Người đàn bà Vân Kiều và bài thuốc chữa bệnh vô sinh

Cơ duyên với bài thuốc quý

Từ TP. Đông Hà (Quảng Trị) đi ngược theo hướng Tây vượt qua 150 cây số đường đồi núi, chúng tôi tìm gặp người phụ nữ Vân Kiều có biệt tài trong việc chữa bệnh vô sinh cho phụ nữ. Trong căn nhà sàn đặc trưng của đồng bào nơi đây, một bà lão đang ngồi bên đống lửa, miệng ngậm điếu thuốc, thỉnh thoảng lại nhả những làn khói đen kịt. Người phụ nữ có bài thuốc đặc biệt đó là bà Hồ Thị Tèn sinh năm 1950, tên thường gọi là Pỉ Dung ở thôn Xi La, xã Xy, (huyện Hướng Hoá, Quảng Trị).

Bà Pỉ Dung không biết tiếng Kinh nên lúc đầu giao tiếp của chúng tôi rất khó. Lát sau một phụ nữ trung tuổi chạy tới nói: “Bà ấy không biết tiếng các cô mô, tui là người dưới xuôi lên nên có gì tui làm thông dịch cho”. Qua lời dịch của người phụ nữ, chúng tôi được bà Pỉ Dung cho biết: “Hôm nay các cô tìm gặp tôi là may đó, vì trong nhà đang có thuốc chứ mấy ngày trước khách đến chữa bệnh đông quá, thuốc hái không kịp”.

Pi Dung và bài thuốc lạ chữa vô sinh của mình

Khi thấy chúng tôi tỏ vẻ tò mò về “cây thuốc thần” bà liền đi đến góc nhà rồi trở ra với hai củ lạ trên tay. Về hình dáng, thoạt nhìn nó giống củ riềng, có màu hơi vàng. Mân mê củ thuốc một lát bà đưa lên miệng cắn ngang củ đó rồi nhai ngấu nghiến và nói: “Ăn củ ni không chết mô mà sợ, cái bụng miềng tốt tính lắm chứ không muốn hại ai đâu. Các cô yên tâm đi, mình là con cháu Bác Hồ cả mà.

Miềng làm việc này chỉ muốn giúp những gia đình bất hạnh chưa có con cái thôi”.Về nguồn gốc của cây thuốc, Pỉ Dung cho biết, cách đây hơn 40 năm, Pỉ Dung lấy chồng. Nhưng nhiều năm sau đó, hơi ấm vẫn không lan tỏa được trong căn nhà của hai Vợ chồng vì còn thiếu tiếng cười con trẻ. Nỗi thèm khát làm mẹ canh cánh từng ngày trong tâm trí người phụ nữ đang căng tràn sức sống. Không chịu đầu hàng số phận, ngày ngày cô không quản đường sá khó khăn, lặn lội tìm gặp tất cả các thầy thuốc trong vùng nhờ chữa bệnh.

“Hễ nghe ai mách nước ở đâu có thầy chữa bệnh giỏi là tôi liền tìm tới, nhưng đi khắp nơi vẫn không chữa được”, bà nhớ lại. Trong một lần qua biên giới nước Lào, bà đã được một thầy thuốc ở đây xem bệnh. Sau khi khám, thầy thuốc đưa cho bà một loại củ, dặn rằng về sắc uống sẽ chữa được bệnh. Lòng khấp khởi trở về quê nhà, bà sắt mỏng củ thuốc ra nấu uống nước hằng ngày. Thế nhưng, thêm một lần nữa, Pỉ Dung lại ngậm ngùi thất vọng, khi thuốc đã gần hết mà bụng vẫn chưa có chuyển động gì. Đúng lúc đó, trong nhà lại đứa con dâu (Chồng Pỉ Dung có hai vợ, con dâu này lấy con trai của “bà bé” - PV) cưới về đã lâu mà vẫn chưa có con. Cô gái này có triệu chứng đau buồng trứng, không thể có con, nên bà đưa thuốc sang cho con uống thử. Nào ngờ chỉ 2 tháng sau, cô con dâu đã có thai, trước sự ngỡ ngàng của chính bà và nhiều người trong bản. Hiện người đó đã 3 lần làm mẹ, việc sinh nở đều bình thường, sức khoẻ tốt đến mức “nó sinh xong mươi ngày đã lên rẫy trỉa lúa ào ào như trâu”, Pỉ Dung cười phá lên.

Bà Pỉ Dung kể chuyện chữa bệnh.

Buồn cho mình nhưng cũng mừng cho các con, bà tự động viên đó là cái số bắt mình phải thế. Nhặt nhạnh lại những nhành củ còn sót, bà âm thầm đi vào rừng sâu để trồng trên núi cao, phòng khi có người cần đến. Pỉ Dung cho biết, loại thuốc này được bà trồng ở trên rẫy. Người dân bản địa đặt cho nó là cây me. Loại cây này có giống đực và giống cái, nhìn qua giống củ gừng và củ nghệ ta vẫn hay dùng, cây đực có màu trắng, cây cái có màu vàng. Khi tạo ra loại thuốc phải trộn hai loại này với nhau (cả lá lẫn rể và củ). 

Về phương thức sử dụng cây me để chữa bệnh, bà Pỉ Dung cho hay: Củ cây thuốc đó được rửa sạch, xắt lát, trong một ấm thuốc thì phải có cả củ đực và củ cái, sau đó chúng được trộn đều, đun lên lấy nước cho phụ nữ mắc bệnh uống hàng ngày như uống nước bình thường, khi nào nước nhạt thì thay xác cây mới. Có thể sử dụng cây me ở hai dạng tươi hoặc khô, tác dụng không thay đổi. Liều lượng mỗi lần dùng theo lời Pỉ Dung hướng dẫn là 3 chụm tay thuốc (người dân tộc thiểu số dùng tay ước lượng thuốc chứ không cân đong đo đếm cụ thể - pv) cho một ấm nước lớn. Kiên trì uống nước thuốc trong vòng khoảng hai tháng, người phụ nữ hiếm muộn sẽ khỏi bệnh và có khả năng thụ thai như người bình thường.

Bài thuốc trao thiên chức làm mẹ

Chỉ với cây thuốc lạ, cách dùng đơn giản, thế nhưng Pỉ Dung đã giúp không nhiều phụ nữ được làm mẹ. Nhiều cặp vợ chồng hiếm muộn xã Xy và các bản khác đều xem bà là vị cứu tinh của họ. Bà Pỉ Dung cho biết: “Phụ nữ không có con thường có triệu chứng quặn đau bụng từng cơn; có số ít trường hợp thi thoảng xuất hiện tình trạng ra khí hư ở vùng kín. Nếu không chữa trị kịp thời, người phụ nữ sẽ hiếm có cơ hội sinh nở”. Do vậy, bà thường chữa dứt những bệnh liên quan đến phụ nữ như đau bụng kinh nguyệt, dạ con bị loét... Đối với các bệnh liên quan đến phụ nữ, nếu biết chữa trị kịp thời thì bệnh tình sẽ khỏi nhanh chóng, còn nếu bệnh lâu năm thì bà không dám chắc.

Bà Pỉ Dung kể chuyện chữa bệnh.

Khi đã giúp nhiều cặp vợ chồng trong bản làng và những vùng lân cận có con như mong muốn, bà mới áp dụng cách này cho những người dưới xuôi lên. “Lúc đầu tôi chỉ chữa cho những người trong cái bản này. Mấy tháng trở lại đây, tôi mới bắt đầu chữa bệnh cho một số người từ rất xa tìm đến. Vì phải chắc chắn chữa được cho người đồng bào mình thì khi đó mới dám chữa cho người miền xuôi!”.

Suốt mười năm trở lại đây, bà đã trở thành ân nhân của nhiều gia đình hiếm muộn con do bẩm sinh hay hậu quả của việc tránh thai. Trường hợp vợ chồng Hồ Văn Bình (30 tuổi) và Hồ Thị Păng (25 tuổi) ở thôn PgiăngXy, xã Xy là một minh chứng điển hình. Sau khi sinh đứa con đầu được 5 năm, vợ chồng ông quyết định dùng thuốc tránh thai để kế hoạch hóa gia đình. Việc dùng thuốc không đúng cách đã làm cho người phụ nữ này khó “đậu” thai lại.

Vợ chồng hoảng hốt đưa nhau đi chữa trị khắp nơi, thế rồi được bà con giới thiệu, họ tìm đến Pỉ Dung. Giờ thì gia đình anh Bình đang vui vẹn với tiếng cười của cậu nhóc thứ 2 trong nhà, sau 3 tháng uống thuốc của bà lão đặc biệt này. Hay gần đây nhất là trường hợp chị Hoa ở xã Hướng Hiệp (huyện Đắkrông), sau khi uống thuốc của bà cũng đã mang thai tháng thứ 7.

Mặc dù nắm giữ bài thuốc chữa bệnh vô sinh ở phụ nữ “quý ngàn vàng”, nhưng bà Pỉ Dung không bao giờ lấy đó làm cơ hội kiếm tiền, chuộc lợi. Bà nói: “Tiền thuốc tôi tính vào tiền mình dày công chăm sóc, rồi lặn lội đi hái thuốc, chứ mình cũng không dám lấy nhiều”. Ngoài ra bà cũng có một quy định riêng đối với những người đến lấy thuốc, đó là sau khi sinh con xong, người đó phải trở lại đây để làm lễ tạ ơn tổ tiên, đồng thời cầu cho đứa con đó luôn được bình an, mạnh khỏe. “Đó là đạo lý chung của con người mà, uống nước phải nhớ tổ tiên chứ”, bà vui vẻ nói.

Theo tìm hiểu của chúng tôi, phần lớn những người đến chữa bệnh ở nhà bà Pỉ Dung đều thông qua sự giới thiệu của bạn bè, người thân. Còn đến nay vẫn chưa có cơ quan chức năng nào về địa phương để tìm hiểu, nghiên cứu loại cây này. Trước thực tế có rất nhiều phụ nữ vô sinh được bà chữa khỏi tại các huyện Đắkrông và Hướng Hóa, thiết nghĩ, các cơ quan chức năng sớm vào cuộc để tìm hiểu về nó.