Dấu hiệu và triệu chứng cảnh báo sớm ung thư dạ dày

PV: Thưa bác sĩ, bác sĩ có thể cho biết ở Việt Nam hiện nay, tình hình mắc bệnh ung thư dạ dày gia tăng thế nào?

TS.BS Phạm Văn Bình: Theo con số thống kê mới nhất của tổ chức Y tế Thế giới năm 2018, ước tính trên thế giới có hơn 1.033.000 ca ung thư dạ dày mới mắc và số ca tử vong là khoảng 800.000 ca. Đây là con số rất đáng báo động. Ở Việt Nam, ước tính năm 2018 có 17.527 ca ung thư dạ dày mới mắc và tỉ lệ tử vong là hơn 15.000 ca, căn bệnh này hiện ngày càng gia tăng và có xu hướng trẻ hóa. Như vậy, chúng ta thấy rằng ung thư dạ dày là bệnh lý ung thư tiêu hóa đáng phải được quan tâm và đáng phải được đầu tư nghiên cứu điều trị tốt hơn.

PV: BS có thể chia sẻ về dấu hiệu và triệu chứng nào cảnh báo sớm ung thư dạ dày?

TS.BS Phạm Văn Bình: Ung thư dạ dày ở giai đoạn sớm thường không có triệu chứng rõ ràng, bệnh nhân đến với dấu hiệu đau vùng thượng vị một cách mơ hồ, đau có thể lan ra sau lưng kèm theo có thể cảm thấy mệt mỏi, chán ăn và cảm giác nóng rát. Trong những trường hợp mà bệnh ung thư tiến triển hơn thì chúng ta có thể thấy những hấu hiệu rõ hơn ví dụ như bệnh nhân có khối u lớn, gây hẹp một phần dạ dày, bệnh nhân có thể đau, buồn nôn và thể trạng toàn thân thiếu máu, gầy sút. Đấy là những biểu hiện bệnh tiến triển của ung thư giai đoạn muộn hơn.

PV: Bác sĩ có thể cho biết các yếu tố nguy cơ gây nên ung thư dạ dày?

TS.BS Phạm Văn Bình: Nói về các bệnh lý ung thư nói chung và ung thư dạ dày nói riêng, nếu muốn phòng ngừa thì chúng ta phải hiểu các yếu tố, nguy cơ dẫn đến ung thư dạ dày. Yếu tố nguy cơ là tổng hợp các yếu tố trong cuộc sống mà có thể ảnh hưởng, gây ra ung thư dạ dày đối với một người. Đến hiện nay, năm 2018, để tìm hiểu thực sự một nguyên nhân đích xác gây ung thư dạ dày thì vẫn là một câu hỏi lớn. 

Người ta thống kê những yếu tố nguy cơ. Một là các yếu tố nguy cơ về nhiễm khuẩn (vi khuẩn HP), ước tính trên thế giới có khoảng 70% dân số thế giới mắc vi khuẩn HP này, tuy nhiên, không phải ai nhiễm HP cũng mắc phải ung thư dạ dày.

Hai là độ tuổi, tuổi càng cao thì nguy cơ mắc càng lớn hơn, từ 40 - 50 tuổi có nguy cơ mắc ung thư dạ dày cao hơn người trẻ. Tuy nhiên cũng phải nói ung thư dạ dày nói riêng và ung thư nói chung có xu hướng trẻ hóa.

Ba là chế độ ăn uống, ăn nhiều chất cay, nhiều đồ ăn nướng, ăn nhiều thịt, ít chất xơ, ít vận động cũng là một trong những nguy cơ mắc ung thư dạ dày.

Bốn là ung thư dạ dày có những yếu tố nguy cơ khác như gia đình. Trong gia đình có người mắc ung thư dạ dày thì nhóm người trong gia đình này có tỉ lệ mắc ung thư cao hơn. Một số nghiên cứu gần đây chứng minh, nguy cơ mắc bệnh này có liên quan đến đột biến gen. Một trong những yếu tố khác nữa là do bệnh lành tính lâu năm có thể tác động bởi biến đổi về mặt sinh lí trong dạ dày thay đổi, gây nên ung thư dạ dày. Một số yếu tố nguy cơ khác nữa ví dụ như là nhóm máu, người nhóm máu A có tỉ lệ mắc ung thư dạ dày cao hơn những nhóm máu khác.

PV: Vậy có phương pháp nào để phát hiện bệnh sớm hơn?

TS.BS Phạm Văn Bình: Hiện nay, phương pháp hữu hiệu nhất phát hiện sàng lọc sớm ung thư dạ dày vẫn là nội soi dạ dày bằng ống mềm cho phép chúng ta đánh giá toàn bộ niêm mạc trọng dạ dày, và nếu có tổn thương chúng ta có thể sinh thiết để chẩn đoán sớm ung thư dạ dày. Bệnh viện K đã tuyên truyền phổ biến kiến thức về căn bệnh này và khuyến cáo người dân nên đi thăm khám sớm khi có dấu hiệu bất thường, khám định kỳ 6 tháng/lần.  

PV: Vậy bác sĩ có thể cho biết một số dấu hiệu sớm cảnh báo căn bệnh này?

Một số dấu hiệu của bệnh ung thư dạ dày bạn cần lưu ý:

- Đầy tức bụng: Lúc đầu, triệu chứng đau rất giống với loét dạ dày. Vì vậy, bệnh nhân thường chủ quan, xem nhẹ bệnh và chỉ đi khám khi đã quá muộn. Cảm giác nhanh no này có thể do khối u gây ra nhưng cũng có thể do tình trạng không phải ung thư mà là đầy bụng - xảy ra khi một người có cảm giác rằng có thứ gì đó đang cản trở dạ dày của mình.

- Chán ăn: Mất cảm giác thèm ăn chắc chắn là một điều cần hết sức chú ý. 

- Sut cân chưa rõ nguyên nhân, mệt mỏi: Sút nhiều cân trong thời gian ngắn, kèm theo cảm giác luôn no, chán ăn buồn nôn, mệt mỏi thì đó có thể là cảnh báo ung thư dạ dày.

- Nôn ra máu, ợ chua, đầy bụng sau khi ăn, đi ngoài phân màu bất thường thì rất có thể cảnh báo bạn đã mắc ung thư dạ dày.

Ung thư dạ dày hoàn toàn có thể điều trị khỏi nếu được phát hiện ở giai đoạn sớm. Nếu như thấy những dấu hiệu trên bạn cần đến gặp ngay bác sĩ để được thăm khám và tư vấn, điều trị kịp thời.

PV: Phương pháp điều trị ung thư dạ dày hiện nay là gì, thưa bác sĩ?

TS.BS Phạm Văn Bình: Ung thư là một bệnh cần phải điều trị đa mô thức nói chung và đặc biệt là ung thư dạ dày cũng không nằm ngoài đặc điểm chung đó, điều trị ung thư dạ dày là điều trị đa mô thức, phẫu thuật, hóa chất, xạ trị. Trong đó, phẫu thuật đã, đang và vẫn đóng vai trò quan trọng nhất mang tính chất triệt căn. Phẫu thuật điều trị ung thư dạ dày có 2 phương pháp, một là phẫu thuật kinh điển mổ cắt toàn bộ hoặc gần toàn bộ, nạo vét hạch trong ung thư dạ dày. Phương pháp thứ 2 là phẫu thuật nội soi, phẫu thuật nội soi là cách tiếp cận để cắt dạ dày bằng nội soi ổ bụng, từ nội soi 2D đến 3D và cuối cùng là phẫu thuật nội soi Robot, đó là phẫu thuật có tính thừa kế, phát triển, hoàn thiện ở mức độ cao hơn.

Hiện nay, phẫu thuật nội soi robot trong ung thư dạ dày đang được ứng dụng và phát triển ở một số trung tâm cho kết quả ban đầu, kết quả tốt về mặt ngoại khoa, về mặt ung thư học.

Ngoài ra còn có các phương pháp khác về can thiệp qua nội soi ống mềm là cắt niêm mạc dạ dày trong trường hợp ung thư dạ dày sớm. Đây là một trong những phương pháp đang được ứng dụng tốt ở Việt Nam và đặc biệt là bệnh viện K, bước đầu đã đạt hiệu quả đáng khích lệ, tuy nhiên cần có thời gian để có những nghiên cứu tổng quát đưa ra những con số chính xác báo cáo kết quả theo, dõi lâm sàng tốt hơn.

Xạ trị cũng là phương pháp điều trị đa mô thức trong ung thư dạ dày, tuy nhiên vai trò của xạ trị trong ung thư dạ dày ít tác dụng hơn so với các phương pháp khác. Người ta thường áp dụng xạ trị để điều trị những biến chứng trong ung thư dạ dày khi mà các phương pháp khác không còn hiệu lực nữa.

Hóa chất vẫn đã và đang là phương pháp quan trọng trong điều trị đa mô thức ung thư dạ dày. Ngày nay với những tiến bộ nhiều của lĩnh vực dược khoa và các thuốc điều trị đích, điều trị miễn dịch, các công thức hóa trị mới đã và đang được áp dụng ngày càng có những báo cáo rất là tốt trong điều trị ung thư dạ dày.

PV: Vậy bác sĩ có lời khuyên gì để mọi người phòng tránh căn bệnh này?

Ung thư dạ dày hoàn toàn có thể phòng ngừa và phát hiện sớm, bạn nên:

- Duy trì chế độ sinh hoạt, dinh dưỡng hợp lý, ăn các thức ăn chứa nhiều vitamin A, B, E. Hạn chế ăn đồ ăn mặn vì chúng chứa nhiều nitrit và amin thứ cấp khi vào dạ dày sẽ kết hợp thành chất độc nguy cơ gây ung thư.

- Hạn chế ăn đồ hun khói, nướng, chiên: Qua chế biến các thức ăn này chứa rất nhiều chất độc gây ung thư.

- Từ bỏ thói quen hút thuốc lá, uống rượu bia, chất kích thích: Sử dụng những chất này sẽ gây ra nhiều bệnh ung thư không chỉ riêng ung thư dạ dày.

- Có chế độ nghỉ ngơi, luyện tập thể dục thể thao hợp lý, điều độ.

Và quan trọng nhất là tầm soát ung thư dạ dày để bảo vệ sức khỏe của mình, nếu được phát hiện sớm căn bệnh này hoàn toàn có thể kiểm soát tốt, chất lượng điều trị hiệu quả rất cao. 

PV: Xin cảm ơn bác sĩ.