Quy hoạch vùng TP.HCM theo hướng “tập trung, đa cực, thích ứng”

TP.HCM là Đô thị hạt nhân

Cuối tháng 7 vừa qua,  Bí thư Thành ủy Nguyễn Thiện Nhân và Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng đã chủ trì Hội nghị “điều chỉnh quy hoạch xây dựng vùng TP.HCM đến năm 2030 tầm nhìn đến 2050”.

Bí thư Thành ủy Tp HCM Nguyễn Thiện Nhân phát biểu tại hội nghị

Phát biểu khai mạc, Phó Thủ tướng Trịnh Dình Dũng cho rằng, hội nghị hôm nay để nghe 8 tỉnh (trong quy hoạch vùng) thảo luận cùng các Bộ, ngành Trung ương để  làm sao  vùng TP HCM  phát triển tương xứng tiềm năng, đóng góp phát triển kinh tế, an ninh quốc phòng của đất nước nói chung. Điều chỉnh làm sao để khai thác hết tiềm năng lợi thế, kết nối hạ tầng, phân công hợp tác giữa các địa phương trong vùng.

Theo ông Nguyễn Thành Phong, Chủ tịch UBND TP.HCM, tại Thành phố cũng có Hội đồng vùng do TP.HCM làm chủ tịch và theo cơ chế luân phiên. “Việc thành lập vùng quan trọng là cơ chế vận hành, phối hợp. Các kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội phải manh tính tổng thể vùng, nếu không sẽ hạn chế sung lực phát triển trong yêu cầu phối hợp vùng. Các địa phương hiện nay là tiểu vùng mang tính chất hành chính kinh tế vùng thì đòi hỏi phối hợp tạo nên hiệu lực phát triển hiệu quả” ông Phong nói.

Cũng theo ông Phong, các Bộ, ngành Trung ương cần giúp hỗ trợ hành lang pháp lý thực hiện quy hoạch và vận hành vùng, quy hoạch kiểu gì mà không có cơ chế hành lang pháp lý thì rất khó.

Chủ tịch TP.HCM cũng kiến nghị, hiện nay theo kế hoạch sử dụng đất của thành phố còn 3.000ha đất lúa nước, đề nghị điều chỉnh sang các địa phương có lợi thế trồng lúa hơn. Để thành phố làm thì không hiệu quả so với Tiền Giang, Long An. TP.HCM phù hợp hơn với việc xây dựng trung tâm ứng dụng nông nghiệp công nghệ cao.

Theo Viện Quy hoạch miền Nam, Vùng TPHCM là vùng đô thị có vai trò vị thế chiến lược quan trọng trong khu vực Đông Nam Á và châu Á - Thái Bình Dương; là vùng đô thị lớn, động lực phát triển kinh tế hàng đầu của quốc gia. Vùng TPHCM phát triển theo mô hình “Tập trung, đa cực, thích ứng”. Vùng trung tâm và các cực tăng trưởng được kết nối với nhau nhờ hệ thống giao thông công cộng và các trục hành lang tăng trưởng xuyên tâm, hướng tâm và các trục vành đai liên kết vùng.

Sự phân bố các vùng phát triển trong Vùng TPHCM nhằm mục đích cân bằng không gian lãnh thổ và phát huy vai trò vị thế, tiềm năng của các tỉnh. 

Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng chủ trì Hội nghị “điều chỉnh quy hoạch xây dựng vùng TP.HCM

TPHCM là đô thị hạt nhân - trung tâm tri thức sáng tạo, động lực phát triển kinh tế của toàn vùng, là trung tâm tài chính thương mại tầm khu vực, trung tâm dịch vụ chất lượng cao. Về mô hình phát triển và cấu trúc không gian, TPHCM được phát triển theo mô hình nén - tập trung - đa trung tâm và thích ứng.

Vùng TP.HCM sẽ phân thành 4 vùng

Trước đó, Viện Quy hoạch Xây dựng miền Nam đã trình bày đồ án điều chỉnh quy hoạch xây dựng vùng TPHCM đến năm 2030 tầm nhìn đến năm 2050. Theo đó, Vùng TP.HCM sẽ phân thành bốn vùng với hướng “Tập trung, đa cực, thích ứng”. Bốn vùng được quy hoạch là:

Vùng Trung tâm: Bao gồm trung tâm TP.HCM, huyện Đức Hòa, Cần Giuộc (Long An); Thủ Dầu Một, Dĩ An, Thuận An, Bến  Cát, Tân Uyên (tỉnh Bình Dương); TP Biên Hòa, huyện Nhơn Trạch, Trảng Bom, Long Thành và một phần huyện Vĩnh Cửu (tỉnh Đồng Nai). Trong đó TPHCM là đô thị hạt nhân trung tâm vùng. TP Bình Dương là động lực phát triển phía Bắc, TP Biên Hòa - Long Thành - Nhơn Trạch là động lực phát triển phía Đông của vùng.

Chiến lược phát triển vùng trung tâm bao gồm: phát triển không gian đô thị theo hướng mô hình nén - thích ứng, hiện đại, bền vững; phát triển trung tâm tri thức, sáng tạo; phát triển công nghiệp công nghệ cao, công nghiệp sạch có hàm lượng giá trị gia tăng cao…

Vùng phát triển phía Đông: Bao gồm đô thị Long Khánh và các huyện Thống Nhất, Cẩm Mỹ, Xuân Lộc, Định Quán, Tân Phú, một phần huyện Vĩnh Cửu (tỉnh Đồng Nai) và toàn tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu. Trong đó TP Vũng Tàu là trung tâm cực phát triển trọng điểm phía Tây Nam của vùng. TP Long Khánh là trung tâm cực phát triển trọng điểm phía Đông của vùng.

Ông Nguyễn Thành Phong - Chủ tịch UBND Tp HCM phát biểu về việc xây dựng Vùng Tp.HCM

Chiến lược phát triển bao gồm: phát triển đô thị Phú Mỹ và Cái Mép -Thị Vải vùng công nghiệp chuyên sâu, công nghiệp phụ trợ, công nghiệp đa ngành, công nghiệp khai thác dầu khí, công nghiệp cảng; phát triển dịch vụ logistics tầm quốc tế gắn với hành lang xuyên Á và đầu mối cảng biển trung chuyển quốc tế Cái Mép, Sao Mai - Bến Đình, sân bay quốc tế Long Thành…

Vùng phát triển phía Bắc: Bao gồm các huyện Bàu Bàng, Dầu Tiếng, Phú Giáo, Bắc Tân Uyên (tỉnh Bình Dương) và toàn bộ tỉnh Tây Ninh, tỉnh Bình Phước. Trong đó đô thị Chơn Thành là trung tâm cực phát triển trọng điểm phía Bắc của vùng. Trảng Bàng - Gò Dầu (Tây Ninh) là trung tâm cực phát triển trọng điểm phía Tây Bắc của vùng.

Chiến lược phát triển bao gồm: phát triển các khu công nghiệp đa ngành gắn với đô thị, các khu phi thuế quan của khu kinh tế cửa khẩu…

Vùng phát triển phía Tây Nam: Gồm tỉnh Long An (trừ huyện Đức Hòa và Cần Giuộc) và toàn tỉnh Tiền Giang. Trong đó TP Mỹ Tho, TP Tân An là đô thị trung tâm của vùng Tây Nam. 

Chiến lược phát triển bao gồm: phát triển nông nghiệp công nghệ cao, nông nghiệp chuyên canh (trồng lúa, cây ăn quả), đánh bắt và nuôi trồng thủy sản; phát triển du lịch sinh thái, cảnh quan sông nước, vườn cây ăn trái.

Có “nhạc trưởng” cho việc thực hiện quy hoạch vùng

PGS-TS Nguyễn Trọng Hòa, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu Phát triển TPHCM, trong một cuộc hội thảo khác cũng về việc thực hiện quy hoạch Vùng TPHCM do Bộ Xây dựng tổ chức đã không ngại ngần nói thẳng, các địa phương trong Vùng TPHCM vẫn như “từng chiếc đũa lẻ” chưa kết lại với nhau để tạo nên sức mạnh của một bó đũa…

Nói thế để thấy rằng, các địa phương trong Vùng TPHCM chưa nối kết chặt chẽ được với nhau để cùng phát triển… là chuyện không mới. Làm sao khắc phục được tồn tại này vẫn đau đáu trong tâm tư không ít nhà khoa học.

Cần “nhạc trưởng” thực sự có quyền, có cơ chế để hoạt động trong việc thực hiện quy hoạch vùng là đề xuất của không ít các nhà khoa học cũng như các nhà quản lý liên quan. Lần điều chỉnh quy hoạch xây dựng vùng TPHCM, những nhà làm quy hoạch cũng có hẳn một mục nói về cơ chế cần có để thực hiện quy hoạch vùng. Thiết nghĩ, ngành chức năng nên quan tâm đến đề xuất này bởi đã 5 năm trôi qua kế từ khi đồ án quy hoạch xây dựng Vùng TPHCM, thật sự Vùng TPHCM đồng thời cũng là vùng kinh tế trọng điểm phía Nam chưa có được tầm vóc như kỳ vọng.