Không nên thực hiện một cách cơ học việc sáp nhập

Tây Y
14:15 - 03/04/2017

Ông Bùi Sỹ Lợi cho biết: Đây không phải là vấn đề mới, vì từ năm 2001, khi vận hành Chương trình cải cách hành chính giai đoạn 2001-2010, Đảng và Nhà nước ta đã chỉ đạo thực hiện chủ trương quản lý đa ngành, đa lĩnh vực để xây dựng cơ cấu tổ chức bộ máy hành chính gọn nhẹ, hợp lý.

Từ nhiệm kỳ Quốc hội khóa XII, rất nhiều ĐBQH đã có ý kiến và đề xuất Chính phủ nên hợp nhất Bộ Kế hoạch và Đầu tư với Bộ Tài chính thành Bộ Kế hoạch - Tài chính. Tương tự, nên sáp nhập Bộ Giao thông Vận tải với Bộ Xây dựng, tránh tình trạng chồng chéo trong thực hiện chức năng quản lý nhà nước, cùng một việc nhưng một Bộ yêu cầu "chôn xuống", một Bộ đề xuất "đào lên".

Thực tế này không chỉ dẫn đến tình trạng bộ máy tiếp tục phình to, nhu cầu biên chế không ngừng gia tăng, mà quan trọng là chất lượng, hiệu quả của nền công vụ bị ảnh hưởng rất lớn bởi lát cắt “quyền anh, quyền tôi”. Chủ trương của Chính phủ là xây dựng một Chính phủ kiến tạo, liêm chính, hành động, vì dân. Muốn vậy, một trong những yếu tố đầu tiên là cơ cấu tổ chức phải gọn nhẹ, tạo điều kiện cho điều hành thông suốt trên cơ sở phân công, phân cấp và trách nhiệm giải trình rõ ràng. Vấn đề quan trọng hơn, dưới Chính phủ là bộ máy chính quyền địa phương – nơi trực tiếp gắn với lợi ích của người dân. Càng nhiều tầng, nhiều nấc thì người dân càng khổ. Cho nên giảm bớt đầu mối là đúng đắn, cần thiết.

Bản thân tôi rất ủng hộ đề xuất này và muốn nhấn mạnh rằng chúng ta có đầy đủ cơ sở lý luận và thực tiễn để thực hiện điều này. Đáng lẽ, việc sáp nhập sở như trong đề xuất phải được làm từ rất lâu rồi, nhưng muộn còn hơn không.

Không chỉ các cơ quan hành chính nhà nước, tôi nghĩ một số ban thuộc cơ quan Đảng và các tổ chức chính trị - xã hội... có cùng chức năng phản biện xã hội, giám sát, kiến nghị, lắng nghe ý kiến người dân..., kiến nghị với các cơ quan nhà nước cũng nên thu gọn, tránh trùng lặp để nâng cao hiệu quả hoạt động của cả hệ thống chính trị.

Ông Bùi Sỹ Lợi- Phó Chủ nhiệm UB các vấn đề xã hội của Quốc hội

Vậy theo ông, hiệu quả lớn nhất của việc sáp nhập là gì, và đâu là những khó khăn mà chúng ta sẽ phải đối mặt?

Hiệu quả lớn nhất của việc sáp nhập là hướng tới mục tiêu tinh gọn tổ chức, tinh giảm biên chế, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức theo tinh thần cải cách hành chính. Do đó, việc hợp nhất một số Sở có nhiệm vụ tham mưu quản lý các lĩnh vực gần nhau, liên thông nhau là chủ trương cần thiết và đúng đắn chắc chắn sẽ được nhân dân ủng hộ, bởi nó sẽ thu gọn, giảm bớt sự cồng kềnh của bộ máy hành chính hiện nay giúp tiết kiệm ngân sách, giảm các thủ tục hành chính, nhân sự, cấp trung gian để quá trình xử lý sự việc nhanh hơn.

Tuy nhiên, việc triển khai thực hiện cũng sẽ gặp nhiều vấn đề khó khăn phải đối mặt trong thiết kế, tổ chức, triển khai thực hiện bởi các đơn vị hiện nay có chức năng, nhiệm vụ tương đối ổn định, cách thức điều hành khác nhau, nhập lại chắc chắn cần một “độ trễ” nhất định và cần có thời gian để thu xếp ổn định, tức là phải có lộ trình hợp lý. Mặt khác, sẽ đụng chạm lợi ích đối với cán bộ, công chức, nhất là đội ngũ lãnh đạo, người đứng đầu. Những cản trở được nêu ra như là “quá nhiều việc”, “năng lực cán bộ còn yếu”, “khó quản lý” sẽ được khắc phục khi từng bước thay đổi cách tư duy, thay đổi bản thân lãnh đạo, thay đổi công tác chọn cán bộ đứng đầu, thay đổi thể chế liên quan và rất cần một tư duy cải cách và nhiệt huyết nhưng hành động phải thận trọng và cố gắng theo hướng không máy móc cộng gộp các tổ chức, đơn vị hiện có mà cần có sự điều chỉnh về chức năng, nhiệm vụ và tổ chức bộ máy.

Đề xuất lần này cũng vấp phải sự phản đối của một số lãnh đạo tỉnh, thành phố, theo ông, liệu chúng ta có cần phải nghiên cứu lại?

Tinh giản biên chế là một chủ trương lớn và đúng đắn của Đảng và Nhà nước Điều này là quyết tâm chính trị và đường lối đổi mới của Đảng chưa được thực hiện một cách triệt để, đồng bộ, cương quyết trong cả hệ thống.

Nói chung, các cơ quan lập pháp, hành pháp và tư pháp đều cần nghiên cứu xem xét giảm cấp phó, giảm biên chế, cải cách thủ tục hành chính, thay đổi cách thức làm việc... Cần làm sao để chức năng, nhiệm vụ của tất cả các cơ quan phải hướng đến phục vụ người dân, phục vụ doanh nghiệp. Đấy là lý do dễ hiểu tại sao mô hình nhất thể hóa chức danh lãnh đạo và những kết quả ban đầu về cải cách bộ máy của Quảng Ninh được dư luận đánh giá cao và lan truyền cảm hứng.

Đương nhiên, không nhất thiết địa phương nào cũng giống nhau. Căn cứ khối lượng công việc, quy mô đô thị, yêu cầu phát triển và thế mạnh của các địa phương để xem xét việc nhập những sở, ngành nào. Tôi nghĩ nên đưa ra các tiêu chí cụ thể để địa phương thực hiện linh hoạt với bộ máy của mình.

Rõ ràng, quy mô của TP.HCM là quá lớn, do vậy, đề xuất của chủ tịch thành phố Nguyễn Thành Phong không nhập cần được nghiên cứu kỹ hơn. Tuy nhiên, cũng phải tiếp tục xem xét, rà soát, điều chỉnh để đạt được mức độ gọn nhẹ và hiệu quả nhất.

Việc sáp nhập các sở không đơn thuần được thực hiện một cách cơ học

Vậy theo ông, cần phải làm gì để đề xuất sáp nhập của Bộ Nội vụ đạt được tính khả thi?

Quan trọng nhất là phải xác định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của các sở theo yêu cầu quản lý nhà nước, gắn với đội ngũ công chức chuyên môn theo từng vị trí việc làm để bố trí, sắp xếp một cách khách quan, khoa học.

Không nên thực hiện một cách cơ học việc sáp nhập hay kể cả chia tách các sở, tức là ghép 2 tấm ghép lại với nhau. Không vì sáp nhập mà cộng dồn lại, không cẩn thận lợi bất cập hại. Nếu hai miếng ghép không chịu đựng được với nhau dẫn đến xung đột lợi ích, gây mất đoàn kết. Điều đó nguy hiểm hơn là việc không sáp nhập.

Có thể thấy, việc sáp nhập sẽ không đơn giản bởi đụng chạm lợi ích đối với cán bộ, công chức, nhất là đội ngũ lãnh đạo, nó đồng nghĩa với số “ghế” lãnh đạo và nhân viên của một sở có thể mất đi...

Đương nhiên không cuộc cải cách nào không đụng chạm đến lợi ích, mà không chỉ là lợi ích cụ thể của từng cá nhân, còn cả lợi ích của một nhóm, hoặc một đơn vị. Tuy nhiên, như tôi đã nói ở trên, trong cải cách tổ chức bộ máy, giảm quyền anh, quyền tôi thì sẽ tăng lợi ích của Nhà nước, của nhân dân. Vì triết lý này, một số cá nhân ở những vị trí nhất định phải chấp nhận để đạt được mục tiêu có lợi chung cho đất nước. Tuy nhiên, cũng cần làm tốt công tác tuyên truyền, giáo dục tư tưởng để cán bộ có sự chia sẻ, đồng thuận và thống nhất thực hiện, trước tiên là ý thức gương mẫu của cán bộ, đảng viên.

Tôi nghĩ, đối với các sở, chính quyền địa phương, không quá 3 cấp phó. Với cấp phòng chỉ cần 1 trưởng phòng, 1 phó phòng và phải phát huy tốt nhất cơ chế làm việc, chỉ đạo trực tuyến, giảm đầu mối trung gian, tăng cường tính chịu trách nhiệm ở từng vị trí. Việt Nam được đánh giá là nước có công nghệ thông tin phát triển nhanh, thường xuyên cải cách thể chế hành chính, không có lý do gì để bộ máy ngày càng tăng lên.

Xin trân trọng cảm ơn ông!

THÁI AN (thực hiện)