Điều chỉnh lương tối thiểu vùng, mức phí BHXH: Nhiều doanh nghiệp né tránh

DN tính sa thải lao động để bớt tiền BHXH

Theo quy định của Luật BHXH, từ 1/1/2016 đến hết năm 2017, việc đóng BHXH sẽ dựa trên mức lương và phụ cấp ghi trong hợp đồng. Bắt đầu từ năm 2018, ngoài cơ sở là các khoản bổ sung khác để tính mức đóng, người LĐ sẽ đóng 8%, DN đóng 18%, chiếm 26% lương hàng tháng. Với cách tính mới này, trong nhiều ưu điểm, ngành BHXH kỳ vọng lớn nhất là khắc phục tình trạng "chẻ" thu nhập của người LĐ trả lương cao, đóng góp các khoản phúc lợi xã hội cao, mang lại nhiều lợi nhuận cho DN. Dù thừa nhận tính hợp lý của sự thay đổi này, song rất nhiều DN vẫn bày tỏ lo ngại liên quan đến quyền lợi của đơn vị. 

Bà Lương Thúy Hằng, Giám đốc Cty TNHH Đầu tư Vạn Bảo, Ninh Bình cho biết, việc điều chỉnh mức lương và BHXH cho hơn 100 công nhân khiến DN phải mất thời gian xây dựng lại toàn bộ thang bảng lương và có những ảnh hưởng nhất định tới quỹ lương chung. Với những LĐ làm việc lâu năm, để xây dựng lại bảng lương phù hợp nhằm đảm bảo các quyền lợi về bảo hiểm tương ứng với thời gian công tác là điều không dễ. “Tuy nhiên, biết trước được lộ trình tăng lương hàng năm nên Cty đã chủ động lên kế hoạch tính toán, điều chỉnh và cân đối hợp lý. Ngay khi Nghị định 122 về tăng lương tối thiểu vùng có hiệu lực, người LĐ đã được tăng lương và tăng cả mức đóng bảo hiểm. Việc chuẩn bị kế hoạch từ trước giúp DN duy trì ổn định được vòng vốn, đồng thời khiến người LĐ yên tâm làm việc hơn”.

Việc điều chỉnh lương tối thiểu vùng và mức phí BHXH là phù hợp với thực tế.

Trong khi đó, ông Trần Việt Anh, Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng giám đốc Tổng Cty Nam Thái Sơn (TP Hồ Chí Minh) lại bày tỏ băn khoăn: Để DN theo kịp thì cần phải có lộ trình từng bước, nếu không rất nhiều DN sẽ lâm vào cảnh "dở khóc dở mếu". Như Tổng Cty Nam Thái Sơn, hiện trên dưới 800 nhân viên, nếu áp dụng quy định mới là đóng bảo hiểm cả phần phụ cấp ngoài lương, thì chi phí phát sinh sẽ tăng thêm 50%. Điều này khiến cho giá thành sản phẩm cũng đột ngột tăng cao, sức cạnh tranh kém, mức doanh thu lợi nhuận nguy cơ lao dốc. “Với quy định này, những DN tuân thủ bảo hiểm sẽ đuối sức, còn các đơn vị thiếu nghiêm túc sẽ chây ỳ, hoặc tìm cách né trách hoặc trốn đóng BHXH, tạo ra sự thiếu công bằng trong cạnh tranh DN. 

Nhiều DN cũng băn khoăn rằng, lần điều chỉnh lương tối thiểu vùng năm 2016 lại trùng với thời điểm thay đổi mức đóng - hưởng BHXH, khiến áp lực với DN càng lớn hơn. Thậm chí, không ít DN tính đến phương án giảm bớt số lượng nhân công để tiết kiệm chi phí đóng BHXH theo quy định mới. Như vậy, bên cạnh những đơn vị thực hiện tốt, sớm có kế hoạch điều chỉnh lương cho người LĐ, thì có không ít DN cố tình trì hoãn tăng lương, hoặc có tăng nhưng cắt giảm phụ cấp, hay quy vào các khoản thưởng để né BHXH. Khi được hỏi về tình hình thực hiện các quy định này, nhiều DN né tránh trả lời bằng cách đưa ra hàng loạt các lý do như chưa có báo cáo, vẫn đang xây dựng thang bảng lương mới…

Doanh nghiệp không thể không thực hiện

Về việc thực hiện “kép” lộ trình tăng lương tối thiểu vùng và tăng mức phí BHXH, Thứ trưởng Bộ LĐ-TB&XH Phạm Minh Huân cho biết: Với những thay đổi về chính sách tiền lương, BHXH sẽ làm gia tăng chi phí vận hành, sản xuất. Nhưng để giảm áp lực cho DN, việc điều chỉnh lương tối thiểu cũng được thực hiện từng bước, theo một lộ trình nhất định. Do đó, bản thân mỗi DN phải tự nỗ lực cải thiện hoạt động sản xuất kinh doanh, tăng năng suất LĐ, tiết kiệm chi phí đầu vào. Thứ trưởng nhấn mạnh, người LĐ hãy an tâm về vấn đề tăng lương tối thiểu vùng. Với cơ chế giám sát chặt chẽ, các DN không thể không thực hiện.

Cũng có ý kiến cho rằng, cơ quan quản lý nên có một lộ trình tăng chi phí bảo hiểm cụ thể đối với từng nhóm DN, không nên thực hiện đồng loạt cùng lúc, bởi DN lớn còn có sức chống đỡ, DN nhỏ sẽ lao đao. Vì một số quy định trong Luật còn chung chung, các DN sẽ tìm cách tránh những khoản đưa vào phụ cấp, hoặc biến tiền trong danh mục phụ cấp thành những khoản khác. "Luật quy định là đóng dựa trên lương và phụ cấp, nhưng chưa nói rõ phụ cấp bao gồm những khoản gì. Hợp đồng LĐ do hai bên thỏa thuận, DN có thể né bằng cách thỏa thuận lương cũng không vấn đề gì. Các khoản phụ cấp cũng biến động liên tục chứ không cố định như lương", đại diện một DN phân tích.

Những thay đổi về chính sách tiền lương, BHXH sẽ làm gia tăng chi phí vận hành, sản xuất của DN. Tuy nhiên cũng phải thừa nhận, việc điều chỉnh lương tối thiểu vùng và mức phí BHXH là phù hợp với thực tế, bù đắp sự trượt giá của đồng tiền, phù hợp với tỷ lệ tăng năng suất LĐ và bảo đảm mức sống tối thiểu của người LĐ. Bởi vậy, DN không thể trốn tránh việc này mà phải coi đó là động lực để đơn vị đẩy mạnh sản xuất kinh doanh.