kinh tế và phát triển bền vững vùng Tây Nghệ An.

Từ đó đề xuất cần nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác quy hoạch, gắn quy hoạch với tái cơ cấu kinh tế, đổi mới mô hình tăng trưởng; tổ chức không gian phát triển hợp lý và tiếp tục rà soát, cập nhật danh mục dự án kêu gọi đầu tư, đặc biệt là thu hút các dự án trọng điểm vào các khu vực kinh tế động lực, khai thác lợi thế về các khu kinh tế, cảng biển để phát triển các hành lang kinh tế, kết nối vùng.

Kiến nghị với Trung ương, ban hành, hoàn thiện một số chủ trương, chính sách lớn về liên kết vùng; điều chỉnh, cân đối, bổ sung các công trình dự án của Trung ương trên địa bàn Tỉnh.

Các đại biểu tham dự Hội thảo đều thống nhất cao về việc đề nghị Ban Chỉ đạo đề xuất Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết mới “về phát triển kinh tế - xã hội và bảo đảm quốc phòng, an ninh tỉnh Nghệ An đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045” để tiếp tục khẳng định quan điểm của Đảng về vai trò, vị trí và tầm quan trọng của Nghệ An đối với vùng Bắc Trung Bộ và duyên hải Trung Bộ và cả nước; là cơ sở để Quốc hội, Chính phủ, các bộ, ngành Trung ương hoàn thiện, ban hành các cơ chế, chính sách đặc thù và bổ sung nguồn lực để phát triển bền vững tỉnh Nghệ An xứng đáng là quê hương của Chủ tịch Hồ Chí Minh.

Ông Trần Tuấn Anh khẳng định, ý kiến của các nhà quản lý, các chuyên gia, nhà khoa học tại hội thảo hôm nay là cơ sở để Ban Chỉ đạo hoàn thiện Đề án tổng kết Nghị quyết số 26-NQ/TW; Ban Chỉ đạo giao Tổ Biên tập chắt lọc, tổng hợp đưa vào trong Báo cáo tổng kết Nghị quyết đảm bảo phù hợp với yêu cầu và nhiệm vụ tổng kết đề ra, báo cáo Ban Chỉ đạo trước khi trình Bộ Chính trị.