Phát triển đô thị bền vững vùng Bắc Trung Bộ và Duyên hải miền Trung

Ngày 14/7/2023, tại Quảng Trị, Ban Kinh tế Trung ương, Cơ quan phát triển Pháp (AFD), Bộ Xây dựng và UBND tỉnh Quảng Trị phối hợp tổ chức Hội thảo “Quy hoạch và phát triển đô thị bền vững vùng Bắc Trung Bộ và Duyên hải miền Trung”.

Vùng có 9 sân bay, trong đó có 3 sân bay quốc tế và nhiều cảng biển lớn

Hội thảo góp phần triển khai thực hiện Nghị quyết số 06-NQ/TW Bộ Chính trị về "Quy hoạch, xây dựng, quản lý và phát triển bền vững đô thị Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045" và Nghị quyết số 148/NQ-CP về Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết số 06-NQ/TW của Bộ Chính trị.

Tại hội thảo, Phó Trưởng Ban Kinh tế Trung ương Nguyễn Đức Hiển nhấn mạnh vùng hiện có 9 sân bay, trong đó có 3 sân bay quốc tế và nhiều cảng biển lớn như: Nghi Sơn, Vũng Áng, Chân Mây, Tiên Sa, Dung Quất, Quy Nhơn, Vũng Rô, Nha Trang, Cam Ranh… Đây là những điều kiện thuận lợi để vùng phát triển kinh tế-xã hội nhanh và bền vững, đồng bộ cả 3 lĩnh vực công nghiệp, nông nghiệp và dịch vụ, gắn với bảo đảm quốc phòng, an ninh, giữ vững chủ quyền, biển đảo của Tổ quốc.

Theo Nghị quyết số 26-NQ/TW ngày 3/11/2022 về phát triển kinh tế-xã hội và bảo đảm quốc phòng, an ninh Vùng Bắc Trung Bộ và Duyên hải Trung Bộ, mục tiêu đến năm 2030, tỷ lệ đô thị hóa toàn vùng đạt khoảng 47%-48% đồng và số xã đạt chuẩn nông thôn mới trên 90%, trong đó ty lệ xã đạt chuẩn nông thôn mới kiểu mẫu khoảng 30%.

Mục tiêu đến năm 2045, vùng có hệ thống đô thị ven biển thông minh, bền vững, có bản sắc riêng, thân thiện với môi trường, có khả năng chống chịu cao với thiên tai, dịch bệnh và thích ứng hiệu quả với biến đổi khí hậu.

Do vậy, ông Nguyễn Đức Hiển cho biết trong khuôn khổ hội thảo này, các chuyên gia quốc tế và lãnh đạo các ủy ban nhân dân tỉnh, lãnh đạo các sở liên quan trong vùng tập trung thảo luận về mô hình đô thị phát triển bền vững cho các đô thị Vùng Bắc Trung Bộ và Duyên hải Trung Bộ cũng như nâng cao hiệu quả công tác quản lý rủi ro thông qua việc xây dựng quy hoạch và thực thi các chính sách phát triển đô thị phù hợp với yêu cầu thực tiễn.

Bên cạnh đó, hội thảo cũng thảo luận về các bài học và những kinh nghiệm quốc tế nhằm tăng cường khả năng chống chịu ở cấp địa phương.

Ông Hà Sỹ Đồng, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Trị cho hay, Quảng Trị là một trong những địa phương chịu ảnh hưởng bởi biến đổi khí hậu trong vùng. Mặc dù tỉnh đã triển khai nhiều giải pháp tăng cường công tác quản lý về quy hoạch, đầu tư xây dựng và phát triển hệ thống đô thị bền vững, có khả năng thích ứng với biến đổi khí hậu phù hợp với tiềm năng phát triển kinh tế xã hội, điều kiện tự nhiên, văn hóa đặc trưng của địa phương.

Tuy nhiên vẫn còn những bất cập, hạn chế, khó khăn chưa giải quyết triệt để.

Tỷ lệ đô thị hóa thấp hơn tỉ lệ trung bình của cả nước

Theo Bộ Xây dựng, quá trình đô thị hóa đang gia tăng trên khắp thế giới. Đến năm 2050, khoảng 70% nhân loại sẽ sống ở các đô thị. Việt Nam cũng nhằm trong xu thế chung của khu vực và thế giới.

Vùng Bắc Trung Bộ và duyên hải Trung Bộ là khu vực gồm 14 tỉnh ven biển với tổng số lượng đô thị là 210 đô thị, công tác quản lý phát triển đô thị thời gian qua cũng đã có được nhiều kết quả tích cực. 

Mặc dù có tỉ lệ đô thị hóa thấp hơn tỉ lệ trung bình của cả nước, nhưng những năm gần đây tốc độ đô thị hóa toàn vùng đã đạt trung bình khoảng 1,2%/năm, cao hơn tốc độ đô thị hóa trung bình của cả nước (khoảng 1%). Các đô thị lớn là trung tâm tỉnh lỵ đóng vai trò động lực phát triển không chỉ trong tỉnh mà trong cả vùng miền Trung.

Theo Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Tường Văn, bên cạnh những tiềm năng, lợi thế, vùng cũng gặp phải những khó khăn, thách thức, như: 12/14 tỉnh trong vùng với 37 đô thị ven biển được xác định sẽ chịu ảnh hưởng nặng nề của biến đổi khí hậu, trọng tâm là nguy cơ ngập, lụt, suy giảm nguồn nước do xâm thực mặn, là thách thức lớn cho mục tiêu phát triển bền vững.

Để phát triển đô thị vùng Bắc Trung Bộ và duyên hải miền Trung, các địa phương cần tiếp tục quán triệt và tập trung triển khai các quan điểm chỉ đạo của Đảng và Nhà nước đối với vùng, tập trung thực hiện đồng bộ các nhiệm vụ giải pháp trong quy hoạch và phát triển đô thị theo tinh thần Nghị quyết số 06/NQ-CP, Nghị quyết số 148/NQ-CP của Chính phủ, chú trọng đối với các đô thị là hạt nhân và trung tâm cấp vùng.

Ưu tiên thực hiện tốt công tác quy hoạch, quy hoạch xây dựng, quy hoạch đô thị; tập trung đẩy mạnh việc kết nối hệ thống các đô thị hạt nhân và đô thị trung tâm cấp vùng trong vùng nói riêng và với hệ thống đô thị toàn quốc; các đô thị lớn cần thúc đẩy mạnh mẽ hơn nữa chuyển dịch cơ cấu kinh tế và cơ cấu lao động theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa; hình thành nhiều các khu kinh tế, khu công nghiệp, khu du lịch nghỉ dưỡng gắn liền đô thị tạo môi trường kinh doanh thuận lợi, công ăn việc làm và tăng trưởng kinh tế đô thị...

Tại hội thảo, ông Antoine Mougenot, Trưởng Ban Đô thị khu vực Đông Nam Á-AFD, đưa ra một số một khuyến nghị về quản lý rủi ro cho khu vực đô thị và xây dựng phương pháp tiếp cận tổng thể để thực hiện. Theo đó, công tác xây dựng cần đặt vào bối cảnh đặc thù của đô thị như điều kiện tự nhiên, nguồn lực địa phương, các yếu tố phụ thuộc vào bên ngoài...

Hơn nữa, công tác quy hoạch không nên chỉ tập trung vào các mối nguy mà cần phải tìm kiếm các giải pháp khả thi và thực tế để hạn chế tác động. Trên thực tế, hoạt động của một đô thị phụ thuộc vào các hệ thống thiết yếu lớn (giao thông đi lại, quản lý rác thải, cung cấp nước sạch, lương thực thực phẩm, các hoạt động trao đổi kinh tế và xã hội).

"Cần thiết lập một tương lai mong muốn và đáng sống cho đô thị bằng cách thu hút sự tham gia của tất cả các bên liên quan và tác nhân của lãnh thổ/thành phố. Cách tiếp cận cũng cần sự linh hoạt, dễ điều chỉnh và có tính đến các yếu tố bất định và chuẩn bị cho các tình huống bất ngờ," ông Antoine Mougenot nhấn mạnh.