Viết “tâm thư” gửi thủ tướng: Taxi truyền thống muốn công bằng như taxi công nghệ

Môi trường cạnh tranh trên thị trường vận tải bằng ôtô ngày càng khốc liệt

Văn bản gửi Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, Hiệp hội Vận tải ô tô Việt Nam (VATA) đã báo cáo với Thủ tướng về 2 nội dung bất hợp lý có thể tác động nghiêm trọng nếu Nghị định thay thế Nghị định số 86/2014/NĐ-CP Quy định về kinh doanh và điều kiện kinh doanh vận tải bằng xe ô tô nếu được thủ tướng thông qua trong tháng 10. Hai nội dung bất hợp lý này có biểu hiện của việc thao túng,chạy chính sách, vì lợi ích nhóm. Nếu Chính phủ không xem xét kỹ lưỡng để có quyết định chính xác, khách quan những tác động chính sách thiếu  minh bạch,công bằng sẽ gây rối loạn thị trường vận tải và mục tiêu lập lại trật tự vận tải, bảo đảm an toàn giao thông, chống thất thu thuế và tình trạng xe dù, bến cóc sẽ không thể đạt được. 

 Cần áp dụng phần mềm quản lý cả 5 loại hình vận tải

Luật Giao thông đường bộ quy định có 05 loại hình vận tải, nhưng Dự thảo Nghị định thay thế Nghị định số 86 chỉ quy định áp dụng phần mềm quản lý vận tải hiện đại đối với 02 loại hình vận tải là xe hợp đồng và xe du lịch. Đây là điều không hợp lý, không công bằng, trái với chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ. Thực tế đã chứng minh, do nước ta chưa áp dụng phần mềm quản lý vận tải tự động nên các lực lượng chức năng không thể kiểm tra, giám sát, xử lý được các vi phạm, đồng thời các doanh nghiệp vận tải và người lái xe cũng không tự giác chấp hành pháp luật, thậm chí có tình trạng tiêu cực, bảo kê cho vi phạm, hoạt động nhập nhèm nhằm thu lời bất chính, gây mất an toàn giao thông. Rất nhiều vụ tai nạn nghiêm trọng đã xảy ra do phương tiện và người lái xe không chấp hành nghiêm pháp luật, như vụ xe chở khách hoạt động “chui”, gây tai nạn làm 13 người thiệt mạng tại Quảng Nam vào tháng 7-2018 vừa qua. 

Mặt khác, quản lý vận tải bằng công nghệ là điều kiện tiên quyết để gỡ bỏ rất nhiều thủ tục, điều kiện kinh doanh vận tải, đón đầu và bắt nhịp với cách mạng công nghiệp 4.0, đồng thời bảo đảm phù hợp và đồng bộ với công tác quản lý của các ngành khác như thuế cụ thể là gắn với với NĐ 119/2018 NĐ -CP vừa mới ban hành Tháng 9/2018.

VATA kiến nghị: Nghị định mới cần xác định cụ thể thời hạn áp dụng phần mềm quản lý tự động đối với 05 loại hình vận tải; quy định chuẩn về dữ liệu thông tin bắt buộc như: chủng loại phương tiện, số lượng hành khách, người lái xe; Quy định về việc chia sẻ dữ liệu với các cơ quan quản lý như Tổng cục Đường bộ, Cơ quan Thuế để quản lý đồng bộ; nhằm chống tình trạng “xe dù, bến cóc”, vi phạm luật giao thông, gây mất an toàn giao thông và chống trốn thuế. Từ đó tạo tiền đề cho việc gỡ bỏ các điều kiện quản lý thủ công, theo đúng chỉ đạo cắt giảm thủ tục hành chính và điều kiện kinh doanh của Chính phủ. Trong văn bản thẩm định của Bộ Tư pháp cũng đã kiến nghị điều này.

"Vận tải là ngành nghề kinh doanh có điều kiện, liên quan trực tiếp đến an toàn giao thông và tính mạng của hàng triệu con người, nên việc quy định chuyển tải dữ liệu về cơ quan quản lý nhà nước là rất cần thiết, bởi sự giảm sát đó sẽ giúp cho doanh nghiệp ngày càng hoàn thiện, nghiêm túc và chuyên nghiệp hơn; ở phạm vi cả nước thì ngành vận tải sẽ văn minh, trật tự, bảo đảm an toàn giao thông tốt hơn rất nhiều"- văn bản của VATA báo cáo Thủ tướng. 

 VATA cũng kiến nghị Chính phủ cần xác định đúng bản chất của loại hình vận tải và có biện pháp quản lý đối với loại hình kinh doanh mới phát sinh chưa có trong hệ thống pháp luật, tạo sự công bằng và bình đẳng giữa DN trong nước với nhà đầu tư nước ngoài ngăn chặn lợi ích nhóm tinh vi trong thời đại 4.0

       Taxi truyền thống không bảo thủ và muốn được công bằng

Lãnh đạo VATA cho biết, đối với xe taxi, từ khi có Uber, Grab mà các doanh nghiệp taxi Việt Nam đã có những thay đổi nhanh để bắt kịp và thậm chí sáp nhập với nhau để tạo nên tổ chức lớn hàng ngàn phương tiện để nâng cao chất lượng và lợi ích cho khách hàng đồng thời tiết kiệm chi phí cho doanh nghiệp.

Hiệp hội cũng cho rằng, trong khi các hãng taxi đang tự thay đổi để cạnh tranh thì Grab lợi dụng Quyết định 24/QĐ-BGTVT để vi phạm pháp luật.

Dẫn quan điểm của Viện Kiểm sát nhân dân TP.HCM, VATA cho rằng: Grab không đơn thuần là đơn vị cung cấp nền tảng kết nối cho đơn vị kinh doanh vận tải theo đề án thí điểm. Thực tế, Grab đã lợi dụng đề án thí điểm để điều hành trọn vẹn một quy trình kinh doanh vận tải taxi, tương tự Vinasun.

Cụ thể, Grab tuyển tài xế, điều hành xe, chỉ định tài xế đón khách, quyết định giá cước và tăng giảm giá, thu tiền trực tiếp của khách vào tài khoản Grab; thực hiện chương trình khuyến mại có cả đi xe giá 0 đồng.

Viện Kiểm sát cho rằng, “đủ cơ sở xác định Grab là doanh nghiệp kinh doanh vận tải taxi. Đối chiếu các quy định của pháp luật, Grab đã vi phạm khoản 4, điều 17 Luật Doanh nghiệp 2014 là “kê khai không trung thực, không chính xác nội dung hồ sơ đăng ký doanh nghiệp và nội dung hồ sơ đăng ký, thay đổi nội dung đăng ký doanh nghiệp”.

Hiệp hội này cũng dẫn quan điểm của ông Khuất Việt Hùng, Phó Chủ tịch chuyên trách Ủy ban An toàn giao thông Quốc gia: “Grab và Uber đang kinh doanh vận tải, không đơn thuần cung cấp phần mềm”; “Tại Việt Nam, Grab và Uber đang thực hiện các dịch vụ vận tải bao gồm những công đoạn như: tìm kiếm khách hàng, kết nối giữa khách hàng với người làm vận tải, định giá vận tải, thỏa thuận, vận chuyển, thanh toán…”.

Bên cạnh đó, Uber, Grab không chỉ mua công đoạn vận chuyển, mà còn công bố dịch vụ, tên sản phẩm, điều hành sản phẩm theo yêu cầu về chất lượng của khách hàng, đến việc thỏa thuận, thanh toán đều do họ thực hiện, cho nên bản chất Uber và Grab là kinh doanh vận tải.

Mặt khác, đại diện VATA cho biết, hiện nay các doanh nghiệp taxi tại Việt Nam đều đã áp dụng phần mềm công nghệ 4.0 do Việt Nam tự sản xuất với các tính năng rất tiên tiến và ưu việt. Nhưng do không được hưởng các điều kiện thuận lợi về điều kiện kinh doanh như taxi công nghệ do vậy các phần mềm của doanh nghiệp taxi đã không phát huy được hiệu quả.

Chính vì chịu những điều kiện bất bình đẳng như vậy, trong thời gian qua các doanh nghiệp, các Hiệp hội taxi trên toàn quốc đã có rất nhiều văn bản kiến nghị đến các Bộ, ngành đề nghị xem xét đúng loại hình kinh doanh như taxi để đưa ra chính sách quản lý cho đúng với thực tế.

Lãnh đạo VATA khẳng định: Taxi truyền thống không cố tình bảo thủ, không bằng mọi giá bảo vệ quyền lợi của riêng mình, mà rất muốn mọi việc phải thật sự khách quan, minh bạch, đúng pháp luật và hợp lý.