Hỗ trợ 2,8 triệu USD để Việt Nam giảm thiểu tác động tiêu cực của COVID-19 đối với nhóm dễ bị tổn thương

Ngày 26/4 tại Hà Nội, Chính phủ Việt Nam, Chính phủ Nhật Bản và Quỹ Dân số Liên Hợp Quốc (UNFPA) tại Việt Nam đã công bố một dự án hợp tác mới nhằm giảm thiểu tác động tiêu cực của COVID-19 đối với các nhóm dân số dễ bị tổn thương. Chính phủ Nhật Bản sẽ tài trợ hơn 2,8 triệu USD (khoảng 65 tỷ đồng) để thực hiện dự án này.

Dự án được triển khai trong thời gian một năm (từ tháng 4/2021 đến tháng 3/2022) tại 14 tỉnh, thành phố trên khắp Việt Nam: Miền Bắc gồm Thái Nguyên, Điện Biên, Lào Cai, Thanh Hóa, Nghệ An và Hà Tĩnh; miền Trung gồm Đà Nẵng, Quảng Trị, Quảng Nam và Đắk Lắk; miền Nam gồm: An Giang, Cần Thơ, Vĩnh Long và Thành phố Hồ Chí Minh.

Dự án sẽ hỗ trợ những nỗ lực mà Chính phủ Việt Nam đã và đang thực hiện nhằm giảm thiểu tác động tiêu cực của COVID-19 đối với các nhóm dân số yếu thế cũng như đảm bảo tiến độ thực hiện các Mục tiêu Phát triển Bền vững (SDG) tại Việt Nam. Dự án dự kiến can thiệp trên bốn lĩnh vực: Bạo lực giới; nâng cao chất lượng chăm sóc người cao tuổi; sức khỏe tình dục và sinh sản; hỗ trợ lao động đi làm việc ở nước ngoài trở về địa phương.

Tuy Việt Nam là một trong những quốc gia ứng phó hiệu quả nhất với COVID-19 trên thế giới nhưng những hậu quả kinh tế-xã hội mà đại dịch gây ra vẫn là mối lo ngại lớn. Nhiều người dân bị ảnh hưởng bởi đại dịch trên nhiều khía cạnh khác nhau, trong đó các nhóm dân số yếu thế và dễ bị tổn thương, bao gồm phụ nữ và trẻ em gái, người cao tuổi và thanh thiếu niên chịu tác động lớn hơn cả.

COVID-19 có thể tạo áp lực và làm quá tải hệ thống y tế. Trong bối cảnh đó, phụ nữ mang thai có xu hướng hoãn hoặc hủy lịch khám tiền sản hay lịch khám thai khác do lo sợ lây nhiễm vi rút. Điều này có thể ảnh hưởng đến công tác phát hiện nguy cơ và biến chứng thai sản, từ đó dẫn đến tử vong không đáng có ở bà mẹ. Theo một ước tính do UNFPA thực hiện năm 2020, tỷ lệ tử vong mẹ có khả năng tăng 44-65% do hệ quả của COVID-19 tại Việt Nam.

Bên cạnh đó, bạo lực đối với phụ nữ và trẻ em gái là một trong những vi phạm phổ biến nhất về quyền con người trên thế giới hiện nay, để lại hậu quả to lớn đối với nạn nhân, gia đình và cộng đồng. Bạo lực đối với phụ nữ và trẻ em gái vốn đã phổ biến, nay càng diễn biến trầm trọng hơn trong bối cảnh COVID-19. Những báo cáo gần đây cho thấy hạn chế đi lại, giãn cách xã hội cũng như các biện pháp phòng, chống dịch tương tự, cộng với áp lực, căng thẳng về kinh tế - xã hội đã và đang ngày càng đè nặng lên gia đình đã khiến tỷ lệ bạo lực trên toàn cầu gia tăng, đặc biệt là bạo lực đối với phụ nữ và trẻ em gái. Việt Nam cũng không phải là ngoại lệ. Ở nhiều quốc gia, ước tính tỷ lệ bạo lực tăng tối thiểu 30% trong đại dịch.

Hơn nữa, mặc dù vi rút lây lan bất kể tuổi tác, song người cao tuổi và người mắc bệnh lý nền có nguy cơ mắc bệnh nặng và tỷ lệ tử vong cao hơn do COVID-19. Người cao tuổi sống tại các cơ sở chăm sóc dài hạn như viện dưỡng lão hay trung tâm phục hồi chức năng cần được bảo vệ đầy đủ nhằm tránh lây nhiễm cũng như hệ quả bất lợi từ COVID-19. Người cao tuổi neo đơn có thể vấp phải trở ngại trong việc tiếp cận thông tin chính xác, thực phẩm, thuốc men cũng như nhu yếu phẩm khác trong thời gian cách ly. Để giải quyết điều này, đòi hỏi các biện pháp truyền thông, tiếp cận cộng đồng.

Nhóm đối tượng cuối cùng là thanh thiếu niên cũng chịu tác động lớn hơn cả từ khủng hoảng COVID 19 với nhiều cú sốc. Lao động trẻ Việt Nam tại nước ngoài bị ảnh hưởng bởi thay đổi đột ngột về điều kiện làm việc. Một số trường hợp không còn lựa chọn nào khác buộc phải về Việt Nam gấp. Sau khi về nước, họ đối mặt với nhiều khó khăn về kinh tế - xã hội đi đôi với quá trình tái hòa nhập vào gia đình, cộng đồng và thị trường lao động tại địa phương.

Ông Takio Yamada, Đại sứ Nhật Bản tại Việt Nam nhấn mạnh: "Đại dịch đang cho chúng ta thấy vai trò của sự thấu hiểu lẫn nhau, chia sẻ nguồn lực và trên hết là tình đoàn kết và hợp tác giữa các cộng đồng, xã hội và quốc gia trong việc giải quyết thách thức chưa từng có tiền lệ này. Dự án mà chúng ta công bố hôm nay cũng tiếp nối quan hệ hữu nghị tốt đẹp giữa Việt Nam và Nhật Bản."

Bà Naomi Kitahara, Trưởng đại diện UNFPA tại Việt Nam chia sẻ: "Những thách thức mà người dân Việt Nam, đặc biệt là các nhóm dễ bị tổn thương, phải đối mặt đã diễn biến phức tạp hơn do COVID-19. Đại dịch đang làm sâu sắc hơn những bất bình đẳng vốn có và cho thấy những khoảng trống trong các hệ thống xã hội. UNFPA phấn đấu đảm bảo cung cấp các gói dịch vụ toàn diện, quả trình chăm sóc liên tục cũng như chuyển tuyến kịp thời cho những nhóm dễ bị tổn thương."

"Để Việt Nam có thể đạt được các Mục tiêu Phát triển Bền vững đến năm 2030, cần giảm thiểu những tác động tiêu cực của COVID-19. Điểm mấu chốt là đảm bảo tất cả mọi người đều được là một phần trong quá trình phát triển bền vững để không ai bị bỏ lại phía sau. Chúng tôi tin tưởng rằng dự án mới này sẽ tạo bước nhạy vọt tuyệt vời để Việt Nam có thể giữ vững cam kết thực hiện các mục tiêu phát triển bền vững," bà Naomi Kitahara nói.

Dự án sẽ được đồng triển khai bởi Bộ LĐ-TB&XH, Bộ VH-TT&VH, Bộ Y tế, Bộ Nội vụ, các cơ quan Liên Hợp Quốc cùng các bên liên quan khác.

Dự án đặt ra một số mục tiêu như thành lập 3 trung tâm dịch vụ một cửa để bảo vệ nạn nhân bạo lực giới; tập huấn cho 1.800 nhà cung cấp các các gói Dịch vụ Thiết yếu Toàn diện phòng, chống bạo lực gia đình, bạo lực giới; Thực hiện 10 chiến dịch sáng tạo, đổi mới về phòng/chống BLG trong bối cảnh COVID-19; 500 nam giới và nữ giới tại địa phương được tập huấn về phòng chống ứng phó với bạo lực giới…

Đối với nâng cao chất lượng của dịch vụ chăm sóc người cao tuổi, dự kiến sẽ có 1.000 người cao tuổi là đối tượng được chăm sóc và hỗ trợ chất lượng cao tại các tỉnh thí điểm trong bối cảnh COVD-19; 58.000 người cao tuổi được hưởng lợi từ dịch vụ chăm sóc từ xa với những đặc thù phù hợp với bối cảnh COVID19…

Trong lĩnh vực sức khỏe sinh sản và tình dục, mục tiêu của dự án là 5.000 phụ nữ dân tộc thiểu số, lao động di cư được hưởng lợi từ ứng dụng điện thoại về sức khỏe sinh sản và tình dục; trang bị cho 820 cơ sở cung cấp dịch vụ các hướng dẫn về mối liên hệ giữa sức khỏe sinh sản và tình dục và COVD-19; 45 cơ sở y tế tuyến huyện được tiếp nhận đổi các hộ và vật tư y tế để bảo vệ cán bộ, nhân viên khỏi COVID-19, 160 cơ quan chính quyền cấp trung ương và cấp tỉnh được nâng cao nhận thức về nhu cầu sức khỏe sinh sản và tình dục trong bối cảnh COVID-19.

Đặc biệt, dự án sẽ hỗ trợ 1.000 lao động trở về từ nước ngoài (do COVID-19) hoàn thành các khóa học và giáo dục kỹ năng sống, giáo dục giới tính toàn diện; 300 lao động trở về từ nước ngoài được tư vấn về chăm sóc tâm lý, sức khỏe sinh sản và tình dục, phòng chống bạo lực giới và các lĩnh vực khác; 300 lao động được tiếp cận dịch vụ tư vấn nghề nghiệp.