Giải pháp Giảm biến chứng hậu phẫu

Chương trình tăng cường hồi phục cho người bệnh sau phẫu thuật

Theo ghi nhận của phóng viên, cuối tháng 03/2022, anh C.S.Đ. (56 tuổi, TPHCM) đến Khoa Ngoại Gan mật tụy Bệnh viện Đại học Y Dược TPHCM (BV ĐHYD TPHCM) thực hiện phẫu thuật cắt khối tá tụy. Trước khi nhập viện, anh Đ. được bác sĩ tư vấn áp dụng chương trình ERAS để nâng cao hiệu quả chăm sóc, điều trị. Trước phẫu thuật, anh Đ. được tư vấn kỹ về tình trạng bệnh, phương pháp điều trị, chế độ dinh dưỡng và tâm lý. Trong quá trình phẫu thuật, anh Đ. được sưởi ấm tránh hạ thân nhiệt, hạn chế dịch truyền, giảm đau hiệu quả.

Sau phẫu thuật, chỉ trong vòng 24 giờ, anh Đ. được hướng dẫn tập vật lý trị liệu hô hấp, vận động để giảm biến chứng viêm phổi, giúp anh ngồi dậy và đi lại được. Ngày hậu phẫu đầu tiên, anh Đ. được rút thông mũi dạ dày, được rút thông tiểu, ăn thức ăn lỏng. Nhờ vậy, thay vì nằm viện 10 – 14 ngày sau phẫu thuật cắt khối tá tụy, anh Đ. có thể xuất viện từ ngày thứ 6 sau phẫu thuật trong tình trạng ổn định.

Theo nhận định của TS BS. Lê Quan Anh Tuấn - Phó trưởng Phòng kế hoạch tổng hợp, Trưởng khoa Ngoại Gan mật tụy BV ĐHYD TPHCM, trường hợp người bệnh C.S.Đ. đề cập bên trên là ví dụ điển hình cho thấy tầm quan trọng và ý nghĩa của chương trình ERAS. Mục tiêu của ERAS chính là mang đến cho người bệnh một quy trình chăm sóc sức khỏe toàn diện ở 4 giai đoạn: trước nhập viện, trước phẫu thuật, trong phẫu thuật và sau phẫu thuật. Hiện chương trình đang được áp dụng tại 12 chuyên khoa ngoại của BV ĐHYD TPHCM với 14 loại phẫu thuật khác nhau như phẫu thuật gan – mật – tụy, đại trực tràng, dạ dày, tim, lồng ngực – mạch máu, thần kinh, phụ khoa, tiết niệu…

Trước nhập viện, khi cần thiết, người bệnh được hướng dẫn tập phục hồi chức năng để hỗ trợ quá trình phẫu thuật sau đó diễn ra thuận lợi. Thực tế, có nhiều người bệnh bình thường đạt mức thở tốt nhưng sức cơ chưa đủ. Khi đó, các buổi tập luyện với tạ nhỏ kết hợp hít thở sâu có thể giúp người bệnh tăng khả năng trao đổi khí từ 30% đến 90%.

Ở giai đoạn trước phẫu thuật, người bệnh sẽ được bác sĩ giải thích cụ thể về bệnh lý đang mắc phải, phương pháp điều trị, mức độ đau, nguy cơ biến chứng... Việc được cung cấp đầy đủ thông tin giúp người bệnh an tâm khi tiến hành phẫu thuật, loại bỏ tâm lý hoang mang, căng thẳng. Người bệnh không cần nhịn ăn, được nạp đường trước phẫu thuật.

Giai đoạn trong phẫu thuật, tùy vào tình trạng bệnh lý mà bác sĩ sẽ tiến hành mổ hở hoặc mổ nội soi. Tuy nhiên, ưu tiên chọn mổ nội soi nhằm đạt hiệu quả của phẫu thuật ít xâm lấn. Trong quá trình mổ, bác sĩ gây mê sẽ đánh giá nguy cơ nôn sau mổ để sử dụng thuốc mê phù hợp. Việc chống nôn sau phẫu thuật giúp người bệnh ăn sớm dễ dàng.

Giai đoạn sau phẫu thuật, người bệnh được hướng dẫn tập vật lý trị liệu để có thể đi lại trong vòng 24 giờ hậu phẫu, rút thông tiểu sớm, kiểm tra dịch mật để ngừng sử dụng kháng sinh, ăn sớm sau mổ… 

Giảm biến chứng hậu phẫu

Chương trình ERAS được BV ĐHYD TPHCM triển khai từ 2020. Đến nay, Bệnh viện đã thực hiện chương trình này cho hơn 1.600 trường hợp. Hiện BV ĐHYD TPHCM là đơn vị áp dụng ERAS có hệ thống, mang đến nhiều lợi ích cho người bệnh. Với chương trình này, người bệnh phẫu thuật được chăm sóc toàn diện và tỉ mỉ từ chỉ định điều trị cho đến chế độ dinh dưỡng, chăm sóc, tập luyện.

Riêng với phẫu thuật cắt khối tá tuỵ ứng dụng ERAS, thống kê từ 11/2020 đến 01/2022 tại Khoa Ngoại Gan mật tụy BV ĐHYD TPHCM cho thấy, 100% người bệnh được tư vấn trước phẫu thuật, 100% người bệnh được sưởi ấm trong mổ, tránh hạ thân nhiệt, theo dõi sát lượng dịch xuất nhập, đường huyết trong mổ. Sau phẫu thuật, trung bình từ 1 – 2 ngày, người bệnh đã được rút thông dạ dày, rút thông tiểu. Từ 2 - 3 ngày, người bệnh đã được tập cho ăn sớm với các chế độ ăn phù hợp. Thời gian nằm viện cũng được rút ngắn, có thể chỉ còn 6 – 7 ngày sau mổ. 

TS BS. Lê Quan Anh Tuấn cho biết, tại BV ĐHYD TPHCM, quy trình ERAS đều được ghi nhận, theo dõi, đánh giá trên bệnh án điện tử, không giấy. Để triển khai thành công chương trình ERAS, BV ĐHYD TPHCM phát huy thế mạnh trong phối hợp liên chuyên khoa, đội ngũ nhân sự được đào tạo bài bản, tận tâm trong từng bước thăm khám, thực hiện phẫu thuật, chăm sóc cho người bệnh..., cùng với sự hỗ trợ tối đa của hệ thống công nghệ thông tin và phần mềm bệnh án điện tử. Chương trình ERAS được ứng dụng thành công bước đầu tại BV ĐHYD TPHCM không chỉ có ý nghĩa trong việc chăm sóc, điều trị toàn diện giúp người bệnh hồi phục sớm, mà còn là mô hình có thể được nhân rộng cho các cơ sở y tế, góp phần mang đến giải pháp tối ưu trong điều trị và chăm sóc cho người bệnh sau phẫu thuật.