Nhiều bất cập trong xử lý nước thải y tế

Nếu làm đúng, nhiều bệnh viện sẽ phải đóng cửa

Bà Nguyễn Thị Liên Hương, Cục trưởng Cục Quản lý môi trường y tế - Bộ Y tế cho biết, về đầu tư cho hệ thống xử lý nước thải y tế đảm bảo quy chuẩn, tiêu chuẩn, cả bệnh viện tuyến Trung ương và tuyến tỉnh đều chưa đạt mục tiêu đề ra. Theo Bộ Y tế, ngoài khó khăn đầu tiên là thiếu kinh phí để đầu tư (400 bệnh viện có nhu cầu đầu tư) thì hầu hết các bệnh viện thiếu năng lực quản lý vận hành hệ thống xử lý nước thải y tế do không có cán bộ chuyên môn, nhân viên phụ trách không ổn định, nhiều hệ thống hỏng hóc không được bảo hành, bảo trì kịp thời.  Mặt khác, ý thức, trách nhiệm của lãnh đạo một số bệnh viện chưa cao, còn coi xử lý nước thải y tế là việc phụ và chưa quan tâm đúng mức, cũng chưa huy động được các nguồn lực xã hội cùng tham gia vào công tác này… Vì thế, chất lượng xử lý nước thải y tế trước khi xả ra môi trường chưa cao. 

Theo thống kê của Bộ Y tế , cả nước hiện có hơn 13.000 cơ sở y tế nhưng có tới gần 5.200 cơ sở chưa có hệ thống xử lý nước thải y tế đảm bảo an toàn. Như vậy, mới  có khoảng 60% cơ sở có hệ thống xử lý nước thải y tế đảm bảo quy chuẩn, tiêu chuẩn, 40% còn lại vẫn chưa đạt. Theo bà Nguyễn Thị Liên Hương, năng lực quản lý vận hành hệ thống xử lý nước thải y tế của các bệnh viện còn nhiều hạn chế do thiếu cán bộ chuyên môn, nhân viên phụ trách không ổn định, nhiều hệ thống hỏng hóc không được bảo hành bảo trì kịp thời... và nhiều lãnh đạo BV còn chưa coi trọng việc đầu tư cho hệ thống xử lý nước thải.

Từ thực tiễn hoạt động của bệnh viện, ông Nguyễn Việt Hùng, Trưởng khoa Kiểm soát nhiễm khuẩn - Bệnh viện Bạch Mai cho biết “Lực lượng chức năng kiểm tra còn nhẹ nhàng, cả nể, chứ nếu phạt đúng, phạt đủ thì nhiều bệnh viện phải đóng cửa rồi” - ông Nguyễn Việt Hùng thẳng thắn nhìn nhận. 

Đề xuất cơ chế đặc thù về thuê hệ thống xử lý nước thải y tế

Việc vận hành hệ thống nước thải được giao cho cán bộ y tế là không phù hợp

Ông Doãn Ngọc Hải, Viện trưởng Viện Sức khỏe nghề nghiệp và môi trường - Bộ Y tế cho biết, qua một nghiên cứu đánh giá độc lập của Viện tại gần 100 bệnh viện trên cả nước, đặc biệt tại các bệnh viện tuyến Trung ương thì tồn tại lớn nhất trong công tác xử lý nước thải y tế chính là khâu vận hành. Theo đó, việc để các bệnh viện tự bố trí cán bộ vận hành hệ thống xử lý nước thải, cán bộ vận hành không có chuyên môn, không được chuẩn hóa thì rất khó đảm bảo các chỉ tiêu nước đầu ra. 

Theo ông Nguyễn Việt Hùng, áp dụng hình thức xử lý nước thải theo mô hình như hiện nay có rất nhiều bất cập do Nhà nước không đủ nguồn lực đầu tư. Hơn nữa, có đầu tư thì cũng không đủ nhân lực để vận hành, quản lý vận hành. Bởi hiện nay, việc xử lý nước thải y tế, đa số các bệnh viện tự vận hành và nhân viên xử lý chính là bác sĩ, điều dưỡng, kỹ thuật viên trong bệnh viện nên không thể đảm bảo chất lượng tốt như thuê dịch vụ. Như tại Bệnh viện Bạch Mai hiện đang được đầu tư nâng cấp hệ thống xử lý nước thải (sử dụng chung cho cụm 5 bệnh viện xung quanh) với nguồn vốn 70-80 tỷ đồng từ ngân sách “Khi làm xong phải thuê đơn vị chuyên môn vận hành mới mang lại hiệu quả bởi nếu để nhân viên y tế vận hành, vừa không có chuyên môn, không có máy móc thiết bị để quan trắc, chưa kể bảo hành, sửa chữa hỏng hóc lớn khó kịp thời…”, ông Hùng nói.

Mục tiêu Bộ Y tế đặt ra đến năm 2020 là 100% cơ sở y tế thực hiện xử lý chất thải y tế đạt yêu cầu về môi trường. Do đó, Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long cho rằng, cần phải có cơ chế đặc thù về thuê dịch vụ xử lý nước thải y tế bởi nếu cứ thực hiện theo Nghị định 15/NĐ-CP thì đa số cơ sở y tế không thể thực hiện được.

Trước vấn đề còn tồn tại về vận hành xử lý nước thải y tế, Bộ Y tế đã trình Thủ tướng Chính phủ xin ban hành cơ chế chính sách đặc thù về xử lý chất thải y tế và xây dựng nội dung dự thảo Quyết đinh, dự thảo Tờ trình Quyết định về thuê dịch vụ xử lý nước thải y tế trong các bệnh viện công lập, nhằm tháo gỡ khó khăn cho các bệnh viện.

Theo dự thảo này, các bệnh viện công lập trên cả nước sẽ được phép thuê dịch vụ xử lý nước thải y tế bảo đảm yêu cầu về chất lượng dịch vụ, nước thải đầu ra sau xử lý phải đáp ứng quy chuẩn kỹ thuật về môi trường. Kinh phí chi trả thuê dịch vụ xử lý nước thải y tế tại các bệnh viện sẽ được tính vào giá dịch vụ khám chữa bệnh.