Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc thảo luận về “Tình hình Mali”

Ông Jean-Pierre LaCroix, Phó Tổng Thư ký LHQ phụ trách các hoạt động gìn giữ hòa bình LHQ trình bày báo cáo của TTK và ông Tiébilé Dramé Bộ trưởng Ngoại giao và Hợp tác quốc tế Mali (qua video trực tuyến) đã có phát biểu tại cuộc họp.

Theo báo cáo của LHQ, tình hình an ninh Mali đang xấu đi, đặc biệt tại khu vực miền Bắc và miền Trung đất nước. Bạo lực và khủng bố hoạt động gia tăng nhằm vào dân thường, quân đội chính phủ và lực lượng gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc tại Phái bộ MINUSMA làm nhiều người chết và bị thương; hàng trăm nghìn người bị mất nhà cửa.

Khoảng 1000 trường học phải đóng cửa, trẻ em không được đến trường học hành, tạo ra những bất ổn xã hội và cơ hội cho các nhóm vũ trang chiêu mộ trẻ em và thanh thiếu niên.

Về tình hình thực hiện Thỏa thuận Hòa bình và Hòa giải tại Mali năm 2015 (Thỏa thuận An-giê), mặc dù đã có một số hoạt động thảo luận, trao đổi giữa Chính phủ Mali và các bên liên quan, nhưng nhìn chung chưa có nhiều tiến triển thực chất trong triển khai các nội dung được quy định trong Nghị quyết 2480 của Hội đồng bảo an như cải tổ hiến pháp Mali, phân cấp phân quyền, cải tổ an ninh, phát triển khu vực miền Bắc và đàm đảm bảo sự tham gia đầy đủ, thực chất và hiệu quả của phụ nữ.

Tổng thư ký LHQ ghi nhận việc Chính phủ Mali đã tổ chức các phiên về "đối thoại quốc gia bao trùm" từ tháng 10 đến 12/2019.

Bộ trưởng Ngoại giao Mali cho biết kết quả đạt được của các phiên đối thoại quốc gia vừa qua gồm 4 nghị quyết về: Tổ chức bầu cử quốc hội trước khi Quốc hội kết thúc nhiệm kỳ ngày 2/5, tổ chức cuộc trưng cầu dân ý về sửa đổi hiến pháp; tái triển khai lực lượng quốc phòng và an ninh đã được tổ chức lại ở toàn lãnh thổ Mali, và (iv) xem xét một số điều khoản nhất định của Thỏa thuận Hòa bình 2015.

Bộ trưởng Ngoại giao Mali cũng nhấn mạnh cam kết của Chính phủ thực hiện Thỏa thuận An-giê.

Trên cơ sở đó và để duy trì hòa bình và an ninh tại Mali, hoạt động của Phái bộ MINUSMA cần được quan tâm và đầu tư, hỗ trợ cần thiết về nguồn lực, tăng cường năng lực để triển khai Kế hoạch tác chiến mới (tháng 6/2019).

Các nước thành viên HĐBA nhìn chung ghi nhận những nỗ lực thực hiện Thỏa thuận An-giê trong thời gian gần đây. Tuy nhiên, nhiều nước thành viên HĐBA chia sẻ quan ngại với Tổng thư ký LHQ về tình hình an ninh đang xấu đi tại Mali, lên án các cuộc tấn công khủng bố, bạo lực dưới mọi hình thức; nhấn mạnh việc bảo vệ người dân, đặc biệt là phụ nữ và trẻ em; ủng hộ việc phối hợp giữa quân đội Mali, Phái bộ MINUSMA và Lực lượng G5 Sahel trong chống khủng bố và bảo đảm an ninh biên giới giữa Mali và các nước láng giềng Tây Phi.

Các nước đồng thời cũng nhấn mạnh việc thực hiện Thỏa thuận An-giê cần được thúc đẩy triển khai mạnh mẽ hơn; tăng cường sự tham gia của phụ nữ và giới trẻ trong các quá trình ra quyết sách chính trị, tạo đồng thuận, thúc đẩy hòa giải tại Mali. Về bổ sung nguồn lực cho MINUSA, cần có kế hoạch, phương án tài chính chi tiết cụ thể để có cơ sở nghiên cứu và quyết định phê duyệt.

Tại cuộc họp, Đại sứ Đặng Đình Quý, Trưởng Phái đoàn đại diện Việt Nam tại Liên Hợp quốc, Chủ tịch HĐBA tháng 1/2020 đã có bài phát biểu với tư cách đại diện quốc gia, theo đó chia sẻ quan ngại với Tổng thư ký LHQ và các nước về tình hình an ninh tại Mali; lên án các cuộc tấn công nhằm vào thường dân, các lực lượng an ninh Mali và MINUSMA.

Nhấn mạnh việc thực hiện đầy đủ Thỏa thuận An-giê là rất cần thiết và quan trọng nhằm duy trì hòa bình, an ninh tại Mali; hoan nghênh việc tổ chức Phiên Đối thoại quốc gia bao trùm (IND) tại Mali và kêu gọi các bên liên quan tiếp tục đối thoại nhằm thực hiện Thỏa thuận.

Đại sứ kêu gọi các bên liên quan tuân thủ nghĩa vụ bảo vệ thường dân, đặc biệt là phụ nữ và trẻ em, tăng cường sự tham gia đầy đủ, thực chất và toàn diện của phụ nữ trong tiến trình chính trị và kinh tế tại Mali; ủng hộ các hoạt động của MINUSMA và nỗ lực của cộng đồng quốc tế trong hỗ trợ chính phủ Mali duy trì hòa bình, an ninh quốc tế, trong đó có Hội nghị Thượng đỉnh tổ chức tại thành phố Pau của Pháp giữa Pháp và Lực lượng G5 Sahel ngày 13/1/2020, trên cơ sở các nghị quyết liên quan của Hội đồng bảo an LHQ.

Ưu tiên hàng đầu cho việc bảo đảm an ninh và phát triển của người dân Colombia

Trước đó, ngày 13/1 dưới sự chủ trì của Việt Nam, Hội đồng Bảo an đã họp thông qua Nghị quyết 2505 gia hạn hoạt động của Phái bộ LHQ Hỗ trợ thực thi Thỏa thuận Hodeidah tại Yemen (UNMHA) và nghe Báo cáo về hoạt động của Phái bộ LHQ Giám sát thực thi thỏa thuận hòa bình tại Colombia.

Hội đồng Bảo an LHQ thông qua Nghị quyết 2505 gia hạn hoạt động của Phái bộ LHQ Hỗ trợ thực thi Thỏa thuận Hodeidah tại Yemen (UNMHA) đến ngày 15/7/2020 với kết quả bỏ phiếu nhất trí của tất cả 15 nước thành viên.

Tại phiên họp nghe Báo cáo về hoạt động của Phái bộ LHQ Giám sát thực thi thỏa thuận hòa bình tại Colombia, ông Carlos Ruiz Massieu, Đại diện đặc biệt của Tổng thư ký LHQ, Trưởng Phái bộ đã trình bày báo cáo của Tổng thư ký LHQ về tình hình Colombia và hoạt động Phái bộ trong 3 tháng qua và các đề xuất lên Hội đồng Bảo an.

Theo báo cáo, tình hình Colombia thời gian gần đây tiếp tục có nhiều tiến bộ tích cực, đặc biệt là tái hòa nhập các cựu binh thuộc lực lượng vũ trang FARC trước đây. Các đảng phái chính trị và tầng lớp xã hội tiếp tục cam kết và ủng hộ thực hiện thỏa thuận hòa bình, tham gia tích cực vào các dự án phát triển kinh tế, xã hội do Chính phủ và chính quyền địa phương triển khai.

Ngày 27/10/2019, Colombia đã tổ chức bầu cử cấp địa phương và thành phố lần đầu tiên từ khi ký Thỏa thuận Hòa bình năm 2016 giữa Chính phủ Colombia và FARC.

Tuy nhiên, tình trạng bạo lực, tội phạm vẫn tiếp diễn ở nhiều vùng sâu, vùng xa, nhất là các vụ ám sát có chủ đích nhằm vào các nhà lãnh đạo địa phương, lãnh đạo các nhóm xã hội và cựu binh FARC hiện đang tham gia vào các dự án thực hiện thỏa thuận hòa bình. Đối đầu giữa các nhóm vũ trang với lực lượng quân đội, an ninh của chính phủ vẫn tiếp diễn ở Cauca và Choco.

Báo cáo cho rằng thỏa thuận hòa bình cần phải được triển khai một cách đồng đều trên tất cả các lĩnh vực liên quan, chứ không thể thực hiện một cách chọn lọc. Do đó, LHQ cần phải tiếp tục đẩy mạnh hơn nữa các biện pháp hỗ trợ Chính phủ Colombia và khuyến khích các cấp chính quyền địa phương sau cuộc bầu cử vừa qua tiếp tục tham gia tích cực vào việc thực hiện thỏa thuận hòa bình.

LHQ và cộng đồng quốc tế cần tiếp tục cùng với Chính phủ Colombia nâng cao hiệu quả trong thực hiện các chính sách và cải cách quan trọng về nông thôn, thay thế các loại cây trồng bất hợp pháp, phòng chống tội phạm, ngăn chặn kinh tế bất hợp pháp, giảm đói nghèo, tiếp tục thực hiện cải cách chính trị..., hướng tới hòa bình toàn diện và bền vững ở Colombia.

Các nước thành viên HĐBA đánh giá cao nỗ lực, hoan nghênh và ủng hộ các biện pháp thực hiện thỏa thuận hòa bình của Chính phủ Colombia và lực lượng FARC…; Các nước đánh giá cao vai trò và kết quả hoạt động của Phái bộ giám sát của LHQ, hoan nghênh tuyên bố của Tổng thống Colombia về việc mong muốn HĐBA gia hạn hoạt động của Phái bộ cho đến hết nhiệm kỳ Tổng thống vào năm 2022.

Tại cuộc họp, Đại sứ Đặng Đình Quý, Trưởng Phái đoàn đại diện Việt Nam tại LHQ, Chủ tịch Hội đồng bảo an tháng 01/2020 đã có bài phát biểu với tư cách đại diện quốc gia, đánh giá cao cam kết và nỗ lực của Chính phủ cùng các bên liên quan tại Colombia sau 3 năm ký kết thỏa thuận hòa bình.

Việt Nam đề nghị cần tập trung ưu tiên hàng đầu cho việc bảo đảm an ninh và phát triển đối với tất cả người dân Colombia, bao gồm cả những người là cựu binh trước đây; kêu gọi cộng đồng quốc tế tăng cường hỗ trợ Chính phủ Colombia trong các lĩnh vực quan trọng như nâng cao năng lực thực thi pháp luật, thay thế các loại cây trồng bất hợp pháp, phòng ngừa các hoạt động kinh tế bất hợp pháp, tội phạm và bạo lực; kêu gọi tiếp tục các nỗ lực nhằm xác định và rà phá các khu vực bị nhiễm mìn.

Việt Nam cho rằng cần nỗ lực đẩy mạnh các biện pháp phát triển kinh tế, gắn kết xã hội, phát triển nông thôn, nhà ở, giáo dục, tạo việc làm..., để duy trì những tiến bộ hòa bình đã đạt được cho đến nay.