Nức mũi với mắm đậu tỏi ớt

Nhà làm nông, tới vụ Đông Xuân, má dành một ít đất để tỉa đậu nành, một phần để bán, một phần để có mà làm tương hột hay mắm đậu ăn.

Mắm đậu làm từ đậu nành rất thơm ngon, bổ dưỡng

Thật ra mắm đậu bán ở chợ rất nhiều, muốn mua bao nhiêu cũng có. Nhưng vốn là phụ nữ nông thôn, má tui vẫn thích chủ trương cây nhà lá vườn, tự cung tự cấp và hơn hết là bày vẽ cho tụi tui biết làm “chứ con gái con đứa gì nói tới chuyện bếp núc cũng không biết gì hết”.

Đậu nành rửa sạch, đãi bỏ những hột sâu, hư, ngâm 6 giờ sau đó vớt ra để ráo nước rồi bắc lên bếp nấu. Má dặn, khi nấu nhớ để lửa cho thiệt đều nếu không sẽ làm đậu bị sượng không ngon.

Đậu nấu chín, vớt ra cho vào thúng, lấy lá chuối phủ lên rồi lấy nắp nồi đậy lại cho thật kín. Đậu ủ đủ 24 tiếng đồng hồ, mở ra, ướp gia vị.

Cứ 1 kg đậu nành (khi chưa nấu) má cho vào 200g muối, 20g bột ngọt, 50g đường. Sau khi trộn đều gia vị, má cho đậu vào cối quết nhuyễn. Công đoạn này phải nói là lâu lắc và mỏi tay nhất. Sau này, má đi chợ thấy người ta xay thịt bằng cối liền mua ngay một cái về xay mắm đậu. Loại cối xay này rất tiện dụng, chỉ khoảng 15 phút đã xay xong 1 kg đậu.

Với nhiều người làm như vậy là đã xong, nhưng gia đình tôi còn thêm công đoạn phơi nắng. Má nói làm như vậy sẽ làm mắm dậy mùi, thơm hơn.

Mắm đậu có nhiều cách để chế biến món ăn như xào xả ớt, làm mắm chưng, nước chấm rau sống hoặc nấu bún mắm chay. Tuy vậy, tôi  vẫn thích ăn mắm đậu sống vừa nhanh gọn vừa thơm.

Mắm phơi được 2 nắng múc ra trộn đều với tỏi ớt giã nhuyễn để một lát cho ngấm là có thể dùng được ngay. Vị nồng của tỏi, vị cay của ớt cộng với hương thơm đặc trưng của mắm đậu ủ làm ai lần đầu tiên ngửi đều phải bịt mũi, kiểu như người chưa từng tiếp xúc mắm tôm, mắm ruốc. Tuy nhiên, ai đã ăn qua một lần thì lần sau, nghe mùi phảng phất đâu đó thì ruột gan lại cồn cào.

Mắm đậu trộn tỏi ớt phải ăn kèm các loại rau sống mới bắt cơm

Ngoài cái mùi bắt ghiền, mắm đậu còn có vị béo bùi của đậu nành, cay cay của ớt rất kích thích vị giác. Mắm đậu tỏi ớt phải ăn kèm khế chua, chuối chát, dưa leo, đậu rồng sống,…  mới bắt. Mỗi lần như vậy, bữa cơm gia đình tôi luôn rộn rã bởi tiếng nhai rau rào rạo, tiếng cười nói của chị em tụi tôi và chẳng mấy chốc nồi cơm sạch veo.

Mắm đậu tỏi ớt không chỉ để ăn cơm. Trưa hè buồn buồn, chỉ cần lấy cây thọc trái xoài xanh, gọt vỏ, xắt miếng quệt mắm đậu là hết buồn ngay.