Phòng khám bác sỹ gia đình: Góp phần giảm tải hệ thống y tế công

Người thầy thuốc gần dân nhất  

PGS, TS Lương Ngọc Khuê, Cục trưởng Cục Quản lý Khám chữa bệnh (Bộ Y tế) cho biết, hoạt động bác sỹ gia đình bước đầu được tổ chức tại một số thành phố lớn như Hà Nội, Thừa Thiên - Huế, TP. Hồ Chí Minh... với nhiều mô hình khác nhau như: Trung tâm bác sỹ gia đình, phòng khám bác sỹ gia đình, trạm y tế có hoạt động bác sỹ gia đình. Hiện cả nước có 255 phòng khám bác sĩ gia đình, bao gồm các phòng khám lồng ghép tại trạm y tế xã, bệnh viện đa khoa và phòng khám tư nhân. Tính từ 2013 đến cuối tháng 6/2015, các phòng khám bác sỹ gia đình cả nước thực hiện 3.812 ca cấp cứu, 807.720 lượt khám chữa bệnh, làm 12.024 ca thủ thuật, chuyển tuyến 14.440 ca, triển khai 3.094 ca khám bệnh tại nhà cũng như tư vấn, phục hồi chức năng... Ngoài hoạt động tại phòng khám, các bác sỹ gia đình thực hiện các hoạt động tại hộ gia đình quản lý như khám bệnh, kê đơn, thay băng, cắt chỉ, lấy mẫu máu, khí dung, tiêm truyền...

Theo Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến, bác sỹ gia đình là bác sỹ đa khoa thực hành, chăm sóc toàn diện và liên tục cho người bệnh, là người thầy thuốc gần dân nhất. Bác sỹ gia đình hướng về gia đình, biết rõ từng người bệnh trong hoàn cảnh của cộng đồng và lối sống của người đó trong cộng đồng. Đây là lực lượng quan trọng giúp người dân phòng tránh bệnh tật và giải quyết ban đầu bệnh tật, giúp điều phối giữa các chuyên khoa trong điều trị ngoại chẩn và là cầu nối giữa người bệnh với bệnh viện khi cần điều trị nội trú.

Hiện nay các bệnh lây nhiễm, suy dinh dưỡng ở mức khá cao, trong khi nhóm các bệnh không lây nhiễm và tai nạn thương tích tăng nhanh dẫn đến nhu cầu khám chữa bệnh của người dân ngày càng tăng. Việc sàng lọc, theo dõi, quản lý, điều trị bệnh mạn tính tại cộng đồng là hết sức cần thiết. Nhiều trường đại học y khoa đã chú trọng đào tạo lực lượng bác sỹ, cán bộ về y học gia đình, triển khai cấp chứng chỉ hành nghề, giấy phép hoạt động.

Tại Việt Nam, từ năm 2000, Bộ Y tế chính thức công nhận chuyên ngành y học gia đình và cho phép đào tạo bác sỹ chuyên khoa cấp I y học gia đình. Sau đó, hoạt động bác sỹ gia đình đã bước đầu tổ chức tại một số thành phố lớn. Mặc dù có nhiều ưu điểm, nhưng theo lãnh đạo Bộ Y tế, hiện người dân vẫn suy nghĩ  bác sỹ gia đình là một hình thức tới khám tại gia, chữa bệnh và lấy tiền dịch vụ rất cao nên chưa mặn mà với mô hình này.

Nhiều khó khăn, tồn tại cần khắc phục

Theo Bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Tiến, mô hình bác sỹ gia đình đã phát triển hiệu quả ở nhiều nước trên thế giới hơn 100 năm qua. Tại Việt Nam mô hình rất mới nên còn gặp nhiều khó khăn như nguồn nhân lực có chuyên môn y học gia đình thiếu, chưa xây dựng được quy chế phối hợp, chuyển tuyến và trao đổi thông tin phù hợp giữa các phòng khám bác sỹ gia đình với hệ thống khám bệnh, chữa bệnh trong quá trình quản lý bệnh nhân. Phòng khám bác sỹ gia đình tư nhân rất khó tham gia bảo hiểm y tế. Bên cạnh đó, những phòng khám bác sỹ gia đình lồng ghép trạm y tế, người dân chưa tin tưởng vào chất lượng dịch vụ khám, chữa bệnh tại trạm, nên không đến khám...

Những hạn chế, tồn tại sau khi mô hình bác sỹ gia đình cũng được Bộ Y tế chỉ ra như: Một số bệnh viện quận, huyện, trung tâm y tế có bác sỹ gia đình nhưng vai trò mờ nhạt do bác sỹ gia đình còn kiêm nhiệm quá nhiều việc, ứng dụng công nghệ thông tin hạn chế (quản lý bệnh án điện tử chưa toàn diện, mỗi nơi một kiểu), chưa kết nối được với bệnh viện các tuyến nên chuyển viện cho bệnh nhân gặp rất nhiều khó khăn… Bên cạnh đó, việc chưa ứng dụng được công nghệ thông tin vào mạng lưới bác sỹ gia đình là một trở ngại, hạn chế sự kết nối giữa các bác sỹ gia đình với nhau và với các tuyến y tế khác, cũng như công tác quản lý thông tin, bệnh án bệnh nhân.