Dịch bệnh cơ bản được đẩy lùi tại phía Bắc, cần tập trung chống dịch tại TPHCM

Sáng 4/7, Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì cuộc họp trực tuyến với TP Hồ Chí Minh và 7 tỉnh lân cận thuộc vùng kinh tế trọng điểm phía Nam về công tác phòng chống dịch COVID-19.

Cùng dự cuộc họp có Phó Thủ tướng Thường trực Trương Hòa Bình, Phó Thủ tướng Phạm Bình Minh và Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam. Các địa phương tham gia cuộc họp trực tuyến gồm TP Hồ Chí Minh, Bình Dương, Đồng Nai, Bình Phước, Tây Ninh, Bà Rịa – Vũng Tàu, Long An, Tiền Giang.

Cuối tuần trước, trong hai ngày 26-27/6, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã có chuyến công tác, làm việc với các địa phương nói trên về công tác phòng chống dịch và phát triển kinh tế - xã hội. Tuy nhiên, cho tới nay, tình hình dịch bệnh COVID-19 tiếp tục diễn biến phức tạp trong vùng. Do đó, Thủ tướng triệu tập cuộc họp trực tuyến nhằm tiếp tục thảo luận, đưa ra các nhiệm vụ, giải pháp quyết liệt, khả thi, phù hợp, hiệu quả hơn nữa và tổ chức thực hiện thật tốt để kiềm chế, ngăn chặn và đẩy lùi dịch bệnh.

Thủ tướng yêu cầu, các đại biểu phát biểu, thảo luận trên tinh thần 5 thật (nói thật, nghĩ thật, làm thật, hiệu quả thật, nhân dân được thụ hưởng thành quả thật), đánh giá tình hình, rút ra các bài học kinh nghiệm, đặc biệt là nêu rõ các đề xuất, kiến nghị về lãnh đạo, chỉ đạo, nguồn nhân lực, trang thiết bị, sinh phẩm phục vụ chống dịch.

“Nhân dân đang trông chờ chúng ta. Chúng ta phải cùng nhau bàn bạc, thảo luận hết sức khách quan, nghiêm túc, thẳng thắn, xây dựng, trách nhiệm với nhân dân, với công việc, chỉ rõ những hạn chế, bất cập để khắc phục, tất cả vì sức khỏe cộng đồng, vì bình an của nhân dân, vì sự phát triển của đất nước”, Thủ tướng nhấn mạnh.

Dịch bệnh vẫn đang được kiểm soát về tổng thể

Theo Bộ trưởng Y tế Nguyễn Thanh Long, trên thế giới, dự báo dịch bệnh còn tiếp tục diễn biến phức tạp, chưa có khả năng kiểm soát trong năm 2021. Có thể tiếp tục xuất hiện các biến chủng mới nguy hiểm hơn, lây lan nhanh hơn, mạnh hơn. Nguy cơ bùng phát dịch là hiện hữu, kể cả tại các quốc gia đã đạt được độ bao phủ tiêm chủng cao.

Tại Việt Nam, tình hình dịch bệnh vẫn đang được kiểm soát về tổng thể. Tại Hà Nội, dịch bệnh được kiểm soát tốt. Tại Bắc Giang, Bắc Ninh, tình hình dịch cơ bản đã được kiểm soát và đã bắt đầu ổn định. Hưng Yên, Nghệ An, Hà Tĩnh, TP. Đà Nẵng và một số địa phương đã rất nỗ lực để nhanh chóng kiểm soát được tình hình.

Riêng tại TP. Hồ Chí Minh và một số tỉnh miền Đông, dịch đang diễn biến nhanh, phức tạp và dự báo sẽ tiếp tục ghi nhận các trường hợp mắc mới do mầm bệnh đã lưu hành trong một thời gian dài tại nhiều nơi, trong đó có các khu vực có nguy cơ cao bùng phát dịch như các nhà máy, khu công nghiệp, các chợ dân sinh...

Bộ trưởng khẳng định, các địa phương đang nỗ lực, khẩn trương và đã kịp thời đưa ra các biện pháp giãn cách phù hợp để có thể sớm kiểm soát tình hình. Tuy nhiên việc triển khai biện pháp phòng, chống dịch đang gặp một số khó khăn, đã có những lúng túng, bị động khi số ca bệnh tăng nhanh trong thời gian ngắn.

Bộ trưởng lưu ý TP Hồ Chí Minh cần đẩy mạnh phân cấp, phân quyền đi đôi với tăng cường kỷ luật, kỷ cương, nâng cao hơn sự chủ động của cấp quận, huyện và xã phường, phát huy vai trò của các tổ COVID-19 trong cộng đồng và các nhà máy.

Bộ trưởng đánh giá cao TP Hồ Chí Minh đã lập Trung tâm điều hành, điều phối công tác xét nghiệm, nhưng cần lập các tổ điều phối xét nghiệm tại cấp quận, huyện để xét nghiệm nhanh hơn nữa, bởi quy mô dân số Thành phố rất lớn.

Giải đáp các kiến nghị từ địa phương, trong đó nhiều địa phương kiến nghị hỗ trợ thêm máy xét nghiệm PCR, Bộ trưởng Nguyễn Thanh Long khẳng định Bộ sẽ nỗ lực cao nhất để cung cấp máy cho địa phương nhanh nhất có thể. Tuy nhiên, Bộ trưởng khuyến cáo tăng cường sử dụng test kháng nguyên nhanh, khi phát hiện ca nghi nhiễm thì xét nghiệm khẳng định bằng máy PCR. Việc sử dụng test kháng nguyên nhanh trong đợt dịch này rất hiệu quả vì với biến chủng mới, lượng virus có mật độ rất lớn trong mẫu của các ca nhiễm.

Tại cuộc họp, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam và các Bộ trưởng giải đáp những đề xuất của các địa phương, làm rõ thêm về áp dụng công nghệ trong phòng chống dịch; duy trì, thúc đẩy sản xuất kinh doanh; hỗ trợ những người gặp khó khăn do đại dịch, bảo đảm đời sống người dân; cơ chế tài chính phòng chống dịch, mua sắm trang thiết bị, vật tư, sinh phẩm y tế; chuẩn bị tổ chức kỳ thi THPT quốc gia sắp diễn ra trong 2 ngày tới; thúc đẩy hơn nữa “ngoại giao vaccine”…

Lãnh đạo các tỉnh, thành phố đánh giá cao các giải pháp, phương pháp, hướng dẫn mà Chính phủ, các bộ, ngành đã chỉ đạo, triển khai trong phòng, chống dịch COVID-19 thời gian vừa qua, nhất là việc linh hoạt các thứ tự ưu tiên trong phòng, chống dịch và phát triển kinh tế-xã hội, thực hiện “vừa sản xuất, vừa chống dịch” tại các nhà máy, khu công nghiệp…

Lãnh đạo các tỉnh, thành phố cũng thẳng thắn nhìn nhận những tồn tại, hạn chế của địa phương như còn lúng túng khi dịch bùng phát mạnh; có nơi các lực lượng phòng, chống dịch phối hợp chưa tốt; năng lực xét nghiệm chưa đáp ứng yêu cầu; một số người dân còn chưa thực hiện nghiêm phòng, chống dịch...

Bổ sung thêm phương châm chống dịch

Kết luận cuộc họp, Thủ tướng Phạm Minh Chính đánh giá cao sự nỗ lực, phấn đấu vượt qua khó khăn, thách thức của các tỉnh có dịch, trong đó có TPHCM và các tỉnh lân cận, các lực lượng tuyến đầu. Tuy nhiên, tình hình dịch bệnh vẫn diễn biến rất phức tạp, khó dự đoán, khó lường tại khu vực TP Hồ Chí Minh và các tỉnh xung quanh, nếu không có biện pháp điều chỉnh nhanh, tích cực, hiệu quả hơn thì tình hình sẽ mất kiểm soát.

Thủ tướng nêu rõ, đợt bùng phát dịch lần này có những diễn biến chưa có tiền lệ, nhưng càng khó khăn, phức tạp càng phải đoàn kết, thống nhất, chia sẻ trách nhiệm, lắng nghe ý kiến của nhau, vừa làm vừa bổ sung, hoàn thiện, tìm ra giải pháp, phương án phù hợp tình hình, sát thực tế từng địa phương, cơ quan, đơn vị.

Tình hình dịch bệnh tại TPHCM có ảnh hưởng lớn đến các tỉnh trong khu vực, đồng thời việc phòng, chống dịch cũng khó khăn, phức tạp hơn, đòi hỏi phải tập trung ưu tiên chỉ đạo, xử lý. Thời gian tới, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ sẽ tiếp tục bám sát, nắm chắc tình hình để kịp thời điều chỉnh công tác lãnh đạo, chỉ đạo cho hiệu quả. Dịch bệnh tại miền Bắc đã cơ bản được ngăn chặn, đẩy lùi, cần tập trung cao nhất cho TP Hồ Chí Minh. Thủ tướng giao Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam cùng Phó Thủ tướng Thường trực Trương Hòa Bình trực tiếp chỉ đạo công tác phòng chống dịch tại TP Hồ Chí Minh. Căn cứ tình hình cụ thể, TP Hồ Chí Minh và các địa phương điều chỉnh cách thức lãnh đạo, chỉ đạo phù hợp, có thể giao Phó Chủ tịch, Chủ tịch hoặc Bí thư phụ trách.

Ngoài các phương châm phòng chống dịch đã có, Thủ tướng đề nghị nghiên cứu, bổ sung phương châm kết hợp hài hòa, hợp lý, hiệu quả giữa truyền thống và hiện đại, giữa phân tán và tập trung. Thủ tướng lấy một số ví dụ như kết hợp tây y và đông y trong điều trị bệnh; kế thừa truyền thống của cha ông ta trong đánh giặc là vừa kết hợp chiến tranh hiện đại với bộ đội chủ lực và chiến tranh du kích, chiến tranh nhân dân. Tinh thần là kết hợp sức mạnh tổng lực để kiểm soát, ngăn chặn, đẩy lùi dịch bệnh.

Vừa qua, Bộ Y tế đã bổ sung lực lượng để tư vấn, hướng dẫn, hỗ trợ, chi viện cho các địa phương. Thủ tướng yêu cầu Bộ Quốc phòng, Bộ Công an và một số địa phương có kinh nghiệm phòng chống dịch tiếp tục phối hợp, hỗ trợ, ưu tiên chi viện các lực lượng thiện chiến cho TPHCM và các địa phương trong vùng. Thủ tướng lưu ý việc chỉ huy thống nhất, tập trung, tránh phân tán lực lượng, điều phối, phân công phù hợp dưới sự chỉ đạo tập trung của Ban Chỉ đạo các cấp, chính quyền, cấp ủy địa phương. Công việc khi mới triển khai thì không tránh khỏi lúng túng nhưng cần khẩn trương rút kinh nghiệm, điều chỉnh ngay.

Chọn việc khó khăn hơn để thuận lợi hơn cho người dân

Qua thực tiễn và các ý kiến thảo luận, Thủ tướng nêu rõ, phương châm, phương pháp, cách thức phòng chống dịch đang được triển khai về cơ bản đúng hướng, không có vướng mắc, song dịch vẫn diễn biến phức tạp, đòi hỏi mọi việc cần được thực hiện quyết liệt, hiệu quả hơn.

Thủ tướng lưu ý, nhấn mạnh một số nội dung. Trước hết, phải tiếp tục quán triệt tinh thần “chống dịch như chống giặc”; kiên quyết, kiên trì thực hiện mục tiêu kép nhưng căn cứ tình hình cụ thể để xác định thứ tự ưu tiên giữa chống dịch và phát triển kinh tế - xã hội.

Thủ tướng yêu cầu đẩy mạnh hơn nữa việc phân công, phân cấp, xác định rõ hơn vai trò từng cấp, từng ngành, cá thể hóa trách nhiệm cá nhân, đặc biệt là với TP Hồ Chí Minh có hơn 10 triệu dân, là trung tâm giao thương rất lớn, việc lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện phòng chống dịch luôn khó khăn hơn bất cứ địa phương nào trên cả nước.

Làm tốt hơn nữa yêu cầu “4 tại chỗ”, tránh bị động, lúng túng khi dịch bệnh xảy ra. Chính phủ và các bộ ngành sẽ tháo gỡ, xử lý mọi khó khăn, vướng mắc theo yêu cầu 3 không (không nói không, không nói khó, không nói có mà không làm).

Về nhiệm vụ, giải pháp cụ thể, Thủ tướng yêu cầu các địa phương căn cứ tình hình cụ thể để tiến hành cách ly, phong tỏa, giãn cách phù hợp; cách ly, phong tỏa diện hẹp, giãn cách diện rộng, thần tốc xét nghiệm, nhanh chóng cách ly các ca F0. Phân tích kỹ hơn về nội dung này, Thủ tướng nêu rõ, nếu cách ly, phong tỏa vội vàng trên diện rộng thì dễ cho người chống dịch nhưng làm khó cho người dân, doanh nghiệp và toàn xã hội.

“Lãnh đạo phải chọn việc khó khăn hơn để thuận lợi hơn cho người dân, doanh nghiệp và xã hội”, Thủ tướng nhấn mạnh. Phong tỏa, giãn cách không phụ thuộc cứng nhắc vào địa giới hành chính. Lấy hệ thống chính trị cơ sở là nền tảng, là pháo đài chống dịch để “đi từng ngõ, gõ từng nhà, rà từng đối tượng”, với sự vào cuộc của lực lượng công an, sự hỗ trợ của quân đội.

Các cấp cần căn cứ các hướng dẫn, quy định chung của cấp trên để chủ động, linh hoạt, sáng tạo trong thực hiện các giải pháp, như vừa qua TP Hồ Chí Minh đã ban hành Chỉ thị số 10 trên cơ sở các chỉ thị số 15, 16 của Thủ tướng Chính phủ. Vừa phát huy vai trò lãnh đạo, chỉ đạo, điều phối, hướng dẫn, hỗ trợ của cấp trên, vừa phát huy tính sáng tạo, chủ động của cấp dưới để giải quyết các khó khăn, vướng mắc phát sinh trong thực tiễn. Tinh thần là xã lo cho xã, huyện lo cho huyện, tỉnh lo cho tỉnh, cấp trên không bỏ rơi cấp dưới, cấp dưới không ỷ lại cấp trên.

Tiếp tục thực hiện nghiêm nguyên tắc “5K+vaccine” và ứng dụng công nghệ chặt chẽ và rộng rãi, vừa làm vừa hoàn thiện dần. Thí điểm việc tự xét nghiệm, cách ly F1 tại nhà, Bộ Y tế hoàn thiện tiêu chuẩn, tiêu chí, quy trình để các địa phương và người dân thực hiện, quan trọng nhất là phải chính xác, an toàn.

Thủ tướng yêu cầu, khi tiến hành các giải pháp nếu liên quan tới nhiều địa phương, TP Hồ Chí Minh và các tỉnh lân cận cần hết sức cân nhắc, chủ động trao đổi, phối hợp với nhau để đảm bảo lưu thông hàng hóa, sản xuất kinh doanh, người di chuyển qua lại phải đảm bảo an toàn, không làm lây lan dịch bệnh. Thủ tướng giao Bộ GTVT hướng dẫn cụ thể, chặt chẽ về phân luồng, phân tuyến, thời gian, quy trình… vận chuyển hàng hóa; Bộ Công an phối hợp với địa phương bảo đảm an ninh trật tự, an toàn xã hội.

Chính sách hôm nay có thể lạc hậu với thực tiễn ngày mai

Tăng cường hơn nữa công tác tuyên truyền, vận động người dân và doanh nghiệp, các cơ quan dân vận, MTTQ phải vào cuộc mạnh mẽ hơn nữa trong công tác này. “Phải chia sẻ với người dân về sự khó chịu, bức xúc khi phong tỏa. Do đó, khi đã phong tỏa, cách ly thì phải nhanh chóng, thần tốc để khoanh vùng hẹp lại, nới lỏng các biện pháp giãn cách với các vùng còn lại để người dân có tâm lý thoải mái hơn, tích cực cộng tác với các cấp chính quyền trong phòng chống dịch”, Thủ tướng lưu ý.

Thủ tướng yêu cầu tiếp tục nghiên cứu, tổng kết, rà soát, sửa đổi, bổ sung để hoàn thiện thể chế, cơ chế, chính sách, nhất là trong điều kiện phòng chống dịch chưa có tiền lệ, “chính sách ban hành hôm nay nhưng có thể lạc hậu với thực tiễn ngày mai”. Các bộ, ngành cần tiếp tục hướng dẫn, tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc một cách rất cụ thể về từng điều khoản, từng nội dung, “không nói là đã có đủ các quy định”. Những vấn đề đã “chín”, đã rõ, được thực tiễn chứng minh là đúng, thực hiện có hiệu quả, được đa số đồng tình thì luật hóa, đưa vào quy định; những vấn đề chưa có quy định hoặc vượt quy định thì mạnh dạn thí điểm, vừa làm vừa rút kinh nghiệm, mở rộng dần, không cầu toàn, không nóng vội.

Thủ tướng lưu ý, cấp ủy, chính quyền và hệ thống chính trị ở địa phương chịu trách nhiệm chính nhưng các bộ, ngành cần căn cứ chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn để chỉ đạo ngành dọc chủ động, phối hợp với địa phương để thực hiện các nhiệm vụ.

Thủ tướng yêu cầu, siết chặt kỷ luật, kỷ cương, tăng cường kiểm tra, giám sát, kiểm soát quyền lực, khen thưởng, kỷ luật nghiêm minh, “ai làm tốt dứt khoát phải khen thưởng, người nào làm chưa tốt phải phê bình, rút kinh nghiệm, người không làm được thì điều chuyển, thay thế”.

Về hỗ trợ người lao động và người sử dụng lao động gặp khó khăn do đại dịch, Thủ tướng yêu cầu căn cứ các quy định chung và trên cơ sở tình hình, điều kiện cụ thể tại địa phương để tổ chức thực hiện linh hoạt, hiệu quả.

Trong bối cảnh nguồn cung vaccine được dự báo sẽ rất khan hiếm trên phạm vi toàn cầu cho tới tháng 9, Chính phủ và các bộ ngành đang rất tích cực để triển khai chiến lược vaccine, đồng thời khuyến khích các địa phương chủ động tiếp cận, đưa vaccine về Việt Nam nhiều nhất, nhanh nhất có thể, nhưng Bộ Y tế phải là đầu mối kiểm soát chất lượng, kiểm tra, cấp phép, lưu trữ, bảo quản, đặc biệt phải tổ chức chặt chẽ, tập huấn kỹ càng, triển khai chiến dịch tiêm vaccine bảo đảm an toàn, kịp thời, hiệu quả.

Thủ tướng đề nghị các địa phương tiếp tục tổng hợp, đề xuất, kiến nghị các khó khăn, vướng mắc phát sinh trong thực tiễn, gửi Chính phủ và các bộ ngành theo thẩm quyền để giải quyết, xử lý, trên tinh thần cầu thị, khiêm tốn lắng nghe và cộng đồng trách nhiệm, từ đó, tiếp tục thực hiện  hiệu quả mục tiêu kép, vừa chống dịch vừa phát triển kinh tế, bảo đảm an sinh xã hội, sức khỏe, tính mạng và hạnh phúc, ấm no của nhân dân.