Kiểm soát tiền đái tháo đường: Nếu không điều trị kịp thời, tiền đái tháo đường sẽ dẫn đến những biến chứng nguy hiểm do đái tháo đường

Tiền đái tháo đường – Vấn đề thời sự nóng hổi trên thế giới hiện nay

Trong "Chương trình tầm soát tiền ĐTĐ vì phúc lợi bệnh nhân" diễn ra sáng nay tại Hà Nội, GS.TS Trần Hữu Dàng (Chủ tịch Hội Nội tiết – đái tháo đường Việt Nam) cho biết, theo số liệu của liên đoàn đái tháo đường thế giới (IDF), năm 2017 ước tính có 1/14 dân số trưởng thành mắc tiền đái tháo đường, tương đương 352 triệu người.

Riêng khu vực Đông Nam Á, số người mắc tiền đái tháo đường dự đoán tăng từ 29 triệu người (2017) lên 50 triệu người năm 2045. Ở Mỹ, cứ 3 người trưởng thành sẽ có 1 người mắc tiền đái tháo đường và có đến 90% số người mắc tiền đái tháo đường không biết mình mắc bệnh.

Tại Việt Nam, theo điều tra dịch tễ năm 2012, tỷ lệ mắc tiền đái tháo đường thường cao hơn gấp đôi so với đái tháo đường (5,4% so với 13,7%). Mặt khác, theo kết quả điều tra năm 2015 của Bộ Y tế, 68,9% người tăng đường huyết chưa được phát hiện.

Theo định nghĩa về dịch tễ học, tiền đái tháo đường là tình trạng cơ thể có nồng độ đường trong máu cao hơn bình thường nhưng chưa đủ cao để chẩn đoán là bệnh đái tháo đường. Chỉ số đường huyết người mắc tiền đái tháo đường được xác định ở mức 100 - 125mg/dL so với mức <=90mg/dL ở người bình thường và mức >= 126mg/dL ở người mắc ĐTĐ.

Chuyên gia khẳng định, mức độ nguy hiểm của tiền đái tháo đường đã được nhiều nghiên cứu chỉ ra. Nếu không điều trị kịp thời, tiền đái tháo đường sẽ dẫn đến tăng nguy cơ mắc đái tháo đường tuýp 2 và cuối cùng là các biến chứng nguy hiểm do đái tháo đường như giảm thị lực, mù lòa, bệnh tim mạch, đột quỵ, suy thận, đoạn chi...

Trong các biến chứng mạch máu lớn của đái tháo đường, biến chứng trên tim mạch là nguyên nhân gây tử vong thường gặp nhất ở bệnh nhân đái tháo đường với 2 biểu hiện lâm sàng là bệnh mạch vành và đột quỵ. 

Tuy nhiên, ở thời điểm bệnh nhân được chẩn đoán đái tháo đường, các biến chứng mạch máu lớn đã tồn tại từ trước đó, trong giai đoạn tiền đái tháo đường. Nhiều nghiên cứu đã chứng minh nguy cơ tim mạch tăng 20% ở người tiền đái tháo đường so với người bình thường và khi kiểm soát đường huyết trở về bình thường trên đối tượng này sẽ làm giảm nguy cơ bệnh tim mạch.

Mặt khác, theo số liệu thống kê từ các nghiên cứu thì 11% người tiền đái tháo đường sẽ tiến triển thành đái tháo đường mỗi năm10; 15-30% người tiền đái tháo đường sẽ mắc bệnh trong vòng 5 năm, ước tính con số này lên đến 50% trong vòng 10 năm. Thông thường, phụ nữ mắc tiểu đường thai kỳ có 20-60% nguy cơ tiến triển thành đái tháo đường trong vòng 5-10 năm sau khi mang thai.

Làm sao để điều chỉnh tiền đái tháo đường, ngăn chặn tối đa nguy cơ thành tiểu đường?

Theo GS.TS Trần Hữu Dàng, tin vui cho người mắc tiền đái tháo đường là có thể hồi phục, thông qua việc thực hiện các chương trình điều chỉnh lối sống dựa trên việc áp dụng chế độ ăn uống lành mạnh và tăng mức độ hoạt động thể chất. 

Nói cách khác, người mắc tiền đái tháo đường vẫn có cơ hội làm chậm quá trình diễn tiến thành đái tháo đường và thậm chí là quay trở lại mức đường huyết bình thường. Do đó, việc được tiếp cận chẩn đoán và điều trị ngay từ giai đoạn tiền đái tháo đường là vô cùng quan trọng và bức thiết trên cả phương diện giúp bệnh nhân giảm sự tổn hại cho sức khoẻ lẫn chi phí chi trả cho các biến chứng đái tháo đường, nâng cao chất lượng cuộc sống.

GS.TS. Trần Hữu Dàng khẳng định: "Hiện Việt Nam phải đối mặt với gánh nặng bệnh tật ngày càng trầm trọng của bệnh đái tháo đường. Các thống kê cho thấy, tỷ lệ mắc đái tháo đường trong cộng đồng gia tăng theo cấp số nhân sau từng thập kỷ. Đái tháo đường là nguyên nhân hàng đầu gây ra mù lòa, suy thận, gây cụt chi (chỉ sau tai nạn giao thông), nhồi máu cơ tim, đột quỵ, rối loạn nhận thức, giảm tuổi thọ…

Tuy nhiên, một vấn đề nhức nhối không kém là bệnh nhân thường trải qua thời kỳ tiền đái tháo đường trước khi mắc đái tháo đường mà không hề hay biết. Tiền đái tháo đường sẽ tiến triển thành đái tháo đường tuýp 2 trong vòng 5 – 10 năm hoặc sớm hơn".

Chuyên gia nhấn mạnh, mỗi người dân đều đã đến lúc cần quan tâm nghiêm túc và đúng mức về tiền đái tháo đường. Thực tế thì hầu hết mọi người chỉ phát hiện mình bị tiền đái tháo đường qua các đợt khám sức khoẻ hoặc qua chương trình khám sàng lọc đái tháo đường, hoặc tình cờ khám, điều trị bệnh nào đó.

Do đó, giúp người dân có nguy cơ mắc tiền đái tháo đường được tầm soát sớm một cách sâu rộng tại các bệnh viện là cách hiệu quả để ngăn chặn đái tháo đường trong cộng đồng.

"Mặt khác, thông qua chương trình, chúng tôi mong muốn phổ biến kiến thức về tiền đái tháo đường đến nhân viên y tế để giúp họ tư vấn, điều trị hiệu quả cho bệnh nhân ngay từ đầu, đồng thời giúp vấn đề dự phòng, kiểm soát đái tháo đường trong cộng đồng được tốt hơn", chuyên gia cho biết thêm.