Sửa đổi, bổ sung Luật Thống kê: Đáp ứng kịp thời tình hình mới và thực tiễn

Phạm vi điều chỉnh mở rộng

Tại hội thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều và phụ lục, danh mục chi tiêu thống kê quốc gia diễn ra sáng nay 9/11, Thứ trưởng Bộ KH&ĐT Trần Quốc Phương cho biết, việc thông qua dự án Luật này sẽ tạo cơ sở pháp lý bảo đảm cho việc thu thập, cung cấp thông tin đầy đủ, kịp thời tình hình kinh tế - xã hội của đất nước giai đoạn 2021-2030 phục vụ lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành của các cơ quan Đảng, Nhà nước, đặc biệt là những thông tin thống kê phản ánh năng suất, hiệu quả, tăng trưởng, phản án các nhóm yếu thế…

Luật Thống kê số 89/2015/QH13 được Quốc hội khóa XIII thông qua ngày 23/11/2015 và có hiệu lực thi hành từ ngày 01/7/2016. Sau 5 năm triển khai, Luật Thống kê 2016 đã không còn phù hợp với thời điểm hiện tại.

Thứ trưởng Trần Quốc Phương cho biết, trên cơ sở tiếp thu ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội tháng 9/2021, Chính phủ trình Quốc hội dự án “Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thống kê” với phạm vi điều chỉnh mở rộng; và Bộ đã xây dựng dự án Luật theo đúng quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật.

Thông tin cụ thể về phạm vi sửa đổi, bổ sung dự án Luật, ông Nguyễn Trung Tiến - Phó Tổng Cục trưởng Tổng cục Thống kê cho biết, phạm vi sửa đổi, bổ sung của dự án Luật bao gồm sửa đổi, bổ sung các khoản 6 Điều 17; điểm d khoản 2 Điều 48; thay thế Phụ lục - Danh mục chỉ tiêu thống kê quốc gia bằng Phụ lục - Danh mục chỉ tiêu thống kê quốc gia.

Dự án Luật cũng thay thế Phụ lục - Danh mục chỉ tiêu thống kê quốc gia bằng Phụ lục - Danh mục chỉ tiêu thống kê quốc gia ban hành kèm theo Luật này. Danh mục chỉ tiêu thống kê lần này có một số thay đổi. 

Về nhóm chỉ tiêu: Tăng 1 nhóm chỉ tiêu (nhóm “Trật tự, an toàn xã hội và tư pháp” tách thành 2 nhóm: “Trật tự, an toàn xã hội” và “Tư pháp”).

Sửa tên 3 nhóm chỉ tiêu, bao gồm nhóm “7. Tiền tệ và bảo hiểm” sửa tên thành “7. Tiền tệ, bảo hiểm và chứng khoán”; Nhóm “11. Giá cả” sửa tên thành “11. Chỉ số giá”; Nhóm “13. Công nghệ thông tin và truyền thông” sửa tên thành “13. Công nghệ thông tin, bưu chính, viễn thông và truyền thông”.

Về chỉ tiêu, dự án Luật giữ nguyên 128 chỉ tiêu, sửa tên 44 chỉ tiêu, bổ sung 58 chỉ tiêu và bỏ 14 chỉ tiêu. Đáng chú ý, danh mục chỉ tiêu thống kê quốc gia tại dự án Luật đã cập nhật, phản ánh, đánh giá một số chính sách pháp luật, mục tiêu đường lối đổi mới trong thời gian gần đây.

Trong đó, 19 chỉ tiêu thống kê phản ánh, giám sát, đánh giá thực hiện nội dung Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng. 

Cùng với đó, 17 chỉ tiêu thống kê phản ánh, giám sát, đánh giá thực hiện Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 10 năm 2021-2030; 52 chỉ tiêu thống kê phản ánh, giám sát, đánh giá thực hiện nội dung về phát triển bền vững;

22 chỉ tiêu thống kê phản ánh, giám sát, đánh giá việc thực hiện cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, tập trung vào các nhóm chuyển đổi số, kinh tế số; 12 chỉ tiêu thống kê phản ánh, giám sát, đánh giá thực hiện nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển dịch vụ logistics; 26 chỉ tiêu thống kê phản ánh, giám sát, đánh giá về giới và bình đẳng giới.

Ngoài ra, danh mục chỉ tiêu thống kê quốc gia đã cập nhật các chỉ tiêu thống kê phản ánh, dự báo, đo lường sự phát triển của kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, phát triển kinh tế bao trùm như: 24 chỉ tiêu thống kê phản ánh kinh tế xanh, tăng trưởng xanh; 5 chỉ tiêu thống kê phản ánh kinh tế tuần hoàn; 7 chỉ tiêu thống kê phản ánh kinh tế bao trùm.

Con số biết nói

Việc sửa đổi này góp phần quan trọng để thống kê quốc gia có độ tin cậy cao hơn, chính xác hơn, cập nhật hơn, đáp ứng yêu cầu của thông tin đầy đủ, kịp thời phản ánh tình hình mới, bối cảnh mới phục vụ lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng, Nhà nước, các cấp chính quyền địa phương, cơ quan nghiên cứu và người dùng tin”, ông Nguyễn Tú Anh, Vụ trưởng Vụ Kinh tế tổng hợp, Ban Kinh tế Trung ương nhận định.

Trên thực tế, Luật sửa đổi, bổ sung Luật Thống kê chỉ sửa đúng một điều (Điều 17), nhưng theo ông Tú Anh, đây là điều vô cùng quan trọng, đó là việc giao Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư chủ trì, phối hợp với các bộ ngành, địa phương xây dựng trình Chính phủ ban hành nội dung chỉ tiêu thống kê thuộc hệ thống chỉ tiêu thống kê quốc gia và quy trình biên soạn chỉ tiêu GDP, GRDP trên địa bàn tỉnh, thành phố. Định kỳ 5 năm/lần rà soát quy mô GDP báo cáo Chính phủ, trình Quốc hội xem xét, quyết định về việc đánh giá lại GDP.

“Lãnh đạo các địa phương đặc biệt quan tâm đến GRDP trên địa bàn của tỉnh mình, nên Ban soạn thảo đã quyết định đưa nội dung giao Bộ Kế hoạch và Đầu tư xây dựng chỉ tiêu GRDP trên địa bàn tỉnh, thành phố. Việc tính toán GRDP cho các địa phương bảo đảm tính toán khoa học, sát với thực tiễn, theo đúng thông lệ quốc tế.

Thống kê không chỉ là những con số khô khan mà là những “con số biết nói”, nhìn vào số liệu thống kê, các cơ quan, tổ chức, người dùng tin sẽ đưa ra quyết định, cơ chế, chính sách, kế hoạch, chiến lược phát triển hoặc kịch bản ứng phó với thực tiễn chuẩn xác hơn”, Thứ trưởng Trần Quốc Phương cho biết.

Trong thời gian tới, Bộ Kế hoạch - Đầu tư sẽ xây dựng và thực hiện kế hoạch tuyên truyền Luật. Bộ cũng sẽ chủ trì và phối hợp với các bộ, ngành xây dựng, trình Chính phủ ban hành Nghị định của Chính phủ quy định nội dung chỉ tiêu thống kê thuộc hệ thống chỉ tiêu thống kê quốc gia và quy trình biên soạn tổng sản phẩm trong nước, tổng sản phẩm trên địa bàn tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương...

Căn cứ danh mục chỉ tiêu thống kê quốc gia, các bộ, ngành xây dựng và ban hành hệ thống chỉ tiêu thống kê, chế độ báo cáo thống kê của bộ, ngành để thu thập chỉ tiêu thống kê quốc gia phân công bộ, ngành thu thập, tổng hợp.

Theo chương trình nghị sự kỳ họp thứ 2, Quốc hội khoá XV, ngày 13-11, Quốc hội sẽ biểu quyết thông qua dự án Luật Thống kê với sự điều chỉnh một số điều, khoản phù hợp với tình hình hiện tại.