Lần đầu ra mắt Hướng dẫn kỹ thuật về thiết kế đường dành cho xe đạp trong đô thị

Hướng dẫn thiết kế đường dành cho xe đạp trong đô thị lần đầu tiên được biên soạn và xuất bản bằng tiếng Việt dựa trên bài học kinh nghiệm từ các dự án an toàn đường bộ và thí điểm phát triển hạ tầng xe đạp gần đây tại các thành phố của Việt Nam cũng như các nghiên cứu điển hình trên thế giới. Hướng dẫn khuyến nghị các giải pháp thiết kế hạ tầng giúp người đi xe đạp an toàn và thuận tiện nhằm thúc đẩy xe đạp trở thành phương tiện di chuyển hàng ngày, phù hợp với mọi lứa tuổi và phục vụ cho nhiều mục đích khác nhau.

Sự kiện ra mắt hướng dẫn này là minh chứng cho những nỗ lực của Việt Nam trong việc giải quyết vấn đề dân số đô thị đang tăng nhanh, dự báo sẽ đạt 50% tổng dân số Việt Nam vào năm 2025. Tốc độ đô thị hóa cao dẫn đến áp lực quản lý các dịch vụ công cộng đô thị, bao gồm những vấn đề liên quan đến giao thông đô thị và môi trường. Hệ thống đường đô thị hiện tại thiết kế dành cho giao thông cơ giới, tiềm ẩn nhiều nguy cơ đối với những nhóm tham gia giao thông dễ bị tổn thương, trong đó có người đi xe đạp. Trong khi đó, các đường phố nhỏ lại không có đủ không gian và cơ sở vật chất cho người đi xe đạp và người đi bộ.

Hướng dẫn bao gồm các đề xuất trên phạm vi rộng, tập trung vào 5 lĩnh vực hành động chính: (i) Thiết kế cơ sở hạ tầng dành cho xe đạp, (ii) Thiết kế nút giao thông dành cho xe đạp, (iii) Thiết kế nhằm giảm thiểu xung đột, (iv) Tín hiệu giao thông, vạch kẻ đường và biển báo giao thông, (v) Công trình phụ trợ.

Cục trưởng Cục Hạ tầng kỹ thuật (Bộ Xây dựng) Tạ Quang Vinh cho biết: “Chúng tôi khuyến khích các nhà quy hoạch đô thị, nhà thiết kế đô thị, kỹ sư đường bộ và các nhà quản lý thành phố sử dụng hướng dẫn này như một tài liệu tham khảo khi xây dựng và triển khai dự án. Hướng dẫn này cung cấp các giải pháp trên cả phương diện lý thuyết và kỹ thuật cho các vấn đề hạ tầng xe đạp, phù hợp với tiêu chuẩn 13592:2022 Đường đô thị - Yêu cầu thiết kế tại Việt Nam mới được ban hành”.

Còn theo ông Daniel Herrmann, Cố vấn trưởng Dự án “Hỗ trợ Việt Nam thực hiện Thỏa thuận Paris, giai đoạn II” (Tổ chức Hợp tác Quốc tế Đức - GIZ), 20% lượng phát thải toàn cầu thuộc về ngành Giao thông vận tải, trong đó giao thông đường bộ chiếm hơn 70% và giao thông đô thị chiếm khoảng 40% tổng lượng phát thải của ngành. Trong khi đó, xe đạp là phương tiện giao thông dễ tiếp cận, an toàn, tốt cho sức khỏe và thân thiện với môi trường.

“Ưu tiên sử dụng xe đạp làm phương tiện giao thông hàng ngày là một chiến lược hiệu quả với chi phí thấp, giúp các thành phố đạt được mục tiêu tăng trưởng xanh và góp phần thực hiện cam kết quốc gia của Việt Nam về việc đạt mức phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050”, ông Daniel Herrmann nói.

Phó Chủ tịch Chuyên trách Ủy ban An toàn giao thông quốc gia Khuất Việt Hùng cho biết, từ năm 1990 trở về trước, đô thị Việt Nam là đô thị phi cơ giới, phương tiện giao thông được sử dụng chính là xe đạp. Tuy nhiên, từ năm 2000 các đô thị lớn chủ yếu là xe máy. Ưu điểm của loại hình phương tiện giao thông này là dễ tiếp cận, song bất cập là nguy cơ gây tai nạn giao thông lớn.

20% lượng phát thải toàn cầu thuộc về ngành giao thông vận tải, trong đó giao thông đường bộ chiếm hơn 70% và giao thông đô thị chiếm khoảng 40% tổng lượng phát thải của ngành. Trong khi đó, xe đạp là phương tiện giao thông dễ tiếp cận, an toàn, tốt cho sức khỏe và thân thiện với môi trường.

Trước đây, xe đạp là phương tiện giao thông chính và phổ biến ở khắp các thành phố Việt Nam. Tuy nhiên, trong những thập kỷ gần đây, tỷ lệ sở hữu phương tiện cơ giới cá nhân tăng nhanh đã khiến xe đạp ít được sử dụng hơn tại khu vực đô thị, từ đó nhận được ít sự quan tâm trong quá trình xây dựng chính sách.

Bà Nguyễn Thị An, Giám đốc Quốc gia của HealthBridge Việt Nam cho biết: “Với vai trò là một phương tiện giao thông bền vững, xe đạp không những giảm ô nhiễm và giảm thiểu lượng khí thải ra môi trường mà còn giúp cải thiện sức khỏe, sự công bằng trong tham gia giao thông và hạnh phúc cho người dân. Phát triển cơ sở hạ tầng xe đạp nên được coi là yếu tố cơ bản trong việc phát triển thành phố trở nên đáng sống, an toàn và bền vững hơn.” Xây dựng và triển khai cơ sở hạ tầng dành cho xe đạp phối hợp với các dự án giao thông công cộng khác sẽ nâng cao hiệu quả của hệ thống giao thông và tối đa hóa lợi ích từ các khoản đầu tư.

Hướng dẫn Thiết kế đường dành cho xe đạp trong đô thị được Cục Hạ tầng kỹ thuật, Bộ Xây dựng chủ trì xây dựng với sự hỗ trợ kỹ thuật từ GIZ, HealthBridge và WRI.

Việc xây dựng, thiết kế và in ấn Hướng dẫn Thiết kế đường dành cho xe đạp trong đô thị được Bộ Hợp tác và Phát triển Kinh tế Liên bang (BMZ) hỗ trợ trong khuôn khổ dự án DeveloPPP “Thúc đẩy và thí điểm hệ thống xe đạp chia sẻ công cộng tại Việt Nam hướng đến phát triển giao thông đô thị bền vững và thành phố thông minh”, Dự án Sáng kiến vì An toàn Đường bộ Toàn cầu” (BIGRS) của Bloomberg và Chương trình Thành phố đáng sống của HealthBridge.