Chánh án TAND Tối cao: “Đặc xá trong thời gian qua có vẻ làm hơi quá”

Phát biểu thảo luận về dự thảo Luật Đặc xá (sửa đổi) tại Hội trường, sáng 11/6, đại biểu Nguyễn Mạnh Cường – Phó Chủ nhiệm Uỷ ban Tư pháp của Quốc hội cho rằng dự thảo luật được điều chỉnh theo hướng vừa mở rộng một số điều kiện nhưng lại thu hẹp ở một số điều kiện khác.

Theo vị đại biểu này, để luật sửa đổi đi đúng hướng thì phải đánh giá đúng hạn chế, bất cập và nguyên nhân. Số lượng phạm nhân được đặc xá mỗi đợt tuy nhiều nhưng xét về con số tuyệt đối so với số người chấp hành án cũng như số lượng được giảm án, tha tù trước thời hạn là không lớn.

“Số lượng này đặt trong bối cảnh là chính sách khoan hồng, dịp lễ trọng đại và khuyến khích người phạm tội hối cải, đặc biệt góp phần quan trọng vào việc giảm tải cho trại giam” – ông Nguyễn Mạnh Cường nhấn mạnh và cho rằng các lần đặc xá vừa qua cơ bản được thực hiện nghiêm túc, phù hợp với bối cảnh và điều kiện thực tiễn của đất nước.

Có ý kiến cho rằng đặc xá hơn hẳn tha thù trước thời hạn khi được miễn toàn bộ thời gian thi hành án còn lại, tuy nhiên, theo ông Nguyễn Mạnh Cường, đây không phải là sự khác biệt quá lớn, vì điều quan trọng nhất với người bị kết án là được thả tự do và cả hai biện pháp này đều đảm bảo cho người bị kết án được tự do ngoài xã hội. “Nếu thu hẹp quá mức đối tượng, quá chặt về điều kiện thì không nên giữ lại hình thức đặc xá này mà chỉ giữ đặc xá trong trường hợp đặc biệt” – ông Cường nêu quan điểm.

Đại biểu Đỗ Ngọc Thịnh (Khánh Hòa) cho rằng, thời điểm đặc xá nhân ngày lễ lớn nên quy định chỉ đặc xá vào năm chẵn, nếu áp dụng rộng quá sẽ làm mất ý nghĩa đặc xá. Chỉ nên áp dụng đặc xá với những đối tượng nhất định, không nên quy định đặc xá các tội xâm phạm an ninh quốc gia, tội phạm khủng bố.

Khắc phục tình trạng đặc xá quá nhiều, đại biểu Phạm Đình Cúc (Bà Rịa-Vũng Tàu) đề nghị chỉ áp dụng với một số đối tượng nhất định, người lập công lớn và cần nghiên cứu, cân nhắc các lần đặc xá cách nhau 3-5 năm, trừ trường hợp đặc biệt do Chủ tịch nước quyết định.

Để đặc xá thực chất thể hiện sự khoan hồng của Nhà nước, Đại biểu Nguyễn Văn Hiến (Lâm Đồng) đề xuất thiết kế lại theo hướng, đặc xá chỉ nên áp dụng với 3 điều kiện sau: Những người thực sự có tiến bộ trong cải tạo, giáo dục; có hoàn cảnh đặc biệt như lập công lớn, mắc bệnh hiểm nghèo, hoàn cảnh đặc biệt khó khăn, phụ nữ nuôi con nhỏ dưới 36 tháng, người trên 70 tuổi thường xuyên ốm đau và người không tự phục vụ được; áp dụng trong trường hợp đặc biệt vì lý do đối ngoại của nhà nước.

Đại biểu Đỗ Ngọc Thịnh (Khánh Hòa) cho rằng, chỉ nên áp dụng đặc xá với những đối tượng nhất định

Phát biểu tại phiên thảo luận, Chánh án TANDTC Nguyễn Hoà Bình đồng tình với nhiều ý kiến đại biểu Quốc hội đánh giá “thời gian vừa qua đặc xá có vẻ làm hơi quá!”, khi trong 10 năm có 7 đợt đặc xá và trung bình mỗi đợt khoảng 10.000 người.

Ông Nguyễn Hoà Bình cũng băn khoăn, HĐXX để tăng án thêm 6 tháng thì phải họp cân nhắc và chịu trách nhiệm rất lớn, trong khi đặc xá mỗi đợt lên đến nhiều năm.

Nhấn mạnh sự khác nhau giữa đặc xá với tha tù trước thời hạn được quy định ở luật hình sự, Chánh án TANDTC cho rằng quy định về thời điểm và điều kiện cần khác nhau nhưng thể hiện như dự thảo luật lại có phần hơi giống nhau.

“Thẩm quyền đặc xá là của Chủ tịch nước, còn tha thù trước thời hạn là Chánh án các cấp. Điểm khác cơ bản là người được tha tù trước thời hạn khi ra ngoài có vi phạm phải quay lại tù tiếp tục chấp hành phần còn lại của bản án. Còn đặc xá tha là tha luôn” – ông Nguyễn Hoà Bình nhấn mạnh; đồng thời lưu ý việc tha thù trước thời hạn thể hiện chính sách nhân đạo nhưng cũng nghiêm minh, gắn trách nhiệm của cơ quan thi hành án và địa phương trong theo dõi người được tha tù.

“Cần lưu ý thời điểm đặc xá phải đúng là sự kiện đặc biệt quan trọng chứ làm mỗi năm thì dễ trùng với tha tù trước thời hạn” – ông Nguyễn Hoà Bình nêu ý kiến.

Cuối phiên thảo luận, Bộ trưởng Bộ Công an Tô Lâm khẳng định cơ quan soạn thảo sẽ lắng nghe, tiếp thu các ý kiến góp ý của các đại biểu Quốc hội để hoàn thiện dự thảo luật tốt nhất.