Chính sách giảm nghèo tác động toàn diện đến vùng Tây Bắc

Nhiều tỉnh vùng Tây Bắc đã đạt và vượt mục tiêu giảm nghèo

Hội nghị bàn giải pháp giảm nghèo bền vững cho vùng Tây Bắc

Tại Hội nghị, Thứ trưởng Bộ LĐ-TB&XH Nguyễn Trọng Đàm cho biết, với hơn 11, 6 triệu người sinh sống trên địa bàn, trong đó 63% là đồng bào dân tộc thiểu số, vùng Tây Bắc là địa bàn có tỷ lệ hộ nghèo cao nhất cả nước. Đến cuối năm 2014, vẫn còn 6 tỉnh có tỷ lệ hộ nghèo cao trên 20% là Điện Biên, Lai Châu, Hà Giang, Cao Bằng, Yên Bái, Sơn La.

Sau 5 năm triển khai công tác giảm nghèo tại Tây Bắc (2011-2015),  tỷ lệ hộ nghèo toàn vùng đã giảm từ 34,41% năm 2010 xuống còn 18,26% vào cuối năm 2014, còn khoảng 15% vào cuối năm 2015 (bình quân giảm gần 4%/năm).

Tỷ lệ hộ nghèo của các huyện nghèo theo Nghị quyết số 30a/2008/NQ-CP của Chính phủ trong vùng Tây Bắc đã giảm xuống còn 31,94% vào cuối năm 2014, giảm còn khoảng 26% cuối năm 2015 (bình quân giảm khoảng 6%/năm), đạt mục tiêu theo kế hoạch đã được đề ra và đạt vượt so với mục tiêu giảm bình quân 4%/năm theo mục tiêu của Nghị quyết số 30a/2008/NQ-CP của Chính phủ.

Tỷ lệ hộ nghèo của các xã được hỗ trợ đầu tư theo Chương trình 135 cũng đã giảm từ 3-5% mỗi năm, đạt mục tiêu kế hoạch đề ra, trong đó 21 xã đã cơ bản hoàn thành các mục tiêu theo Chương trình 135.

Theo kết quả Tổng điều tra hộ nghèo, hộ cận nghèo cuối năm 2015 theo chuẩn nghèo giai đoạn 2016-2020, toàn vùng Tây Bắc có 782.047 hộ nghèo (tỷ lệ 29,14%), 286.876 hộ cận nghèo (tỷ lệ 10,69%); trong đó trên địa bàn 45 huyện nghèo theo Nghị quyết 30a có 282.025 hộ nghèo (tỷ lệ 49,98%), 69.162 hộ cận nghèo (tỷ lệ 12,26%); trên địa bàn 12 huyện hưởng cơ chế hỗ trợ đầu tư theo Nghị quyết 30a là 75.267 hộ nghèo (tỷ lệ 46,56%), 22.770 hộ cận nghèo (tỷ lệ 14,09%).

Kết quả các chính sách, chương trình giảm nghèo vùng Tây Bắc giai đoạn 2011-2015 cho thấy giai đoạn 2011-2015, các chương trình, chính sách xóa đói giảm nghèo đã tác động toàn diện, đều khắp đến sự phát triển kinh tế, xã hội ở vùng Tây Bắc.

Đến nay, các tỉnh vùng Tây Bắc đã đạt được các mục tiêu về giao thông, điện, thủy lợi, chợ, nhà văn hóa, nhà ở, cơ sở khám chữa bệnh, thông tin, viễn thông.

Các chương trình, chính sách xóa đói, giảm nghèo đã góp phần cải thiện sinh kế của người dân, nhất là hộ nghèo ở các địa phương, ở các xã nghèo, huyện nghèo của Tây Bắc. Người dân đã được hỗ trợ các điều kiện để phát triển sản xuất và tăng thu nhập.

Lĩnh vực tác động ấn tượng và cũng là thế mạnh của Tây Bắc là phát triển nông nghiệp. Nguồn lực đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng được tập trung như giao thông, thủy lợi, điện, cơ sở khám chữa bệnh, trường học, nhà văn hóa, chợ, hệ thống cấp nước sinh hoạt, nhà ở... nhờ đó mà người nghèo và hộ nghèo đã tiếp cận được các dịch vụ cơ bản.

Kết quả công tác xóa đói giảm nghèo đã góp phần giữ vững quốc phòng, an ninh, giải quyết được các vấn đề xã hội, chính trị nảy sinh nhất là ở vùng dân tộc thiểu số và biên giới. Nhiều tỉnh vùng Tây Bắc đã đạt và vượt mục tiêu giảm nghèo qua các giai đoạn.

Tuy nhiên, bên cạnh mặt tích cực, việc xóa đói giảm nghèo tại vùng Tây Bắc còn một số khó khăn, hạn chế như công tác lãnh đạo triển khai một số nhiệm vụ theo Nghị quyết của Chính phủ ở một số địa phương, cơ sở còn chậm. Việc tổ chức thực hiện Nghị quyết 30a của Chính phủ ở các huyện nghèo còn lúng túng.

Việc triển khai các chính sách hỗ trợ hộ nghèo gặp khó khăn. Chính sách hỗ trợ đất sản xuất đã được triển khai từ giai đoạn 2006-2010 nhưng kết quả thực hiện được rất hạn chế, do quỹ đất không còn; nhiều tỉnh gặp khó khăn trong việc tạo quỹ đất.

Kết quả giảm nghèo chưa mang tính bền vững, tốc độ giảm nghèo giữa các vùng, miền không đồng đều, nguy cơ tái nghèo còn cao. Nguồn lực đầu tư cho các chương trình, dự án giảm nghèo, dạy nghề cho lao động nông thôn, vốn vay giải quyết việc làm... còn chưa đáp ứng so với yêu cầu.

Tập trung thực hiện 6 giải pháp quan trọng

Bộ trưởng Đào Ngọc Dung nhấn mạnh 6 giải pháp cần thực hiện trong thời gian tới

Để đẩy mạnh kết quả thực hiện mục tiêu giảm nghèo và phát triển kinh tế-xã hội vùng Tây Bắc, nhiều ý kiến tại hội nghị cho rằng cần tiếp tục thực hiện tốt các mục tiêu đề ra tại Nghị quyết số 76/2014/QH13 của Quốc hội về đẩy mạnh thực hiện mục tiêu giảm nghèo bền vững đến năm 2020, Quyết định số 2324/QĐ-TTg về Kế hoạch hành động triển khai Nghị quyết số 76/2014/QH13 của Quốc hội về đẩy mạnh thực hiện mục tiêu giảm nghèo bền vững đến năm 2020 và các chính sách, dự án thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2016-2020.

Theo Bộ trưởng LĐ-TB&XH Đào Ngọc Dung, để phát triển kinh tế-xã hội vùng Tây Bắc cần tập trung vào 6 giải pháp quan trọng:

Điều tra, nghiên cứu, đánh giá hiệu quả thực thi các chính sách đối với vùng Tây Bắc, giao địa phương thực hiện theo hướng giảm mạnh việc "cho không," tập trung vào việc cho vay, hỗ trợ đầu tư các công trình thiết yếu.

Các địa phương trong vùng cần cải thiện môi trường đầu tư, trong đó tập trung vào 3 vấn đề: Khai thác tiềm năng, lợi thế trong từng lĩnh vực; Khuyến khích, hỗ trợ doanh nghiệp đầu tư vào vùng; Tập trung vào công tác đào tạo nghề phục vụ phát triển kinh tế và xuất khẩu lao động.

Đẩy mạnh giải quyết sáu trục chính trong hệ thống giao thông vùng Tây Bắc,  tạo sự kết nối về giao thông trong toàn vùng.

Triển khai có hiệu quả hai chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới và xóa đói giảm nghèo gắn với tái cơ cấu nông nghiệp, nông thôn, trong đó tập trung hai vấn đề cốt lõi là tích tụ đất để sản xuất và phát triển các mô hình liên kết, các hợp tác xã kiểu mới.

Tập trung đào tạo bồi dưỡng nguồn nhân lực, phát triển các mô hình tại chỗ, cầm tay chỉ việc, những mô hình trang trại, gia trại…

Khuyến khích và hỗ trợ các doanh nghiệp đầu tư vào vùng Tây Bắc. “Ngân hàng Chính sách Xã hội nên có môt gói tín dụng thương mại để ưu đãi cho doanh nghiệp đầu tư vào vùng và  hỗ trợ các chủ trang trại, ngay cả khi Nhà nước phải chấp nhận rủi ro về tài chính”- Bộ trưởng Đào Ngọc Dung nhấn mạnh

Phát triển kinh tế  Tây Bắc cần gắn với bảo vệ môi trường sinh thái

Ông Nguyễn Văn Bình phát biểu chỉ đạo Hội nghị

Phát biểu chỉ đạo Hội nghị, Ủy viên Bộ Chính trị, Trưởng ban Kinh tế Trung ương, Trưởng Ban Chỉ đạo Tây Bắc Nguyễn Văn Bình khẳng định, Tây Bắc là địa bàn chiến lược đặc biệt quan trọng về kinh tế-xã hội, quốc phòng-an ninh và đối ngoại của Việt Nam. Thời gian qua, Đảng và Nhà nước đã ban hành nhiều chủ trương, chính sách giảm nghèo nói chung và giảm nghèo cho vùng Tây Bắc nói riêng. Nhờ đó công tác giảm nghèo vùng Tây Bắc đã đạt được kết quả nhất định. Tuy nhiên, vùng Tây Bắc vẫn là "lõi nghèo" của cả nước.

Ông Nguyễn Văn Bình cho biết, Ban Chỉ đạo Tây Bắc chủ trì, phối hợp với Ban Kinh tế Trung ương, Bộ LĐ-TB&XH  và các bộ, ngành có liên quan và các địa phương có tỷ lệ hộ nghèo cao vùng Tây Bắc nghiên cứu, xây dựng Đề án "Giảm nghèo bền vững cho các tỉnh có tỷ lệ hộ nghèo cao vùng Tây Bắc," trình Bộ Chính trị vào quý 1/2017.

Đề án cần huy động được sự tham gia của các nhà khoa học, nhà nghiên cứu, các chuyên gia trong các lĩnh vực văn hóa, dân tộc, kinh tế, xã hội… vùng Tây Bắc; đồng thời, cần lưu ý một số vấn đề sau: Điều tra, khảo sát, phân loại đối tượng nghèo, nguyên nhân nghèo; Đánh giá, rà soát các chính sách giảm nghèo hiện hành; trên cơ sở đó tích hợp, sửa đổi, bổ sung, bãi bỏ, ban hành mới các chính sách giảm nghèo theo hướng giảm chính sách hỗ trợ trực tiếp, cho không, sang chính sách hỗ trợ có điều kiện; Đề xuất các quan điểm, mục tiêu và giải pháp giảm nghèo bền vững cho các tỉnh có tỷ lệ hộ nghèo cao vùng Tây Bắc. Trong đó, chú ý các giải pháp đột phá, đặc thù như: phát triển kinh tế - xã hội của vùng và từng địa phương trên cơ sở phát huy, khai thác tiềm năng, lợi thế của vùng và từng địa phương; giải pháp thu hút nguồn lực đầu tư trong và ngoài nước; giải quyết việc làm, nâng cao thu nhập của người dân; giải pháp đào tạo, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực...

Theo ông Nguyễn Văn Bình,  hội nghị lần này là bước khởi động quan trọng cho triển khai các nhiệm vụ giảm nghèo cho Tây Bắc trong thời gian tới. Trong đó cần lưu ý, phát triển kinh tế vùng Tây Bắc cần gắn với việc bảo vệ môi trường, phát triển "xanh," bởi vùng Tây Bắc nếu bị ô nhiễm môi trường sẽ ảnh hưởng rất lớn đến vùng châu thổ sông Hồng. Bảo vệ được môi trường sinh thái, Tây Bắc có thể phát triển dịch vụ du lịch, góp phần giải quyết công ăn việc làm cho người dân. Đồng thời, cần phát triển công nghiệp chế biển, đẩy mạnh kinh tế hợp tác, qua đó, chính sách khuyến nông mới có thể triển khai hiệu quả.Kinh tế hợp tác cũng sẽ góp phần liên kết người dân, làng xã trong vùng, giúp ổn định an ninh, chính trị trong vùng, bảo vệ biên giới của Tổ quốc.

Bên cạnh đó, cần tiếp tục xây dựng, củng cố hệ thống chính trị; đánh giá, rà soát lại các chính sách giảm nghèo hiện hành, trên cơ sở đó tích hợp, sửa đổi, bổ sung, bãi bỏ, ban hành mới các chính sách giảm nghèo; ưu tiên các nguồn vốn ODA cho việc xây dựng hệ thống giao thông trong vùng; huy động sự tham gia của cả hệ thống trong phát triển kinh tế, xóa đói giảm nghèo vùng Tây Bắc.

Trưởng Ban chỉ đạo Tây Bắc Nguyễn Văn Bình cũng đề nghị cùng với Ban Chỉ đạo Tây Bắc, Ban Kinh tế Trung ương, các bộ, ngành liên quan cần sớm xây dựng kế hoạch đánh giá việc thực hiện Nghị quyết số 37-NQ/TW của Bộ Chính trị (khóa IX) về phương hướng phát triển kinh tế, xã hội và bảo đảm quốc phòng, an ninh vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ đến năm 2010 và Kết luận số 26-KL/TW của Bộ Chính trị về tiếp tục thực hiện Nghị quyết số 37-NQ/TW của Bộ Chính trị (khóa IX) về phương hướng phát triển kinh tế, xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ đến năm 2020, để xác định các nhiệm vụ cần tiếp tục triển khai trong thời gian tới.