Mùa hái lộc hươu

Làm giàu với nghề truyền thống

Anh Trần Văn Phước ở xă Tân Lập, huyện Đồng Phú là chủ trang trại nuôi hưu nai lớn ở Bình Phước. Trang trại Sơn Hà của anh Phước hiện có gần 100 con hươu, nai nuôi để lấy lộc.  Những ngày này, khi Tết cổ truyền của dân tộc đang đến gần, thì ở trang trại Sơn Hà cũng rộ mùa thu hoạch nhung hươu.

Anh Trần Văn Phước cho biết:  Mùa xuân, hươu đực mọc đôi sừng mới và đây cũng là thời điểm người nuôi hươu bắt đầu cắt nhung. Thời gian thu hoạch nhung hươu từ trước Tết kéo dài đến tháng giêng, tháng hai (ÂL). Trong khi đó, với con nai thời điểm cắt nhung lại vào dịp giữa năm, từ tháng 5 đến tháng 7 (ÂL).

Tùy theo điều kiện chăm sóc, mỗi cặp nhung hươu có thể đạt trọng lượng từ 300- 600 gram, nhung nai khoảng 1,5-2,5kg. Nếu hươu, nai ăn đủ chất dinh dưỡng, cặp sừng non khi cắt sẽ đạt trọng lượng tốt hơn. Nhiều con hươu sau khi cắt nhung lại mọc thêm sừng tái sinh nhưng mỗi cặp sừng loại này có trọng lượng chỉ từ 150-200gam.

Trong trang trại rộng hơn 8ha, ngoài diện tích trồng cao su, anh Phước đã tận dụng hết diện tích đất trồng các loại cây như mít, chuối, sung, đu đủ và cỏ voi để làm thức ăn cho hươu, nai... Theo anh, hươu, nai vốn là động vật hoang dã, sức đề kháng cao, ít bệnh do đó rất dễ nuôi. Mặt khác, hươu nai chỉ ăn lá cây, cỏ do đó nếu nhà nông có điều kiện trồng cỏ nuôi hươu nai sẽ mang lại lợi nhuận kinh tế cao.

Nhung hươu đang trong thời điểm rộ mùa nhưng vẫn giữ mức giá cao, khoảng 16 triệu đồng/kg. Không chỉ nuôi hươu, nai để cắt nhung, anh Phước còn nuôi thêm hươu, nai sinh sản để bán con giống. Mỗi năm, hươu sinh sản một lần và nai 3 năm sinh sản 2 lần. Theo anh Phước, một con hươu giống từ 4-6 tháng tuổi hiện có giá từ 4-8 triệu đồng và một con nai giống có giá đến hơn chục triệu đồng.

Với đàn hươu nai gần 100 con, mỗi năm anh Phước thu hơn 500 triệu đồng nhờ bán nhung và hươu, nai giống.

Đẩy mạnh chế biến để phát triển nghề bền vững

Trong tiết trời se lạnh đầu xuân, nhấp chén rượu pha huyết nhung hươu vừa cắt còn ấm, cảm giác ấm áp, sảng khoái lan tỏa khắp cơ thể. Chủ trang trại Sơn Hà kể anh ở huyện Hương Sơn (Hà Tĩnh), nơi vốn có nghề truyền thống nuôi hươu lấy lộc.

“Ở quê tôi, con hươu được xem là vật nuôi xóa đói giảm nghèo của nông dân. Dù vậy, do có ít đất sản xuất nên nhà nông chỉ nuôi được vài ba con hươu”- anh Phước bộc bạch.

Từ suy nghĩ đó, nắm bắt được giá trị kinh tế từ nuôi hươu, nai lấy lộc, năm 2004, anh Phước đưa 8 con hươu vào Bình Phước nuôi. Với kinh nghiệm sẵn có của gia đình, đàn hươu nhanh chóng thích nghi với điều kiện thổ nhưỡng ở vùng đất mới và không ngừng sinh sôi nảy nở.

 Sau hơn 10 năm gầy dựng, từ 8 con hươu ban đầu đã sinh sản lên đến gần 80 con. Ngoài ra, trong trang trại của anh hiện có 20 con nai trưởng thành để lấy nhung và sinh sản.

Anh Phước chia sẻ: Nhung hươu, nai cắt xong cần chế biến ngay, để lâu sẽ bị thối rữa. Do đó, nếu nuôi hươu, nai với qui mô lớn thì cần tính đến khâu chế biến, bảo quản để giữ lại các tinh chất quí giá của nhung.

Mặt khác, mùa cắt nhung diễn ra trong khoảng thời gian ngắn, tới thời điểm “rộ mùa”, lượng nhung cắt nhiều nếu không tiêu thụ kịp và bảo quản không tốt sẽ bị hư hại. Vào mùa cắt nhung, người nuôi hươu nai thường lo khi rộ mùa sẽ bị thương lái ép giá...

Tâm sự với chúng tôi, anh Phước kể: Ngày còn là học sinh phổ thông, thầy giáo cũ đã dặn: “Quê hương mình có con hươu là sản vật trời cho - cái nôi của nghề nuôi hươu của cả nước- các con là những người có học, nếu có điều kiện phải tìm cách phát triển nghề truyền thống của quê hương”.

Sau này khi lớn lên, nhớ lại lời thầy, anh đã tìm tòi phương pháp chế biến nhung hươu, nai tạo điều kiện phát triển nghề truyền thống của quê hương. Năm 2014, anh đầu tư gần tỷ đồng xây dựng cơ sở chế biến nhung hươu, nai, sản xuất rượu tinh sâm nhung và viên nhung hoàn mật ong.

Anh Phước cho hay, loại rượu dùng để ngâm nhung hươu là rượu nếp được chưng cất theo phương pháp cổ truyền, sau đó được xử lý độc tố Andehyt bằng công nghệ mới. Nhung hươu nai thu hoạch, sơ chế được ngâm rượu cùng với Nhân Sâm, Kỷ Tử, Hoài Sơn...theo công thức gia truyền để làm tăng tác dụng bổ dưỡng của nhung.

“Nếu các sản phẩm chế biến từ lộc nhung của Việt Nam được thị trường ưa chuộng, sẽ mở ra tiềm năng rất lớn và có tính bền vững cho người nuôi hươu, nai. Đó cũng là cơ hội để xóa đói giảm nghèo và làm giàu cho nông dân”- anh Phước nói.