Nhiễm khuẩn Clostridium botulinum: Triệu chứng, chẩn đoán và điều trị

Theo bà Phạm Khánh Phong Lan - Trưởng Ban Quản lý ATTP TP.HCM  ngộ độc thực phẩm pate Minh Chay rất nguy hiểm, có khả năng tử vong.

Độc tố Costridium botulinum type B có trong pate Minh Chay là dạng virus uốn ván, nên chỉ cần ăn một lần là ngộ độc ngay. Độc tố vào ruột sẽ hấp thu qua máu, gây liệt cơ và nếu gây liệt cơ hô hấp sẽ gây tử vong.

Loại vi khuẩn này tồn tại trong thực phẩm không được bảo quản một cách hợp lý và sinh ra độc tố gây ngộ độc cho con người khi ăn phải loại thực phẩm này.

Ngộ độc độc tố của vi khuẩn Clostridium botulinum khi ăn phải thực phẩm bị nhiễm bào tử Clostridium botulinum, vi khuẩn sẽ xâm nhập và phát triển trong ruột đồng thời sản sinh ra các độc tố gây ngộ độc cho cơ thể.

Nguồn gây nhiễm vi khuẩn rất đa dạng, chúng có thể tồn tại trong đất, trong bụi lơ lửng trong không khí hoặc nhiễm vào thực phẩm. Mật ong cũng là nơi sinh sống ưa thích của các bào tử vi khuẩn, do vậy không nên sử dụng mật ong cho trẻ dưới 12 tháng tuổi.

Dấu hiệu và triệu chứng

Những người bị ngộ độc độc tố của vi khuẩn Clostridium botulinum từ thực phẩm có các triệu chứng diễn biến rất nhanh.

Khởi đầu, người bệnh thường cảm thấy mệt mỏi, mất trương lực cơ lan dần khắp cơ thể. Ngoài ra có thể xuất hiện các triệu chứng như:

Nhìn mờ, nhìn đôi

Khô miệng

Sụp mí mắt

Khó nuốt và khó khăn khi nói

Các nội độc tố vi khuẩn có thể gây tê liệt thân thể, cánh tay, chân và hệ hô hấp. Các triệu chứng thường khởi phát sớm sau khi ăn thức ăn bị nhiễm độc, trong vòng từ 12 – 48 giờ.

Các triệu chứng ngộ độc ở trẻ sơ sinh có thể từ nhẹ cho tới nghiêm trọng, thường là:

Táo bón

Tiếng khóc nghe yếu ớt

Mất biểu hiện trên khuôn mặt

Giảm phản xạ nôn

Ăn chậm

Toàn thân trở nên yếu ớt

Thời gian ủ bệnh ở trẻ sơ sinh là từ 3 – 30 ngày sau khi tiếp xúc với bào tử vi khuẩn.

Chẩn đoán

Chẩn đoán ngộ độc vi khuẩn Clostridium botulinum dựa trên xét nghiệm tìm độc tố trong phân, dạ dày hoặc thực phẩm đã ăn.

Để chẩn đoán nhiễm Clostridium botulinum tại vết thương, mẫu sinh thiết da sẽ được kiểm tra tại phòng xét nghiệm.

Điều trị

Hầu hết các biện pháp điều trị ngộ độc đều là hỗ trợ phục hồi chức năng. Người bệnh cần được nhập viện để theo dõi và điều trị.

Trong một số trường hợp đặc biệt, bác sỹ có thể tiêm kháng độc tố có tác dụng chống lại nội độc tố vi khuẩn trong máu.

Các thuốc kháng khuẩn không phải lúc nào cũng có hiệu quả trong tất cả các trường hợp, tuy nhiên chúng có thể được sử dụng để tránh nhiễm trùng nặng trong trường hợp nhiễm vi khuẩn tại vết thương. Các thuốc kháng khuẩn thường không được sử dụng trên đối tượng trẻ sơ sinh bị ngộ độc.

Trường hợp bệnh diễn biến nặng, có thể phải thở máy và cung cấp dinh dưỡng qua ống thông hoặc truyền tĩnh mạch.

Tiên lượng bệnh

Hầu hết bệnh nhân đều có thể hồi phục hoàn toàn sau khi bị ngộ độc nếu được điều trị kịp thời, thông thường sẽ mất khoảng vài tuần cho tới vài tháng.

Trong trường hợp bệnh không được điều trị, các triệu chứng của ngộ độc thực phẩm sẽ diễn tiến đến một giai đoạn nặng khiến cho các cơ hô hấp bị tê liệt dẫn đến tử vong do suy hô hấp.

Phòng ngộ độc độc tố của vi khuẩn Clostridium botulinum

Hiệp hội nhi khoa Hoa Kỳ (AAP) khuyến cáo các bậc cha mẹ không nên sử dụng mật ong cho trẻ dưới 12 tháng tuổi.

Để phòng tránh ngộ độc độc tố của vi khuẩn Clostridium botulinum, việc chế biến thức ăn nên tuân thủ theo các hướng dẫn sau:

- Luộc, nấu thức ăn trong khoảng 10 phút đủ để loại bỏ nội độc tố vi khuẩn.

- Không ăn những loại thực phẩm sắp có dấu hiệu hỏng.

- Loại bỏ những hộp thức ăn bị phồng lên do chúng có thể chứa khí sinh ra bởi Clostridium botulinum.

Hiện tại chưa có vaccine đặc hiệu phòng vi khuẩn Clostridium botulinum, do vậy biện pháp chủ yếu là phòng bệnh

Tại TP.HCM, qua điều tra ban đầu đã có 1.290 khách hàng online đặt mua sản phầm pate Minh Chay. Ban Quản lý ATTP đã điện thoại tới từng khách hàng này để thu hồi.

Trước báo cáo của Trưởng Ban Quản lý ATTP TP.HCM, Phó chủ tịch Thường trực UBND TP. HCM Lê Thanh Liêm chỉ đạo 24 quận, huyện đặc biệt lưu ý vụ việc này và đồng thời nhanh chóng thực hiện thu hồi sản phẩm, vừa tuyên truyền mạnh mẽ cho người dân biết.