“Đường lưỡi bò” đã bị cắt bỏ

Tiến sĩ Trần Công Trục.

"Trong 3 nội dung phán quyết của Toà trọng tài, nội dung số 1 về không thừa nhận chủ quyền lịch sử của Trung Quốc trong phạm vi đường lưỡi bò là có ý nghĩa hết sức quan trọng và đáng được thế giới quan tâm nhất, bởi nó ảnh hưởng nhiều đến các quyền và lợi ích chính đáng của các nươc trong khu vực Biển Đông, đặc biệt là Malaysia, Indonesia, Việt Nam và Brunei. 

Tôi cho "đường lưỡi bò" là sản phẩm rất độc hại trong việc Trung Quốc áp dụng sai UNCLOS, thì giờ đã được cắt bỏ. Đây là thắng lợi chung của luật pháp quốc tế, của UNCLOS, bảo vệ hiệu quả quyền và lợi ích chính đáng của các quốc gia trong khu vực, kể cả của Philippines và Trung Quốc. 
Nói rộng ra, với phán quyết đó, UNCLOS gồm 320 điều khoản quy định chi tiết xử lý các vấn đề biển quốc tế vẫn được duy trì và có hiệu quả. Đó là điều tôi đánh giá rất cao. Đặc biệt tôi đánh giá cao phán quyết của hội đồng trọng tài 5 người, họ đã làm việc công tâm, sáng suốt, đầy bản lĩnh, cho dù họ đứng trước sức ép rất lớn trước khi ra phán quyết. 

Trung Quốc nói 3 không với vụ kiện: Không tham gia vụ kiện, không công nhận phán quyết, không thi hành phán quyết. Họ nói như vậy nhưng ta phải xem sự bác bỏ đó có cơ sở không. Tôi thấy đó là một tuyên bố chính trị chứ không có pháp lý. 

Phán quyết, theo UNCLOS, là có tính pháp lý, như vậy bên bị không tham gia vụ kiện nhưng cũng phải chấp hành. Không chấp hành là một lần họ nữa quay lưng lại, không tôn trọng luật pháp quốc tế, bất lợi cho họ trên phương diện chính trị, ngoại giao, kể cả pháp lý, bởi họ đã từ bỏ công cụ mạnh mẽ nhất để bảo vệ chính bản thân mình. 

Tất nhiên cơ chế thi hành án của tòa không có, Trung Quốc không chấp hành thì sự thực thi  phán quyết khó khăn, như vậy Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc có quyền can thiệp không? Nếu dư luận quốc tế ủng hộ và gây sức ép chính trị để Trung Quốc thi hành, Hội đồng Bảo an có tiếng nói, biện pháp buộc Trung Quốc thi hành, thì Trung Quốc sẽ phải tính toán. 

Vấn đề quan trọng là làm sao dư luận hiểu rõ sức nặng của phán quyết. Trung Quốc thi hành phán quyết mới bảo đảm công lý quốc tế và lợi ích của họ nếu họ muốn thực hiện chủ trương trỗi dậy hòa bình, không muốn chiến tranh như họ đã tuyên bố".