Cựu Thủ tướng Anh Tony Blair tư vấn cho Bộ trưởng Thăng

Cải cách thực sự đều vấp phải chống đối 

Mở đầu cuộc đối thoại, Bộ trưởng KH&ĐT Bùi Quang Vinh đưa ra những số liệu về cải cách DNNN, ông cho biết: Từ con số 12.000 DNNN trong năm 1990, đến nay Việt Nam đã giảm được còn 5.600 DNNN, trong đó 800 là 100% vốn Nhà nước, còn lại đã được CPH ở nhiều mức độ khác nhau. Các DN này đang được giao quản lý một khối tài sản khổng lồ - 3 triệu tỷ đồng, trong đó vốn nhà nước 1,1 triệu tỷ đồng.

Theo cựu Thủ tướng Anh Tony Blair, Việt Nam đã đạt được nhiều tiến bộ thời gian qua, song để phát triển thịnh vượng thì cải cách là điều không thể tránh khỏi. "Cải cách doanh nghiệp Nhà nước chính là một phần để tạo ra những thay đổi đó. Hãy nhớ rằng phải cải cách để làm sao tạo ra sự thay đổi cho mức sống của người dân", ông Tony Blair chia sẻ tại hội thảo Vai trò mới của DNNN trong nền kinh tế - kinh nghiệm và bài học cho Việt Nam.

Tuy nhiên, vị cựu Thủ tướng Anh cho rằng bất kỳ một cuộc cải cách nào cũng gặp trở ngại, đặc biệt trong việc hiện thực hóa các ý tưởng và chứng minh quá trình tái cơ cấu này là đúng đắn. "Thay đổi nào cũng đều có sự khó khăn. Ví dụ khi cải cách doanh nghiệp Nhà nước, sẽ có những người không thích và chống đối vì họ tin rằng làm việc trong những doanh nghiệp này sẽ yên ổn hơn. Nhưng bài học trên thế giới cho thấy những cuộc cải cách sẽ tạo ra những lợi ích lớn hơn, dần dần chiến thắng sự phản kháng", ông phát biểu.

Song, thời gian đã chứng minh khi tư nhân hóa, người lao động vẫn được đầu tư, thậm chí nhiều hơn để phát huy năng lực. Ngoài ra, Nhà nước vẫn có thể thực hiện vai trò điều tiết thông qua các văn bản pháp luật mà không cần phải nắm quyền sở hữu mới bảo vệ người dân. "Thách thức lớn nhất mà Việt Nam phải đối mặt là luật tốt nhưng người thực hiện không có cái tâm để triển khai, vì lợi ích cá nhân mà hành doanh nghiệp. Tôi có thể nói rằng đây là tàn dư của bộ máy mà chúng ta vẫn nghĩ là quản lý, nghĩa là tôi có quyền quản anh, có quyền yêu cầu anh", ông phát biểu.

Bộ trưởng Bùi Quang Vinh cũng nhận định cải cách thực sự nhất định phát sinh những ý kiến trái chiều. "Quá trình đổi mới của chúng ta không thể không gặp những điều không đồng thuận. Việc phản biện ấy làm cho chúng ta tốt hơn, nên không có gì phải ngại khi đưa ra những quan điểm mới. Nếu cứ suôn sẻ, đưa ra cái gì ai cũng gật thì không có gì đổi mới cả", vị tư lệnh ngành nêu.

Bên cạnh đó, quá trình cổ phần hóa cũng bị đánh giá là "chưa thực chất" khi nhiều lượng cổ phần chào bán ra bên ngoài của các tập đoàn lớn rất thấp. "Cổ phần hóa không tạo ra sự thay đổi, dù chúng ta mong muốn quá trình này giúp quản trị doanh nghiệp minh bạch hơn", ông nói.

Do đó, Bộ Kế hoạch & Đầu tư cùng văn phòng Tony Blair Asscociates trong một năm qua đã bàn thảo đề án phân chia lĩnh vực để tiến hành cổ phần hóa tại Việt Nam, nhằm nâng cao hiệu quả cải cách khu vực doanh nghiệp Nhà nước trong điều kiện mới.

Sẵn sàng hỗ trợ các dự án cao tốc, sân bay' 

Trước đó, cựu Thủ tướng Anh đã có cuộc gặp với Bộ trưởng Bộ GTVT Đinh La Thăng vào chiều 3/3. Ông Tony Blair cho biết, ông sẵn sàng hỗ trợ các dự án cao tốc, sân bay của VN. Cụ thể như với cao tốc Dầu Giây - Phan Thiết, Văn phòng Tony Blair đã giúp phương thức làm việc với Ngân hàng Thế giới để vay vốn cho dự án; cùng với đó, hỗ trợ tìm kiếm các đối tác tiềm năng để nhượng quyền khai thác các dự án đường cao tốc, sân bay thông qua hiệu chỉnh các thông số, giá bán và điều kiện thương thảo các dự án sắp bán.

Ngoài ra, Văn phòng Tony Blair đã tư vấn cách quản lý sau cổ phần hóa; hỗ trợ  nguồn lực để tái cơ cấu, nâng cao quản trị cho các doanh nghiệp như Tổng công ty Cảng hàng không và Tổng công ty Hàng không.

Bộ trưởng Đinh La Thăng và đoàn công tác của ông Tony Blair

Trao đổi với người đứng đầu ngành giao thông, ông Tony Blair khẳng định Văn phòng của ông sẵn sàng hỗ trợ Việt Nam làm việc với các đối tác về dự án cao tốc Dầu Giây, đồng thời tin rằng nếu có cơ chế đúng đắn thì không có lý do gì để không thu hút nhà đầu tư.

Ngoài ra, Văn phòng Tony Blair cũng sẵn sàng làm việc để xem xét các đề xuất đầu tư xây dựng cao tốc, sân bay; Khi có cơ chế phù hợp sẽ chuyển nhượng cho nhà đầu tư, tối đa hóa lượng vốn đầu tư và giảm rủi ro cho Chính phủ. "Chúng ta phải có dự án cụ thể, nghĩa là nhà đầu tư phải nhìn thấy rõ dự án để tham gia. Đề nghị Bộ Giao thông cử ra nhóm chuyên gia để cùng chúng tôi đưa ra các cơ chế cho nhà đầu tư", ông Tony Blair nhấn mạnh.