Không để tư nhân núp bóng báo chí

Bộ trưởng Nguyễn Bắc Son trao đổi với PV về Thông tư 19 tại buổi họp báo Chính phủ ngày 1/4 (Ảnh: ND).

Tại buổi họp báo Chính phủ chiều 1/4, trả lời câu hỏi của PV liên quan đến thông tư 19, Bộ trưởng Nguyễn Bắc Son cho biết, để quản lý Nhà nước nói chung và trong lĩnh vực báo chí nói riêng, các cơ quan Nhà nước ban hành các văn bản quy phạm pháp luật theo Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật, trong đó quy định các bộ ban hành thông tư. Bộ Thông tin và Truyền thông triển khai theo đúng quy định tại Luật này.

Ngày 11/10/2006, để lập lại trật tự trong lĩnh vực báo chí, Bộ Chính trị có thông báo kết luận số 41 về công tác báo chí, trong đó chỉ rõ các giải pháp, khẳng định không có báo chí tư nhân, không để tư nhân núp bóng báo chí. Thông báo kết luận ghi rõ, xử lý nghiêm các báo vi phạm chủ trương, đường lối chính sách của Nhà nước, để tư nhân núp bóng liên doanh, liên kết bất hợp pháp. Thông báo cũng giao Chính phủ quy hoạch báo chí.

Theo Bộ trưởng Son, thông tư 19 năm 2009 triển khai nội dung chỉ đạo này để báo chí thực hiện hoạt động liên kết tốt hơn. Điều 1, Luật Báo chí hiện hành ghi rất rõ, báo chí là phương tiện thông tin đại chúng thiết yếu đối với đời sống xã hội; là cơ quan ngôn luận của các tổ chức của Đảng, cơ quan Nhà nước, tổ chức xã hội.

Như vậy, doanh nghiệp không có báo chí, trước đây một số tập đoàn, tổng công ty Nhà nước có báo chí, do một số cơ quan Nhà nước chuyển thành doanh nghiệp nên vẫn có báo chí. Bộ trưởng dẫn dụ, trước đây báo VietNamNet thuộc doanh nghiệp, sau đó chuyển về Bộ TT&TT, đài VTC trước thuộc doanh nghiệp cũng đã về Bộ… 

Tuy nhiên, trước đây đã có hoạt động liên kết tự phát để tư nhân núp bóng báo chí.

Theo Bộ trưởng Nguyễn Bắc Son, khi Bộ TT&TT ra đời, dưới sự chỉ đạo của Thường trực Ban Bí thư Trương Tấn Sang, Chính phủ đã giao Bộ TT&TT đánh giá lại tình hình hoạt động báo chí nói chung và hoạt động liên kết nói riêng, xây dựng hành lang cho hoạt động liên kết này để quản lý chặt chẽ. Việc liên kết là cần để huy động nguồn lực xã hội về tài chính và nhân lực nhưng chỉ liên kết trong các chương trình giải trí, chứ không được liên kết trong chương trình chính trị, xã hội.

Luật Xuất bản cũng nói rõ chỉ liên kết khai thác bản thảo, biên tập sơ bộ bản thảo, in và phát hành xuất bản phẩm, còn bản hoàn chỉnh vẫn phải do nhà xuất bản phê duyệt. Đối với tác phẩm, tài liệu có nội dung về lý luận chính trị, lịch sử, tôn giáo, chủ quyền quốc gia, hồi ký thì nhà xuất bản không được liên kết biên tập sơ bộ bản thảo. Còn với báo chí thì chưa có quy định này nên phải có quy định dưới luật để điều chỉnh. Dự kiến trong tháng 6 tới đây, Bộ sẽ trình Chính phủ Luật Báo chí mới và trong tháng 10 sẽ trình Quốc hội. Trong khi chưa có luật quy định thì Ban Bí thư, Chính phủ yêu cầu phải có quy định, chế tài.

Trên cơ sở đó, VPCP có văn bản thông báo ý kiến Thủ tướng giao Bộ TT&TT xây dựng, trình Thủ tướng quy chế về liên kết. Và sau đó, Bộ TT&TT có 2 tờ trình báo cáo Thủ tướng. Để xây dựng Thông tư này thì phải xin ý kiến các bộ, ngành. Bộ Tư pháp khẳng định Bộ TT&TT xây dựng văn bản này đúng quy định, quy trình xây dựng văn bản quy phạm pháp luật, đã lấy ý kiến Đài truyền hình Việt Nam, Đài Tiếng nói Việt Nam, Đài Truyền hình TP. Hồ Chí Minh…tiếp thu giải trình các vấn đề khác nhau.

“Thông tư 19 được ban hành theo đúng quy định và đang có hiệu lực thi hành” – Bộ trưởng Son khẳng định, đồng thời cho biết, để tạo điều kiện cho một số đơn vị sự nghiệp, Nghị định 16 năm 2015 cũng ghi rõ (tại điểm c, mục 2 Điều 5) việc liên doanh, liên kết với các tổ chức, cá nhân để hoạt động dịch vụ đáp ứng nhu cầu của xã hội phải theo quy định của pháp luật.

“Tất cả các đài phát thanh, truyền hình đều phải thực hiện quy định này. Thông tư 19 đã tạo hành lang cho hoạt động liên kết, nhiều chương trình liên kết đã góp phần tạo nguồn thu cho các đơn vị. Vừa qua cơ bản chúng ta đã thực hiện tốt, bên cạnh đó có việc chưa thực hiện tốt, phải có chế tài. Các đài khi có vi phạm thì Bộ TT&TT căn cứ quy định hiện hành để xử lý” – Bộ trưởng Son chia sẻ.

Tuy nhiên cũng theo Bộ trưởng TT&TT, nếu Thông tư 19 có điểm không còn phù hợp thì cũng phải sửa. Cụ thể mới đây, Bộ Chính trị đã có 2 thông báo kết luận, khẳng định trong tình hình hiện nay phải đặc biệt quản lý chặt công cụ quan trọng này, không để báo chí tự phát phát triển. Việc phát triển báo chí phải đi đôi với quản lý tốt báo chí, không để lợi ích nhóm chi phối, báo chí không cần nhiều nhưng phải tinh, chất lượng.

Vấn đề tự chủ tài chính đối với báo chí cũng cân nhắc cho phù hợp trên cơ sở phân định rõ báo chí phục vụ nhiệm vụ chính trị, báo chí thông tin tuyên truyền với nhiệm vụ giải trí thương mại. Chính phủ nghiên cứu quy định tự chủ về tài chính với một số báo còn lại theo hướng Nhà nước không bao cấp hết, khuyến khích các cơ quan làm tốt, lành mạnh, tự chủ tài chính nhưng không buông lỏng quyền chỉ đạo, quản lý.

Thông báo kết luận ngày 18/11/2014 của Bộ Chính trị cũng chỉ rõ định hướng là không có báo chí tư nhân nhưng trong hoạt động báo chí có liên kết với tư nhân thì phải định hướng, chỉ đạo, quản lý, đây là vấn đề rất quan trọng phải làm rõ.

“Với tinh thần này, Thông tư 19 sẽ có một số vấn đề được sửa đổi bổ sung theo tinh thần chặt chẽ hơn, bảo đảm thu hút nguồn lực xã hội, tạo điều kiện cho các đài sản xuất các chương trình phong phú hơn nhưng chặt chẽ hơn” – Bộ trưởng Nguyễn Bắc Son nói.