"Không chấp nhận cho người Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài bằng mọi giá"

Tại phiên họp toàn thể này, Ủy ban về các vấn đề xã hội của Quốc hội thẩm tra dự án Luật Người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng lao động (sửa đổi); tham gia thẩm tra việc phê chuẩn Hiệp định thương mại tự do Việt Nam-Liên minh châu Âu (EVFTA); đề nghị gia nhập Công ước 105 của Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO) về xóa bỏ lao động cưỡng bức; thẩm tra Báo cáo của Chính phủ về tình hình thực hiện chính sách, chế độ bảo hiểm xã hội và quản lý sử dụng Quỹ bảo hiểm xã hội năm 2019...

Về nội dung Dự án Luật Người lao động việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng lao động (sửa đổi), tại Phiên họp, Bộ trưởng Bộ LĐ-TB&XH Đào Ngọc Dung cho biết, mục đích sửa đổi Luật là nhằm thể chế hóa các chủ trương, đường lối của Đảng ta được ban hành trong thời gian gần đây về công tác đưa người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài, thể chế hóa Hiến pháp của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam đã được sửa đổi, bổ sung năm 2013.

Theo đó, hoạt động người lao động Việt Nam ra nước ngoài làm việc là một chủ trương nhất quán và quan trọng, lâu dài, góp phần giải quyết việc làm, xóa đói giảm nghèo và đào tạo nguồn nhân lực cho công cuộc xây dựng đất nước trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa. 

Chính vì vậy, cần tạo môi trường minh bạch, thông suốt và đồng bộ cho hoạt động đưa người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng; bảo đảm tương thích giữa pháp luật về người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng với pháp luật có liên quan của các quốc gia tiếp nhận lao động, các công ước quốc tế có liên quan đến lao động di cư. Tạo điều kiện thuận lợi cho cá nhân người lao động Việt Nam có nhu cầu đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng nhưng phải kịp thời bảo vệ, hỗ trợ người lao động Việt Nam khi làm việc ở nước ngoài trong xu thế dịch chuyển lao động quốc tế, lao động di cư và rủi ro phức tạp khó lường (như: chiến tranh, suy thoái kinh tế toàn cầu, dịch bệnh Covid-19...). Tăng cường cải cách hành chính, ứng dụng công nghệ thông tin mạnh mẽ; minh bạch, loại bỏ và đơn giản thủ tục hành chính.

Thẩm tra Dự Luật, Ủy ban về các vấn đề xã hội của Quốc hội cơ bản nhất trí với Tờ trình của Chính phủ về sự cần thiết sửa đổi Luật; tuy nhiên cần nhấn mạnh thêm, trong thời đại hướng tới nền kinh tế trí thức, công nghiệp 4.0, việc đưa lao động đi làm việc tại nước ngoài phải trên cơ sở sự lựa chọn từng lĩnh vực, ngành nghề, đối tượng lao động và nước tiếp nhận lao động. Ngoài ra, một số thành viên Ủy ban cũng đề nghị cần quan tâm làm rõ thêm về những nội dung như phạm vi, đối tượng; chính sách của nhà nước; bảo hộ người lao động làm việc ở nước ngoài; Quỹ hỗ trợ việc làm ngoài nước trong Dự án Luật.

Tán thành với việc sửa đổi Luật, tuy nhiên, một số đại biểu đề nghị dự án Luật phải thể hiện quyền, nghĩa vụ, trách nhiệm của người lao động, doanh nghiệp, đơn vị sự nghiệp và các tổ chức, cá nhân có liên quan đến người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng; Quỹ Hỗ trợ việc làm ngoài nước; quản lý nhà nước và hợp tác quốc tế trong lĩnh vực người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng.

Các đại biểu phân tích, việc đưa người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài không chỉ giải quyết vấn đề việc làm, xóa đói giảm nghèo mà hiện nay cần đưa người có trình độ chuyên môn đến làm việc ở các nước. Các nước tiếp nhận lao động phải an toàn, có thu nhập cao, khoa học kỹ thuật phát triển.

Phó Chủ nhiệm  Ủy ban Về các vấn đề xã hội của Quốc hội Bùi Sỹ Lợi khẳng định vấn đề đào tạo nguồn nhân lực không chỉ tăng thu nhập cho người lao động, mà đây chính là nguồn nhân lực cho tương lai để phát triển đất nước. Việc đưa người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài không phải bằng mọi giá mà cần tính toán rất kỹ. Vì vậy, các điều kiện, tiêu chuẩn phải rất chặt chẽ và thể hiện tư tưởng, quan điểm của Đảng.

"Chúng ta đưa lao động đi để lấy hình ảnh người lao động Việt Nam có trình độ chuyên môn, sức khỏe, trí tuệ, hiểu biết văn hóa, thể hiện hình ảnh lao động Việt Nam trên thế giới," ông Bùi Sỹ Lợi nhấn mạnh.

Giải trình thêm về nội dung này, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung khẳng định quan điểm: Không chấp nhận cho người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài bằng mọi giá mà có sự chọn lựa địa bàn, lĩnh vực. Và xu hướng hiện nay là chuyển mạnh theo hướng đào tạo qua các trường nghề và kết nối trường nghề với doanh nghiệp.  "Học viên có thể nhận việc ngay với doanh nghiệp trong nước, doanh nghiệp nước ngoài tại Việt Nam, sau đó ra nước ngoài làm việc tại các doanh nghiệp này và khi trở về có nơi nhận", Bộ trưởng Đào Ngọc Dung nói.

Liên quan đến Quỹ Hỗ trợ việc làm ngoài nước, dự thảo Luật lần này đã kế thừa quy định của Luật hiện hành, đồng thời khẳng định rõ vai trò và sự cần thiết của Quỹ trong giải pháp chủ động kịp thời bảo vệ và hỗ trợ người lao động Việt Nam làm việc tại nước ngoài khi bối cảnh khó lường trước các rủi ro, hỗ trợ mở rộng các thị trường mới và ổn định phát triển các thị trường cũ. Bộ trưởng Đào Ngọc Dung cho biết, việc sửa đổi quy định lần này nhằm xác định rõ, đây là quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách, nguồn hình thành không từ ngân sách nhà nước, và chỉ thành lập quỹ ở trung ương, nhưng việc sử dụng quỹ cho cả trung ương và địa phương.

Cơ bản nhất trí với sự cần thiết thành lập Quỹ Hỗ trợ việc làm ngoài nước, nhất là trong bối cảnh dịch Covid-19 đã và đang ảnh hưởng nhiều tới việc làm của người lao động Việt Nam ở nước ngoài hiện nay, một số thành viên Ủy ban về cá vấn đề xã hội của Quốc hội  đề nghị, cần duy trì Quỹ này, bảo đảm sự hỗ trợ kịp thời cho người lao động Việt Nam làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng gặp khó khăn.