Dấu ấn cố Thủ tướng Phan Văn Khải trong thành tựu ngoại giao Việt Nam

Thủ tướng Phan Văn Khải và Tổng thống Mỹ George W. Bush tại Nhà trắng năm 2005

Được bổ nhiệm làm Thủ tướng đúng lúc cuộc khủng hoảng tài chính châu Á đang diễn ra, ông được xem là người đã dẫn dắt Chính phủ đưa Việt Nam bước qua thời kỳ khủng hoảng, đạt tăng trưởng GDP ấn tượng trong gần 9 năm lãnh đạo Chính phủ.

Là người gắn bó với cố Thủ tướng Phan Văn Khải trong nhiều năm đương chức, bà Phạm Chi Lan nguyên Phó chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) - nguyên Thành viên Ban Nghiên cứu của Thủ tướng, đặc biệt ấn tượng với tinh thần dân tộc, đặt lợi ích đất nước lên hàng đầu của ông.

Trong 9 năm ở vị trí người đứng đầu Chính phủ, bà Lan cho biết, ông luôn đặt lợi ích của đất nước, dân tộc, của nhân dân lên cao nhất, lên trên mọi cái khác. “Đó là điều quan trọng số một. Nhờ đó mà hai ông cũng như những người lãnh đạo thời kỳ đầu đổi mới đã dũng cảm quyết định tiến hành đổi mới từ tư duy đến hành động, đưa đất nước đi theo con đường mới”, bà Lan nói.

Giữa năm 2005, Thủ tướng Phan Văn Khải là nhà lãnh đạo cấp cao đầu tiên của Việt Nam đến thăm chính thức Mỹ kể từ sau năm 1975.

Ông cũng là nhà lãnh đạo đầu tiên của Việt Nam ở cương vị Thủ tướng thực hiện chuyến thăm lịch sử tới Mỹ vào ngày 19-5-2005. Chuyến đi này đánh dấu một mốc mới trong quan hệ giữa hai quốc gia, nhất là trên lĩnh vực kinh tế, nhiều hợp đồng lớn đã được ký kết. Với giới ngoại giao Việt Nam , ông là người để lại những ấn tượng sâu sắc.

Còn nhứ, ngày 17-11-2000, Tổng thống Clinton đã có chuyến thăm lịch sử đến Việt Nam, ghi dấu ấn vào lịch sử là vị tổng thống đầu tiên của Mỹ đến Việt Nam. Thủ tướng Phan Văn Khải đi vào lịch sử là lãnh đạo cấp cao đầu tiên của Việt Nam tiếp xúc chính thức với Tổng thống Mỹ và mời nguyên thủ Mỹ đến thăm Việt Nam sau chiến tranh. 5 năm sau Thủ tướng Phan Văn Khải là lãnh đạo đầu tiên của Việt Nam chính thức thăm Mỹ.

Giữa năm 2005, Thủ tướng Phan Văn Khải trở thành lãnh đạo cấp cao đầu tiên của Việt Nam đến thăm chính thức Mỹ kể từ sau năm 1975. Chuyến thăm đánh dấu 10 năm bình thường hóa quan hệ Việt - Mỹ, mở ra giai đoạn phát triển mới giữa hai quốc gia trên mọi lĩnh vực.

Thủ tướng Phan Văn Khải và Tổng thống Mỹ George W. Bush với cái bắt tay lịch sử. Trong cuộc hội đàm tại Nhà Trắng, Tổng thống Bush khẳng định sẽ ủng hộ Việt Nam gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO). Đáp lại, Thủ tướng Phan Văn Khải khẳng định hai nước sẽ vượt qua những khác biệt về điều kiện, lịch sử và văn hóa thông qua đối thoại mang tính xây dựng và dựa trên sự tôn trọng lẫn nhau.

Năm 2004, Thủ tướng Phan Văn Khải tham gia Hội nghị thượng đỉnh ASEAN lần thứ 10 tại Lào

Chuyến thăm lịch sử này của Thủ tướng Phan Văn Khải góp phần nâng cao vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế, đồng thời tăng cường quan hệ hợp tác về thương mại, đầu tư. Trong ảnh, Thủ tướng Phan Văn Khải và cựu Bộ trưởng Thương mại Mỹ Carlos Gutierrez (thứ hai từ phải sang) chứng kiến lễ ký kết hợp đồng Vietnam Airlines mua 4 máy bay Boeing 787-8 Dreamliner.

Cũng trong chuyến thăm này, Thủ tướng Phan Văn Khải đã gặp gỡ tỷ phú Bill Gates. Chính phủ Việt Nam và Microsoft đã ký hai bản ghi nhớ thoả thuận về việc đào tạo và phát triển các công ty công nghệ thông tin Việt Nam và đào tạo hơn 50.000 giáo viên Việt Nam trong lĩnh vực máy tính và phần mềm.

Trước đó, vào năm 2003, Thủ tướng Phan Văn Khải tham dự Diễn đàn Kinh tế châu Á - Thái Bình Dương (APEC) tại Thái Lan ngày 21/10/2003. Tại đây, lãnh đạo của 21 nền kinh tế đã cam kết cùng xúc tiến tự do thương mại và đầu tư. Hội nghị cấp cao APEC cũng thống nhất gia tăng nỗ lực trong cuộc chiến chống khủng bố, đồng thời hậu thuẫn cho việc tiếp tục các cuộc thảo luận 6 bên để giải quyết vấn đề hạt nhân của Triều Tiên.

Năm 2004, Thủ tướng Phan Văn Khải tham gia Hội nghị thượng đỉnh ASEAN lần thứ 10 tại Lào. Tại đây, ông và các nhà lãnh đạo đã ký thỏa thuận dỡ bỏ hàng rào thuế quan với 11 lĩnh vực ưu tiên, hướng đến việc thành lập một thị trường đơn nhất theo xu hướng của của các nước châu Âu. Trong ảnh, Quốc vương Hassanal Bolkiah của Brunei đang quan sát Thủ tướng Phan Văn Khải ký kết thỏa thuận.

Thứ trưởng Ngoại giao Lê Bàng (cà vạt xanh da trời) tháp tùng Thủ tướng Phan Văn Khải thăm ĐH Harvard trong chuyến thăm Mỹ tháng 6-2005 

Năm 2005, Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 11 được tổ chức tại thủ đô Kuala Lumpur (Malaysia). Tại đây, các nhà lãnh đạo đã ký thành lập Hiến chương ASEAN. Phát biểu tại hội nghị, Thủ tướng Phan Văn Khải hoan nghênh việc xây dựng Hiến chương có tác dụng củng cố đoàn kết, tăng cường hợp tác có hiệu quả, nâng cao vai trò và vị thế quốc tế của ASEAN.

Ngày 5/6/2006, Thủ tướng Phan Văn Khải tiếp cựu Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Donald Rumsfeld tại Hà Nội. Hai bên đã thảo luận về việc tăng cường hợp tác quốc phòng giữa hai nước, tìm kiếm người Mỹ mất tích đồng thời khắc phục những hậu quả chất độc da cam sau chiến tranh.

Với 15 năm tham gia điều hành Chính phủ, nguyên Thủ tướng Phan Văn Khải được tín nhiệm bầu giữ chức Thủ tướng qua 2 nhiệm kỳ, từ năm 1997-2007. Tham gia điều hành Chính phủ trong giai đoạn đất nước mở cửa, hội nhập, ông đã để lại những dấu ấn mạnh mẽ là con người của cải cách, hội nhập.