Chủ động điều hành giá để kiểm soát lạm phát

Nhiều yếu tố khiến CPI tăng cao

Theo báo cáo của Tổng cục Thống kê, trong tháng 6, có 10/11 nhóm hàng hóa và dịch vụ có chỉ số giá tăng so với tháng trước, trong đó nhóm hàng ăn và dịch vụ ăn uống có mức tăng cao nhất 1,08%, chủ yếu do nhóm thực phẩm tăng 1,75% trong khi nhóm lương thực giảm 0,45%.

Nhóm giao thông tăng 1,04% do giá xăng dầu tăng 2,38%. Nhóm nhà ở và vật liệu xây dựng tăng 0,65%, chủ yếu do giá vật liệu bảo dưỡng nhà ở tăng 0,2% và thời tiết nắng nóng nên nhu cầu sử dụng điện, nước tăng cao.

Đối với nhóm văn hóa, giải trí và du lịch cũng tăng 0,13%; nhóm giáo dục tăng 0,11% (dịch vụ giáo dục tăng 0,15%); đồ uống và thuốc lá tăng 0,09%; may mặc, mũ nón, giày dép tăng 0,06%; thiết bị và đồ dùng gia đình, thuốc và dịch vụ y tế cùng tăng 0,03%; hàng hóa và dịch vụ khác tăng 0,02%.

Riêng nhóm bưu chính viễn thông giảm 0,11% so với tháng trước.

Như vậy, CPI bình quân 6 tháng đầu năm 2018 đã tăng 3,29% so với bình quân cùng kỳ năm 2017. Riêng CPI tháng 6/2018 tăng 2,22% so với tháng 12/2017 và tăng 4,67% so với cùng kỳ năm trước.

Cũng theo Tổng cục Thống kê, lạm phát cơ bản tháng 6/2018 tăng 0,1% so với tháng trước và tăng 1,37% so với cùng kỳ năm trước. Lạm phát cơ bản bình quân 6 tháng đầu năm 2018 tăng 1,35% so với bình quân cùng kỳ năm 2017.

Về chỉ số giá sản xuất và chỉ số giá xuất nhập khẩu, chỉ số giá nguyên liệu, nhiên liệu, vật liệu dùng cho sản xuất 6 tháng đầu năm tăng 4,43% so với cùng kỳ năm trước.

Chỉ số giá sản xuất nông, lâm nghiệp và thủy sản giảm 0,37%; chỉ số giá sản xuất công nghiệp tăng 2,83%; chỉ số giá sản xuất dịch vụ tăng 2,74%; chỉ số giá cước vận tải, kho bãi tăng 3,16%.

Đối với chỉ số giá xuất khẩu hàng hoá 6 tháng đầu năm tăng 0,71% so với cùng kỳ năm 2017; chỉ số giá nhập khẩu hàng hoá tăng 1,08%. Tỷ giá thương mại hàng hóa 6 tháng năm nay giảm 0,37% so với cùng kỳ năm 2017.

Lý giải CPI bình quân 6 tháng đầu năm tăng, báo cáo của Tổng cục Thống kê cho thấy do các địa phương thực hiện điều chỉnh giá dịch vụ y tế và thực hiện lộ trình tăng học phí. Cụ thể, giá các mặt hàng dịch vụ y tế tăng tác động làm CPI của nhóm dịch vụ y tế 6 tháng tăng 25,68% so với cùng kỳ năm trước, tác động làm CPI bình quân 6 tháng tăng 0,99%. Giá dịch vụ giáo dục tăng 7,06%, góp phần làm CPI bình quân 6 tháng tăng 0,37%.

Giá nhiên liệu trên thị trường thế giới trong 6 tháng đầu năm tăng khá mạnh làm giá xăng dầu bình quân 6 tháng tăng 13,95% so với cùng kỳ năm trước, đóng góp 0,59% vào mức tăng CPI chung.

Trước đó, giá các mặt hàng lương thực tăng 4,29% so với cùng kỳ năm trước do giá gạo tăng cao trong dịp Tết Nguyên đán và tăng theo giá gạo xuất khẩu, làm CPI tăng 0,19%.

Giá vật liệu bảo dưỡng nhà ở tăng do nhu cầu xây dựng tăng, giá xi măng và giá phôi thép, thép thành phẩm đều tăng cũng khiến CPI tăng lên.

Ngoài ra, còn một số yếu tố khiến CPI 6 tháng tăng như việc tăng lương tối thiểu vùng áp dụng cho người lao động ở các doanh nghiệp từ ngày 1/1/2018 làm giá bình quân một số dịch vụ như sửa chữa đồ dùng gia đình, dịch vụ thuê người giúp việc… tăng từ 2%-8% so với cùng kỳ năm trước.

Giá thực phẩm tăng cao là một trong những yếu tố khiến CPI tăng mạnh trong những tháng đầu năm

Một số bộ ngành cần cân nhắc thời gian điều chỉnh tăng giá

Dự báo về những tháng cuối năm, bà Đỗ Thị Ngọc, Vụ trưởng Vụ Thống kê giá (Tổng cục Thống kê), cho rằng có những nhóm yếu tố tác động đến CPI 6 tháng cuối năm.

Cụ thể, CPI sẽ bị tác động từ nhóm yếu tố điều hành như từ tháng 7 này sẽ tăng lương cơ sở 90.000 đồng nên khả năng sẽ ảnh hưởng tới khu vực dịch vụ sử dụng nhân công. Giá dịch vụ giáo dục theo lộ trình của Nghị định 86/2015/NĐ-CP cũng sẽ tiếp tục tăng vào tháng 9/2018.

Bên cạnh đó, giá dịch vụ y tế có yếu tố kiềm chế lạm phát đó là theo Thông tư 15/2018/TT-BYT có hiệu lực vào 15/7 điều chỉnh định mức tiêu hao vật tư ở một số dịch vụ, theo đó giá một số dịch vụ y tế giảm như dịch vụ giường nằm giảm 17.300 đồng, … cũng sẽ góp phần kiềm chế lạm phát trong 6 tháng tới.

Theo bà Đỗ Thị Ngọc, bên cạnh những yếu tố gây tăng giá, các quyết sách điều hành của Chính phủ và quá trình thực thi từ các bộ ngành đã góp phần kiềm chế chỉ số giá tiêu dùng trong sáu tháng.

Cụ thể, thực hiện Nghị quyết số 01/NQ-CP (ngày 1/1/2018), trong đó đặt yêu cầu kiềm chế tốc độ tăng giá tiêu dùng bình quân dưới 4%, các ngành, các cấp đã khẩn trương vào cuộc.  Như trong các dịp lễ, Bộ Công Thương đã phối hợp với các ngành liên quan chỉ đạo các doanh nghiệp thương mại dự trữ hàng hóa, bình ổn thị trường nhờ đó hiện tượng tăng giá đột biến đã không xảy ra trong thời điểm Tết.  Bên cạnh đó, Bộ Tài chính cũng tăng cường kiểm soát thị trường, cùng với Bộ Công Thương điều hành kinh doanh xăng dầu trong nước phù hợp với các diễn biến trên thị trường quốc tế. Điểm đáng ghi nhận, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam tiếp tục kiên định với mục tiêu giữ ổn định vĩ mô trong điều hành chính sách tiền tệ. 

“Để giữ mức CPI bình quân năm 2017 dưới 4%, Chính phủ cần tiếp tục chỉ đạo Bộ Tài chính, Bộ Công Thương theo dõi sát diễn biến giá cả, thị trường. Bên cạnh đó, Chính phủ và một số bộ ngành cần cân nhắc thời gian điều chỉnh tăng giá một số mặt hàng thiết yếu để tránh gây tác động lan tỏa về mặt tâm lý lên chỉ số giá tiêu dùng”- bà Ngọc nói