Khắc phục những tồn tại trong mua sắm trang thiết bị y tế

Lãng phí và kém hiệu quả trong mua sắm, sử dụng  thiết bị y tế

Tại Kỳ họp thứ 3, Quốc hội khóa XI, Kiểm toán Nhà nước đã tổng hợp kết quả báo cáo Quốc hội các nội dung về quyết toán Ngân sách Nhà nước năm 2015 trên nhiều lĩnh vực, trong đó có chuyên đề công tác đầu tư, mua sắm, quản lý và sử dụng trang thiết bị y tế. Theo đó, Kiểm toán nhà nước đã phát hiện ra nhiều sai phạm trong việc mua sắm thiết bị khám chữa bệnh tại rất nhiều bệnh viện và Sở Y tế trên toàn quốc.

Cụ thể, Bộ Y tế chưa phân nhóm vật tư, hóa chất theo chủng loại, tiêu chuẩn kỹ thuật phù hợp với loại dịch vụ y tế; chưa xây dựng bộ dữ liệu giá trúng thầu của các mặt hàng hóa chất, vật tư tiêu hao trong cả nước để cung cấp cho các cơ sở y tế căn cứ xây dựng giá kế hoạch.

Bên cạnh đó, việc phê duyệt giá kế hoạch giữa các bệnh viện hầu hết là khác nhau cho một loại vật tư, hóa chất của cùng một nhà cung cấp và có sự chênh lệch rất lớn giữa giá được phê duyệt cao nhất và thấp nhất. Ví dụ, về vật tư, một chiếc kim cánh bướm tại Bệnh viện Việt Đức có đơn giá là 1.090 đồng, trong khi đó tại Bệnh viện Chợ Rẫy giá lại là 7.350 đồng (gấp 6,7 lần). Có loại vật tư y tế gấp 4,8 lần, như 1 dây truyền huyết thanh của Bệnh viện Bạch Mai có giá là 3.675 đồng, trong khi tại Bệnh viện Hữu Nghị Việt Đức mức giá lên tới 18.000 đồng.

Qua kiểm tra, kết quả kiểm toán quyết toán ngân sách nhà nước năm 2015 cho thấy, việc xây dựng giá kế hoạch mua sắm căn cứ theo chứng thư thẩm định giá đối với những mặt hàng không cần phải thẩm định giá và không xem xét đến trường hợp một số nhà thầu báo giá thấp hơn giá thẩm định. Sự việc này xảy ra tại các tỉnh như Gia Lai, Đăk Nông, Kon Tum. Cá biệt, qua kiểm toán phát hiện gói thầu gây thiệt hại 10,77 tỷ đồng, Kiểm toán Nhà nước đã kiến nghị thu hồi về Ngân sách Nhà nước.

Về quản lý, sử dụng trang thiết bị y tế là tài sản cố định, qua kiểm toán tại Bộ Y tế cho thấy một số đơn vị sử dụng trang thiết bị y tế kém hiệu quả do xác định nhu cầu mua sắm chưa phù hợp với điều kiện cơ sở hạ tầng và nguồn nhân lực. Đáng lưu ý có nhiều thiết bị được đầu tư mới nhưng chưa đưa vào sử dụng hoặc mới đưa vào sử dụng đã hỏng.

Kiểm toán Nhà nước phat hiện rất nhiều lãng phí trong mua sắm trang thiết bị y tế

Theo Tổng kiểm toán Nhà nước Hồ Đức Phớc, Bộ Y tế cũng như hầu hết các địa phương được kiểm toán chưa xây dựng kế hoạch trung hạn và kế hoạch dài hạn về đầu tư mua sắm trang thiết bị y tế để làm căn cứ xác định nhu cầu mua sắm trang thiết bị hàng năm. Bộ Y tế chưa có hướng dẫn, quy định đối với hoạt động liên doanh, liên kết theo hình thức đặt máy bán hóa chất xét nghiệm chỉ để bán hóa chất nên trong công tác quản lý còn nhiều bất cập. Về công tác đấu thầu, chưa ban hành các văn bản quy định cụ thể về đấu thầu trang thiết bị y tế, đặc biệt là công tác xây dựng, phê duyệt kế hoạch đấu thầu mua sắm hóa chất, vật tư tiêu hao còn nhiều bất cập…

Rà soát các đề án liên doanh, liên kết trong đầu tư, mua sắm trang thiết bị y tế

Theo Thứ trưởng Bộ Y tế Phạm Lê Tuấn, thực hiện chủ trương, chính sách của Đảng,Nhà nước về xã hội hóa các dịch vụ công nói chung và dịch vụ công trong lĩnh vực y tế, trong thời gian vừa qua, nhiều cơ sở y tế đã thực hiện xã hội hóa nhằm huy động các nguồn lực để tăng cường cơ sở vật chất, năng lực cung cấp dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh. Bên cạnh những kết quả đã đạt được, vẫn còn một số tồn tại, hạn chế mà các cơ quan quản lý, cơ quan thanh tra, kiểm toán đã chỉ ra trong thời gian vừa qua.

Để kịp thời phát hiện và chấn chỉnh những mặt còn tồn tại trong việc thực hiện chính sách xã hội hóa, Bộ Y tế đề nghị Giám đốc Sở Y tế các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương, cơ quan quản lý y tế các bộ ngành, thực hiện tăng cường kiểm tra công tác xã hội hóa, khám chữa bệnh theo yêu cầu trong các cơ sở khám chữa bệnh công lập.Các đơn vị trên cần khắc phục ngay các hạn chế, thiếu sót, vi phạm mà các cơ quan quản lý, cơ quan thanh tra, kiểm toán đã phát hiện chỉ ra và phải xử lý nghiêm các vi phạm nếu có.

Bộ Y tế yêu cầu các đơn vị tiếp tục rà soát các đề án liên doanh, liên kết đang thực hiện tại các đơn vị, đặc biệt cần rà soát phương án chi phí, mức thu, thời gian thu hồi vốn của các nhà đầu tư. Trường hợp thời gian thu hồi vốn nhanh hơn so với hợp đồng đã ký cần phải thương thảo để điều chỉnh thời gian hoặc giảm giá dịch vụ cho phù hợp.

Hiện nay, Chính phủ đã ban hành nghị định số 15/2015/NND-CP về đầu tư theo hình thức đối tác công tư, do vậy, Bộ Y tế yêu cầu các đơn vị có nhu cầu đầu tư phải nghiên cứu kỹ và lựa chọn phương thức đầu tư phù hợp, có hiệu quả nhất.

Thứ trưởng Bộ Y tế Phạm Lê Tuấn chỉ rõ, với trường hợp thực hiện liên doanh, liên kết phải báo cáo cấp cơ thẩm quyền phê duyệt chủ trương trước khi thực hiện, đề án phải đầy đủ nội dung theo đúng quy định. Các đơn vị phải công khai hoặc thông báo chủ trương và một số thông tin cơ bản đề án liên doanh, liên kết để các đối tác và nhà đầu tư biết, tham gia. Trong trường hợp có nhiều đối tác tham gia phải tổ chức đấu thầu theo quy định của pháp luật về đấu thầu để lựa chọn được đối tác đáp ứng yêu cầu trong việc tổ chức hoạt động dịch vụ và bảo đảm lợi ích cho đơn vị và người bệnh..

Bộ Y tế cũng yêu cầu khi các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh sử dụng máy xã hội hóa để thực hiện các dịch vụ kỹ thuật y tế cho người bệnh bảo hiểm y tế phải giải thích rõ cho người bệnh hiểu và đồng ý chi trả phần chi phí chênh lệch giữa mức giá dịch vụ kỹ thuật được Cơ quan bảo hiểm xã hội thanh toán và mức giá dịch vụ được quy định theo quy định về xã hội hóa. Trong trường hợp người bệnh bảo hiểm y tế không đồng ý sử dụng dịch vụ y tế từ máy xã hội hóa trong khi máy móc, thiết bị được đầu tư tư nguồn ngân sách bị hỏng hoặc chưa được đầu tư mua sắm thì cơ sở y tế phải chuyển người bệnh tới cơ sở y tế khác theo tuyến chuyên môn kỹ thuật để đảm bảo quyền lợi của người tham gia bảo hiểm y tế.