Chính phủ thống nhất một số nội dung lớn còn ý kiến khác nhau về Bộ luật Lao động (sửa đổi)

Văn bản nêu rõ: Thực hiện văn bản số 2396/UBVĐXH14 ngày 30/10/2019 của Ủy ban về các vấn đề xã hội của Quốc hội về việc phối hợp tiếp thu, giải trình ý kiến của các vị đại biểu Quốc hội thảo luận tại Hội trường ngày 23/10/2019 về dự thảo Bộ luật Lao động (sửa đổi), tiếp theo Văn bản số 409/BC-CP ngày 19/9/2019 của Chính phủ và các văn bản của Ban soạn thảo, Chính phủ có ý kiến về một số nội dung lớn còn ý kiến khác nhau như sau:

Về phạm vi điều chỉnh và đối tượng áp dụng

Chính phủ đồng ý việc mở rộng phạm vi điều chỉnh của dự thảo Bộ luật Lao động (sửa đổi), theo đó Bộ luật Lao động (sửa đổi) áp dụng đối với tất cả người lao động có quan hệ lao động và mở rộng áp dụng một số quy định của Bộ luật đối với người không có quan hệ lao động ở cả khu vực chính thức và khu vực phi chính thức. Đây là nội dung đã được Ban soạn thảo tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội tại Kỳ họp thứ 7 (Báo cáo số 03/BC-BST ngày 13/8/2019 của Ban soạn thảo Bộ luật Lao động (sửa đổi) gửi Ủy ban Thường vụ Quốc hội).

Về mở rộng khung thỏa thuận thời giờ làm thêm tối đa (Điều 107)

Đối với nội dung này, Chính phủ đã có Tờ trình số 208/TTr-CP ngày 17/5/2019 về dự án Bộ luật Lao động (sửa đổi) đề xuất mở rộng khung thỏa thuận làm thêm giờ tối đa thêm 100 giờ từ 300 giờ/năm lên 400 giờ năm. Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã có ý kiến tại Báo cáo số 466/BC-UBTVQH14 ngày 22/10/2019 tiếp thu, giải trình và chỉnh lý Bộ luật Lao động (sửa đổi).

Tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội, Chính phủ đề nghị bổ sung quy định trần làm thêm giờ tối đa theo tháng là không quá 40 giờ; đồng thời, quy định rõ trong luật các lĩnh vực, trường hợp đặc biệt được làm thêm đến 400 giờ/năm, bao gồm: dệt may, da giày, chế biến thủy sản, lắp ráp điện tử và trong những trường hợp phải giải quyết công việc cấp bách không thể trì hoãn theo quy định của Chính phủ.

Chính phủ đề nghị trình Quốc hội xem xét, quyết định.

Về tuổi nghỉ hưu (Điều 169)

Chính phủ thống nhất với Báo cáo giải trình và phương án đề xuất của Ủy ban Thường vụ Quốc hội tại Báo cáo số 466/BC-UBTVQH14, đồng thời đã chỉ đạo Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội tiến hành rà soát bước đầu 1.810 nghề, công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm, đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm làm căn cứ để xác định nhóm người lao động được nghỉ hưu ở độ tuổi thấp hơn.

Về thời giờ làm việc bình thường

Theo quy định hiện hành, thời gian làm việc bình thường là 48 giờ/tuần, trong luật cũng quy định khuyến khích các doanh nghiệp thực hiện tuần làm việc 40 giờ. Qua báo cáo đánh giá sơ bộ của Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội, hiện có 89,6% doanh nghiệp đang thực hiện tuần làm việc 48 giờ, 3,6% thực hiện 44 giờ, 6,8% thực hiện 40 giờ. Trong khu vực ASEAN, hầu hết các nước đều đang thực hiện tuần làm việc 48 giờ.

Về góc độ kinh tế, nếu giảm giờ làm việc bình thường từ 48 giờ xuống 44 giờ/tuần thì tổng thời gian giảm là 208 giờ/năm (tương đương 8,4%); đánh giá sơ bộ cho thấy, tổng chi phí lao động tăng lên khoảng 17%, tổng giá trị xuất khẩu giảm đi khoảng 20 tỷ đô-la Mỹ mỗi năm. Điều quan trọng hơn là tốc độ tăng trưởng kinh tế có thể giảm đi khoảng gần 0,5%, ảnh hưởng đến nỗ lực của chúng ta đang phấn đấu để không rơi vào bẫy thu nhập trung bình thấp (Theo dự báo của các chuyên gia, nếu muốn không rơi vào bẫy thu nhập trung bình thấp thì Việt Nam phải phấn đấu duy trì tốc độ tăng trưởng kinh tế khoảng 7%/năm).

Chính phủ cho rằng đây là vấn đề rất lớn, hệ trọng, liên quan đến nhiều chủ thể, bao gồm người lao động, doanh nghiệp và Nhà nước và có tác động rất lớn đến năng suất, tăng trưởng, sức cạnh tranh của doanh nghiệp và của nền kinh tế, cần phải được nghiên cứu, đánh giá một cách rất kỹ lưỡng. Chính phủ chưa có báo cáo đánh giá tác động đầy đủ và chưa trình việc giảm thời giờ làm việc bình thường tại thời điểm này.

Do đó, Chính phủ thống nhất cao với tiếp thu, giải trình của Ủy ban Thường vụ Quốc hội tại Báo cáo số 466/BC-UBTVQH14, trước mắt giữ nguyên thời giờ làm việc bình thường như quy định của Bộ luật hiện hành, đồng thời đề nghị bổ sung, quy định rõ trong luật:

(1) Khuyến khích các doanh nghiệp thực hiện giảm giờ làm việc xuống dưới 48 giờ/tuần;

(2) Tăng cường cơ chế thương lượng tập thể về việc giảm giờ làm việc bình thường tại doanh nghiệp;

(3) Giao Chính phủ,căn cứ vào tình hình phát triển kinh tế - xã hội, có lộ trình điều chỉnh giảm giờ làm việc bình thường vào thời điểm thích hợp theo quy định tại Khoản 1 Điều 105 của dự thảo Bộ luật.

Về việc bổ sung thêm ngày nghỉ lễ, tết

Chính phủ thống nhất trình Quốc hội xem xét bổ sung một ngày nghỉ lễ là ngày 28/6 – Ngày Gia đình Việt Nam.

Về các nội dung khác

 Chính phủ giao Ban soạn thảo phối hợp với cơ quan chủ trì thẩm tra và các cơ quan liên quan khác nghiên cứu tiếp thu tối đa các ý kiến xác đáng của đại biểu Quốc hội về những nội dung: giải thích từ ngữ, quyền và nghĩa vụ của người sử dụng lao động, bảo vệ thai sản, bảo đảm việc làm cho lao động nữ nghỉ thai sản, lao động chưa thành niên, thời hiệu yêu cầu giải quyết tranh chấp lao động cá nhân...; đồng thời, phối hợp chỉnh sửa về mặt kỹ thuật để đảm bảo sự chặt chẽ, rõ ràng trong các quy định của Bộ luật, báo cáo Quốc hội xem xét, quyết định.