Hướng nghiệp gắn với mục tiêu phát triển thị trường lao động

Trong những năm qua, TP Hồ Chí Minh đã quan tâm đề ra các giải pháp, thực hiện nhiều chương trình hướng nghiệp cho các em học sinh, sinh viên, người lao động bước vào độ tuổi lao động nhằm xây dựng nguồn lao động chất lượng cao, phù hợp với trình độ phát triển và nhu cầu thị trường lao động thành phố.

Làm tốt công tác khảo sát thị trường lao động để hướng nghiệp

Trong thời quan qua, thị trường lao động TP Hồ Chí Minh dần hình thành và phát triển, tuy nhiên vẫn còn tình trạng vừa thừa, vừa thiếu lao động, đặt biệt là lao động kỹ thuật có tay nghề cao trong các ngành kỹ thuật, công nghệ cao, quản lý sản xuất - kinh doanh. Việc thiếu hụt lao động kỹ thuật làm việc trong một số ngành nghề xuất phát từ tâm lý lựa chọn ngành nghề học theo số đông, không gắn đào tạo nghề với nhu cầu của xã hội. Việc định hướng nghề nghiệp của nhiều người, đặc biệt là đối tượng thanh niên còn chú trọng giá trị bằng cấp, không theo năng lực của bản thân cũng như nhu cầu của xã hội. Để thay đổi nhận thức của người lao động, công tác hướng nghiệp giữ vai trò then chốt trong việc định hướng nghề nghiệp và tham gia các chương trình đào tạo phù hợp với điều kiện của người lao động và nhu cầu tiếp nhận của xã hội.

Công tác hướng nghiệp của TP Hồ Chí Minh đang hướng tới mục đích phát triển thị trường lao động và để đạt được mục tiêu này trước hết cần thiết lập hệ thống tin thị trường lao động thông qua khảo sát cung - cầu lao động, xây dựng các chương trình, kế hoạch hướng nghiệp phù hợp với từng đối tượng, từng khu vực. Từ năm 2010 đến nay, Thành phố đã triển khai thực hiện xây dựng cơ sở dữ liệu thông tin tin trường lao động thông qua công tác thu thập thông tin cung - cầu lao động, triển khai các đợt khảo sát về thực trạng lao động, tiền lương và nhu cầu lao động để có cơ sở đánh giá, phân tích và thông tin dự báo nhu cầu nhân lực trên địa bàn thành phố. Trong 6 tháng đầu năm 2015, Sở LĐ-TB&XH TP Hồ Chí Minh đã giao cho Trung tâm Dự báo nhu cầu nhân lực và Thông tin thị trường lao động nghiên cứu, phân tích hệ thống số liệu lao động - việc làm - dạy nghề trên địa bàn thành phố, cơ cấu xu hướng nhu cầu nhân lực 4 ngành công nghiệp chủ lực, 9 ngành kinh tế trọng điểm phục vụ cho công tác đánh giá và dự báo tình hình thị trường lao động trong giai đoạn tới. Ngoài ra, Trung tâm đã thực hiện hướng nghiệp, khảo sát nhu cầu học nghề và việc làm của 21.867 học sinh tại 70 trường trung học phổ thông và 3.025 sinh viên tại trường đại học, cao đẳng, trung cấp.

Hướng nghiệp phù hợp với thị trường lao động

Phần lớn học sinh ngày nay cũng dần đã có nhận thức đúng đắn hơn về chọn ngành nghề học, đã có nhiều bạn định hướng rõ ràng nghề nghiệp và tương lai cho bản thân. Tuy nhiên, vẫn có nhiều bạn còn băn khoăn không biết nên chọn ngành nào, nghề nào, nhiều bạn không ý thức được tầm quan trọng trong những lựa chọn của mình mà chạy theo xu hướng số đông, lựa chọn theo cảm tính.

Để tạo ra một thị trường lao động đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội của thành phố, công tác tư vấn định hướng nghề nghiệp giữ vai trò quan trọng để học sinh, sinh viên, người lao động nhận thức và lựa chọn ngành nghề phù hợp. Một trong các đối tượng mà công tác hướng nghiệp phải hướng đến là người lao động bước vào độ tuổi lao động và người lao động chuẩn bị gia nhập thị trường lao động mà cụ thể là học sinh sắp tốt nghiệp trung học cơ sở, trung học phổ thông và các sinh viên, học viên ở các trường cao đẳng, đại học và trường nghề. Đối với các em học sinh hướng nghiệp nhằm định hướng cho các em lựa chọn bậc đào tạo, trường đào tạo phù hợp với trình độ, năng lực, sở trường, sở thích, điều kiện của bản thân, gia đình cũng như nhu cầu của thị trường lao động trong tương lai. Đối với sinh viên, học viên của các trường hướng nghiệp giúp các em hiểu được nhu cầu của thị trường lao động trong ngành nghề được đào tạo nhằm định hướng cho các em chuẩn động học tập nâng cao trình độ, bổ sung các kiến thức, kỹ năng cần thiết để có thể thuận lợi trong việc lựa chọn, tìm kiếm việc phù hợp sau khi ra trường, đáp ứng với nhu cầu của người sử dụng lao động.

Nhận thức được tầm quan trọng của công tác hướng nghiệp, trong thời gian qua, Trung tâm Dự báo nhu cầu nhân lực và Thông tin thị trường lao động TP Hồ Chí Minh thuộc Sở LĐ-TB&XH đã tham gia nhiều hoạt động tư vấn, định hướng nghề nghiệp; trong năm 2015 đã tham gia chương trình "Tư vấn mùa thi 2015", chương trình “Đúng ngành nghề - Sáng tương lai” lần VII năm 2015, tham gia Ban tư vấn ngày hội Tuyển sinh – Hướng nghiệp năm 2015, tham gia báo cáo “Thông tin dự báo về thị trường lao động, việc làm hiện nay; Giáo dục đạo đức công vụ” cho sinh viên cuối khóa của Trường đại học Giao thông vận tải TP.Hồ Chí Minh, khảo sát phiếu nhu cầu học nghề của học sinh lớp 12 và  nhu cầu tìm việc làm sau khi tốt nghiệp của sinh viên; tham gia với các đơn vị soạn thảo cẩm nang “ Chọn nghề học nghề - Vững tương lai” để định hướng tốt hơn cho các em học sinh trong việc lựa chọn công việc tương lai.

Công tác hướng nghiệp của thành phố đang góp phần định hướng phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao của thành phố đối với hoạt động của các trường đào tạo, dạy nghề và nhận thức tự học tập, rèn luyện nghề của học sinh, người lao động phù hợp phát triển thị trường lao động theo yêu cầu công nghiệp hoá, hiện đại hoá và hội nhập.