Sớm có giải pháp tháo gỡ vưỡng mắc trong triển khai các Chương trình mục tiêu Quốc gia

Sáng 4/8, tại Nhà Quốc hội, dưới sự chủ trì của Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương, Đoàn giám sát của Quốc hội có buổi làm việc với Bộ LĐ-TB&XH về việc triển khai thực hiện các Chương trình mục tiêu quốc gia.

Báo cáo tại cuộc làm việc, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội Lâm Văn Đoan - Tổ phó Tổ giúp việc của Đoàn giám sát nêu rõ, Đoàn giám sát đã có cuộc làm việc với Bộ LĐ-TB&XH và các bộ, ngành có liên quan về việc triển khai Chương trình mục tiêu giảm nghèo bền vững lần thứ nhất vào tháng 3.2023. Sau đó, Đoàn tiếp tục làm việc với một số bộ, ngành, cơ quan có liên quan về kết quả thực hiện 3 Chương trình mục tiêu quốc gia. Trong tháng 7.2023, Đoàn giám sát đã tiến hành làm việc tại 15 địa phương về kết quả thực hiện 3 Chương trình mục tiêu quốc gia.

Qua đó, Tổ công tác giúp việc cho Đoàn giám sát đã xây dựng dự thảo Báo cáo giám sát việc triển khai thực hiện Nghị quyết số 24/2021/QH15 của Quốc hội về phê duyệt chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021 - 2025.

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Lâm Văn Đoan chỉ rõ những vấn đề cần quan tâm như: nguồn vốn ngân sách Trung ương vẫn giữ vai trò chủ đạo trong thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững. Đến năm 2023, nguồn vốn sự nghiệp trung ương, nguồn vốn đối ứng từ ngân sách địa phương và huy động hợp pháp khác tuy đã bố trí song tỷ lệ còn thấp so với kế hoạch vốn đã quy định tại Nghị quyết số 24/2021/QH5, do đó cần sớm có giải pháp thúc đẩy việc bố trí, huy động các nguồn vốn này để đạt kế hoạch đề ra…Các thành viên của Đoàn giám sát đề nghị Bộ LĐ-TB&XH làm rõ thêm khó khăn, hạn chế của Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững có liên quan đến 2 Chương trình mục tiêu quốc gia: xây dựng nông thôn mới, phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi.

Thảo luận tại buổi làm việc, thành viên Đoàn giám sát đánh giá cao Báo cáo của Tổ Công tác và Báo cáo của Bộ LĐ-TB&XH về việc triển khai thực hiện CTMTQG giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025; đồng thời cho rằng, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Bộ LĐ-TB&XH và các bộ, ngành hữu quan, các địa phương đã nỗ lực triển khai các nhiệm vụ được Quốc hội giao, đạt được những kết quả bước đầu, nhất là ban hành các văn bản quy phạm pháp luật, hệ thống cơ chế, chính sách khung để thực hiện Chương trình, góp phần thực hiện đạt mục tiêu giảm nghèo đa chiều hằng năm, cải thiện cuộc sống người dân, nhất là hộ nghèo, cận nghèo tại các huyện nghèo, xã đặc biệt khó khăn vùng bãi ngang ven biển và hải đảo.

Bên cạnh những kết quả đạt được, các ý kiến Đoàn giám sát cho rằng, nhiều văn bản của 03 CTMTQG, trong đó có CTMTQG giảm nghèo bền vững ban hành chậm, nội dung ban hành còn có vướng mắc, bất cập cả ở cấp trung ương và địa phương, do đó việc triển khai thực hiện còn có hạn chế, nhất là các quy định tại Nghị định 27/NĐ-CP ngày 19/4/2022 của Chính phủ quy định cơ chế quản lý tổ chức thực hiện các CTMTQG.

Nguồn vốn từ ngân sách trung ương vẫn giữ vai trò chủ đạo trong thực hiện Chương trình. Đến năm 2023, nguồn vốn sự nghiệp trung ương, nguồn vốn đối ứng từ ngân sách địa phương và huy động hợp pháp khác tuy đã bố trí song tỷ lệ còn thấp so với kế hoạch vốn quy định tại Nghị quyết số 24. Do đó, Đoàn giám sát đề nghị cần sớm có giải pháp thúc đẩy việc bố trí, huy động các nguồn vốn này đạt kế hoạch đã đề ra. Đồng thời, cần phân tích, đánh giá, làm rõ hơn hiệu quả hoạt động của Ban Chỉ đạo Trung ương, Ban Chỉ đạo địa phương của các CTMTQG trong việc quản lý, tổ chức và điều hành các CTMTQG; hiệu quả phối hợp giữa các cơ quan chủ quản thực hiện 3 CTMTQG, giữa các cơ quan chủ quản Chương trình với các Bộ: Kế hoạch và Đầu tư, Tài chính…

Tại buổi làm việc, Bộ trưởng Bộ LĐ-TB&XH Đào Ngọc Dung đã giải trình làm rõ các vấn đề mà Đoàn giám sát quan tâm như về tính bền vững của CTMTQG giảm nghèo, về nguồn vốn, về tình trạng manh mún, đầu tư dàn trải, phân tán… Đại diện Hội Liên hiệp phụ nữ Việt Nam, Ngân hàng Chính sách xã hội và Kiểm toán Nhà nước cũng giải trình làm rõ một số nội dung liên quan.

Phát biểu kết luận buổi làm việc, Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương, Trưởng Đoàn giám sát của Quốc hội nhấn mạnh Bộ LĐ-TB&XH là bộ ngành rất tích cực trong việc tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc cũng như trong việc trả lời Công điện 71 của Thủ tướng Chính phủ. Thời gian qua, kết quả giảm nghèo nhanh - đây là kết quả đạt được mà nhân dân đồng tình và Liên hợp quốc đánh giá cao. Do đó, đề nghị Báo cáo của Bộ cần làm rõ những điểm sáng nổi bật trong thực hiện CTMTQG giảm nghèo bền vững.

Bên cạnh đó, Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương cũng đề nghị Bộ làm rõ một số tồn tại, hạn chế cơ bản của CTMTQG giảm nghèo bền vững như tình trạng cào bằng, đầu tư manh mún, dàn trải, tình trạng “giấy phép con,” cát cứ, việc phối hợp với các bộ ngành chưa đồng bộ, khó huy động vốn đối ứng, các vấn đề về thực tiễn - năng lực của cán bộ các cấp, tâm lý sợ sai, tính bền vững của Chương trình…, từ đó, đề nghị Bộ sớm có giải pháp tháo gỡ các vướng mắc, tồn tại nêu trên. Qua cuộc làm việc này, Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương đề nghị Tổ Công tác có văn bản gửi Bộ LĐ-TB&XH để Bộ sớm hoàn thiện báo cáo bổ sung thêm gửi Đoàn giám sát.