Cơ chế đặc thù cho TP. HCM: Phát huy vai trò đầu tàu, dẫn dắt phát triển kinh tế cả nước

Cần có chính sách vượt trội hơn cho TP. HCM

Thảo luận tổ chiều ngày 30/5, về dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP.HCM, đại biểu Nguyễn Thanh Phương (đoàn Cần Thơ) cho rằng, danh mục cơ chế, chính sách đặc thù dù rất hay, nhưng có quá nhiều. “Thời gian thực hiện cơ chế thí điểm là 5 năm, nếu có quá nhiều cơ chế, chính sách đặc thù, từ tài chính, ngân sách, giao thông... thì có thể thực hiện được hết không? Ngay trong báo cáo của Chính phủ khi đánh giá thực hiện Nghị quyết 54, có không ít nội dung chưa thực hiện được, chưa làm hết”, đại biểu Phương nói.

Bày tỏ sự lo ngại, vì thực tế, việc triển khai Nghị quyết 54 của TP. HCM hay cả cơ chế, chính sách đặc thù của Cần Thơ, vừa được Quốc hội cho phép từ kỳ họp trước, nhưng hơn 1 năm qua, theo đại biểu Phương, nhiều nội dung vẫn đang trong quá trình chuẩn bị thực hiện.

Về vấn đề này, đại biểu Hoàng Đức Thắng (đoàn Quảng Trị) chia sẻ khó khăn trong thực hiện Nghị quyết 54 của đầu tàu kinh tế của cả nước, với 1 năm đầu khởi động, 2 năm dịch bệnh phức tạp... “Gọi là 5 năm, nhưng thực tế nhiều cơ chế, chính sách đặc thù của Nghị quyết 54 mới có thời gian thực hiện khoảng 2 năm, nên một số chính sách chưa đạt hiệu quả như mong muốn. Tuy nhiên, bên cạnh nguyên nhân khách quan, cần làm rõ nguyên nhân chủ quan, như trong quá trình tổ chức thực hiện, TP. HCM đã thực sự quyết liệt, quyết tâm chưa?".

"Chúng ta cần nhìn thấy quyết tâm của TP. HCM trong thời gian qua để đặt niềm tin cho giai đoạn tiếp theo của TP”, đại biểu Thắng nhấn mạnh, đặc biệt, ông đề nghị bổ sung nguyên tắc “chính sách mới phải đột phá, vượt trội, có tính thúc đẩy TP.HCM đi sớm đi trước.

Đây cũng là ý kiến của đại biểu Lê Thanh Vân (đoàn Cà Mau), khi cho rằng, TP. HCM cần có cơ chế đặc thù, mà thực chất là cá biệt hóa quy định pháp luật để tạo điều kiện cho các cá thể có điều kiện kinh tế - xã hội khác nhau phát triển. Nhưng đề thực hiện được, đại biểu Vân cho rằng, cần trao cho TP. HCM quyền, trách nhiệm tích cực, chủ động trong tổ chức bộ máy. TP. HCM cần năng lực pháp lý để tự tổ chức bộ máy phù hợp trên cơ sở điều kiện của Thành phố, có quyền định đoạt biên chế để cho bộ máy...", đại biểu Vân nhấn mạnh. 

Nhấn mạnh vị trí, vai trò đóng góp của TP. HCM đối với cả nước, đại biểu Trần Chí Cường (đoàn Đà Nẵng) đồng tình sự cấp thiết ban hành Nghị quyết cho TP. HCM theo thể thức rút gọn tại kỳ họp thứ 5 này, bảo đảm tính liên tục để tạo điều kiện cho TPHCM phát triển với đặc điểm về vị trí, vai trò đóng góp của TP. HCM đối với cả nước.

Với vị trí đặc thù của TP, cần có những chính sách đặc thù, đặc biệt, nổi trội để TPHCM vượt lên, vượt qua sự trì trệ, suy giảm về tăng trưởng hiện nay. Thậm chí, theo đại biểu, cần có chính sách vượt trội hơn nữa cho TP. HCM.

Giúp TP tập trung khơi thông và huy động các nguồn lực đầu tư

Đại biểu Trần Chí Cường cho rằng chúng ta đang băn khoăn những vấn đề, chính sách đang nằm trong các dự thảo đang bàn, chưa muốn cho TP. HCM thí điểm.

“Nhưng tôi cho rằng, chúng ta tạo điều kiện để TP thí điểm, tiên phong thí điểm, do đó có những vấn đề được, có vấn đề chưa được luật cho phép, nhưng vì thí điểm nên phải chấp nhận cho vượt ra ngoài đường biên để TP. HCM làm, đột phát, như thế mới là đặc thù, đặc cách, còn nếu những gì đã có, đã rõ thì không cần thí điểm”, ông Cường nêu.

“Do đó không chỉ TP. HCM, những nơi được cơ chế đặc thù cần mạnh dạn cho thí điểm đột phá để kiểm nghiệm trong thực tiễn. Những gì TP. HCM đề xuất có thể hiệu quả trong thực tiễn, nên ủng hộ TP làm, còn Trung ương có cơ chế để hậu kiểm, kiểm soát”, đại biểu Triệu Thị Ngọc Diễm (Sóc Trăng) hoàn toàn nhất trí với ý kiến của ông Cường.

Trao đổi thêm, ông Phan Văn Mãi, Phó Bí thư Thường trực Thành ủy, Chủ tịch UBND TP. HCM (Trưởng đoàn đại biểu TP. HCM) nhấn mạnh, hệ thống các cơ chế, chính sách nêu trong dự thảo giúp cho TP tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc và từ đây phát huy được tiềm năng, lợi thế của TP. Từ đó TP phát triển đúng với vị trí, vai trò của mình và đóng góp vào sự phát triển chung của đất nước, trong bối cảnh đặt TP. HCM như là một đầu tàu, đầu mối, đại diện của Việt Nam trong hội nhập và cạnh tranh quốc tế.

Cùng với đó, cơ chế, chính sách nêu trong dự thảo lần này giúp TP. HCM tập trung khơi thông và huy động các nguồn lực đầu tư. Nếu làm tốt thì trong 5 năm tới, TP. HCM sẽ huy động được hàng trăm ngàn tỉ đồng cho đầu tư phát triển.

Chia sẻ với các đại biểu tại Tổ 12, Bộ trưởng Bộ KH&ĐT Nguyễn Chí Dũng thắng thắn, cơ chế, chính sách đặc thù cho TP. HCM phải đảm bảo yêu cầu tạo điều kiện cho TP.HCM có thể phát triển vượt trội, cạnh tranh được với quốc tế, đủ đột phá, đủ mạnh.

“Có như vậy mới xứng tầm là Nghị quyết của Quốc hội”, Bộ trưởng làm rõ thêm. Tuy nhiên, vì là cơ chế đặc thù, thí điểm nên có thời hạn, nên sẽ có những vấn đề khác, thậm chí vượt các quy định hiện hành, “thậm chí chưa có ở đâu”. Bộ trưởng cho biết, đã cùng với TP. HCM, thảo luận nhiều với các chuyên gia, nhà khoa học, cố gắng đưa ra các chính sách đáp ứng yêu cầu của TP.

“Chúng tôi cũng đang tiếp tục suy nghĩ có thể các chính sách đó chưa đủ, chưa hết, có cần đặt ra các chính sách nào mới hơn, mạnh hơn không. Có ý kiến rất đáng suy nghĩ là, nếu cần nguồn lực để phát triển, thì có thể cơ chế vay ODA, tập trung đầu tư lớn cho các dự án trước sau cũng phải làm, quy mô có thể tới 10 - 20 tỷ USD, để tạo cú huých cho cả TP và cả nước và có thể trả nợ được...”, Bộ trưởng chia sẻ thêm, vì hiện tại, nhiều cơ chế, chính sách tạo nguồn thu cho TP còn khá thận trọng, mới là tăng phí, lệ phí, tăng dự nợ....

“Nói cho cùng, TP. HCM cần trao các chính sách để phát triển xứng tầm với sứ mệnh mới, không để 5-10 năm tới tổng kết lại không đạt được gì đột phá. Đặc biệt, sau thời gian thực hiện sẽ có tổng kết; trong quá trình thực hiện sẽ có giảm sát, đánh giá, để cái nào phù hợp thì nhân rộng, luật hóa để áp dụng chung”, Bộ trưởng nhấn mạnh.