Hơn 40% bệnh nhân phải tự chi trả chi phí y tế

Ông Phạm Lương Sơn, Phó Tổng giám đốc Bảo hiểm xã hội Việt Nam phát biểu khai mạc Hội thảo

Ngày 12/3, Cơ quan Hợp tác Quốc tế Nhật Bản (JICA) phối hợp cùng Bộ Y tế và Cơ quan Bảo hiểm xã hội Việt Nam tổ chức Hội thảo “Chính sách bảo hiểm y tế (BHYT) trong mục tiêu bao phủ chăm sóc sức khỏe toàn dân và ứng phó với già hóa dân số” nhằm trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm về lĩnh vực BHYT giữa hai nước.

Hội thảo là một trong số các hoạt động của Dự án hợp tác kỹ thuật “Xây dựng và tăng cường quản lý Phương thức chi trả và Gói dịch vụ y tế cơ bản do Quỹ BHYT chi trả tại Việt Nam”. Hơn 80 đại biểu là lãnh đạo, cán bộ đến từ các đơn vị xây dựng, thực hiện chính sách bảo hiểm y tế của Việt Nam (Các Vụ, Cục của Văn phòng Chính phủ, Ủy Ban các vấn đề xã hội của Quốc Hội,  Bộ Tư pháp, Bộ Y tế, Cơ quan Bảo hiểm Xã hội Việt Nam, Viện nghiên cứu hoạch định chính sách …) đã tới tham dự Hội thảo.

Phát biểu tại hội thảo, Phó Tổng giám đốc BHXH Việt Nam Phạm Lương Sơn cho biết, hiện nay, Việt Nam đã đạt được mục tiêu bao phủ BHYT rất tốt. Chính phủ đặt mục tiêu đến năm 2020, tỷ lệ bao phủ BHYT đạt trên 90% dân số và thực tế đến năm 2018, Việt Nam đã đạt tỷ lệ bao phủ gần 88%, với 83 triệu người tham gia. Đây là một con số rất đáng khích lệ.

Theo nghiên cứu “Triển vọng dân số thế giới” của Liên Hợp quốc, tốc độ già hóa dân số của Việt Nam diễn ra nhanh hơn nhiều so với các nước: năm 2015, số người ở độ tuổi 65 trở lên mới chiếm 6,7% dân số, nhưng con số này đến năm 2040 được dự báo là sẽ chiếm 17% dân số và đến năm 2060 là 26,2% dân số.

Thông tin rõ hơn về điều này, ông Sơn cho biết, năm 2016, cơ quan BHXH đã cấp thẻ BHYT cho 8,8 triệu người cao tuổi; năm 2017 là 9,8 triệu người và năm 2018 là trên 11 triệu người. Tuy nhiên, con số này chưa bao gồm thân nhân của quân đội, công an tham gia BHYT theo chế độ đặc thù do Nhà nước ban hành. Theo ông Sơn, tỷ lệ người cao tuổi trên tổng số người  tham gia BHYT chiếm khoảng 11% và tỷ lệ này đang tăng dần qua các năm.

Ông Sơn cũng nhấn mạnh, bao phủ chăm sóc sức khỏe toàn dân và thực hiện BHYT toàn dân là một trong những sự quan tâm hàng đầu của Chính phủ trong mục tiêu đảm bảo an sinh xã hội, công bằng, hiệu quả.

 GS. Kenji Shimazaki, chuyên gia chính sách an sinh xã hội, Học viện nghiên cứu chính sách Quốc gia Nhật Bản (GRIPS) trả lời câu hỏi của đại biểu

Ông Hironari Onishi - Trưởng nhóm dự án SHIP cho biết, do vấn đề già hóa dân số, chi phí y tế chắc chắn sẽ tăng. Vì vậy, một số chính sách cần phải được xem xét thực hiện, trong đó có vấn đề tăng phí BHYT. Tuy nhiên, tăng phí đồng nghĩa với việc khả năng tiếp cận và chất lượng các dịch vụ cần được cải thiện.

Theo đó, cần thiết phải tăng cường tiếp cận dịch vụ y tế tại các cơ sở y tế, đảm bảo đủ số lượng cơ sở y tế cũng như số lượng bác sĩ và những yếu tố có thể cải tiến chất lượng dịch vụ y tế. Giải pháp là tăng số lượng các cơ sở y tế tư nhân cung cấp dịch vụ khám chữa bệnh BHYT công (tăng số lượng các cơ sở y tế đủ điều kiện được ký hợp đồng khám chữa bệnh BHYT).

Ngoài ra, Hội thảo còn có phần trình bày về Chiến lược tài chính y tế và Phương thức chi trả BHYT của chuyên gia Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và Ngân hàng Thế giới (WB) – những yếu tố quan trọng để vận hành hệ thống BHYT một cách hợp lý. Bao phủ chăm sóc sức khỏe toàn dân (UHC) nghĩa là tất cả mọi người dân đều được tiếp cận các dịch vụ y tế khi có nhu cầu mà không gặp phải khó khăn về tài chính.

Tuy nhiên, tại Việt Nam tỷ lệ tự chi trả của bệnh nhân cho chi phí y tế là hơn 40%. Đây là gánh nặng kinh tế cho mỗi gia đình. Trước tình hình đó, Bộ Y tế đã triển khai nhiều hoạt động nhằm bao phủ BHYT toàn dân, đảm bảo mọi người dân có thể yên tâm tiếp cận các dịch vụ y tế với mục tiêu tỷ lệ tham gia BHYT năm 2020 đạt hơn 90%, tỷ lệ tự chi trả của bệnh nhân dưới 40%.

Bên cạnh đó, với tốc độ già hóa dân số nhanh chóng như hiện nay tại Việt Nam, việc xây dựng và triển khai những chính sách về chi phí y tế và phúc lợi xã hội dành cho người cao tuổi nhưng vẫn đảm bảo cân đối Quỹ BHYT cũng là vấn đề cần quan tâm.

JICA cho biết, sẽ tiếp tục hỗ trợ chia sẻ kinh nghiệm trong lĩnh vực BHYT để Việt Nam đạt được mục tiêu bao phủ chăm sóc sức khỏe toàn dân và ứng phó với già hóa dân số.