Thận trọng khi lắp camera giám sát không nguồn gốc

Sản phẩm phong phú, nhiều chủng loại, giá cả hợp lý, camera giám sát đang trở thành “người giúp việc” đắc lực và hiệu quả cho nhiều gia đình ở Hà Nội trong việc quản lý con cái, trông coi tài sản, phòng chống trộm cắp. Tuy nhiên, nếu không cẩn thận, người mua sẽ bị thiệt hại bởi mua phải hàng không nguồn gốc xuất xứ, không bảo hành…  

Mua rẻ, lắp dễ và nhanh… hỏng 

Nhiều cửa hàng điện tử trên phố Lê Thanh Nghị, quận Hai Bà Trưng (Hà Nội) bày bán camera giám sát. Anh Nguyễn Tiến Tùng - nhân viên một cửa hàng trên phố Lê Thanh Nghị gọi đây là loại... đồ gia dụng mới và thiết yếu của các gia đình nên giá bán ngày càng vừa túi tiền của đại bộ phận người dân. 

“Khách hàng là các doanh nghiệp, cơ quan, cửa hàng kinh doanh mới cần loại đa chức năng, giá bán khoảng 10 triệu đồng/bộ; còn các gia đình thường có nhu cầu giản tiện hơn, chủ yếu để giám sát người giúp việc, trông coi con cái, phòng ngừa trộm cắp thì chỉ cần thiết bị đáp ứng được các yêu cầu cơ bản như: tốc độ đường truyền ổn định, hình ảnh sắc nét, quay trong bóng tối, có khả năng tích hợp với các thiết bị di động, cho phép người sử dụng có thể xem hoặc giám sát ngay trên màn hình điện thoại di động hoặc máy tính bảng. Giá bán camera giám sát dành cho các gia đình từ 1 - 5 triệu đồng/bộ; thêm một mắt thần để lắp đặt cho các phòng thì giá từ 400.000 - 500.000 đồng/mắt”. Camera giám sát trở nên phổ biến, không chỉ dừng lại ở giá cả, chủng loại mà còn ở việc lắp đặt rất dễ dàng. 

“Không cần thợ chuyên dụng, chỉ cần một người biết về máy móc, điện tử là có thể khoan vít, kéo dây, đặt máy… theo hướng dẫn của nhà sản xuất ghi trên bao bì sản phẩm” - anh Tùng cho biết. Thế nên, ở Hà Nội, ngoài các cửa hàng chuyên doanh, còn hàng trăm cửa hàng di động sẵn sàng cung cấp camera giám sát theo yêu cầu của khách hàng. Đó là các đại lý trên mạng, thợ sửa chữa điện nước, thợ sửa máy tính... 

Tuy nhiên, để camera giám sát thực sự phát huy hiệu quả trở thành “mắt thần” trong gia đình thì không đơn giản, nhất là với những sản phẩm giá rẻ, nguồn gốc xuất xứ không rõ ràng. Chị Lê Thị Hằng ở Khương Trung, Thanh Xuân (Hà Nội) lại khoán hết việc lựa chọn và lắp đặt cho một người thợ… điện nước ở gần nhà, nhưng sau gần nửa năm sử dụng, một số “mắt thần” ghi hình bắt đầu “tậm tịt”, sau đó là mất tín hiệu hoàn toàn, màn hình rơi vào tình trạng tối om. 

Theo đúng cam kết, chị Hằng đã bàn giao thiết bị trục trặc này cho người bán để bảo hành, sửa chữa. Thế nhưng, chỉ sau vài tuần sử dụng, “mắt thần” lại không hoạt động. “Lần này chủ hàng không nhận bảo hành và “đổ tội” cho gia đình, lắp đặt camera ở ngoài trời không đảm bảo về điều kiện bảo quản, nhất là thời gian qua, trời mưa liên tục, tường thấm và mưa hắt khiến máy bị hỏng, chúng tôi phải tự bỏ tiền ra sửa chữa với mức chi phí đắt, ngang với số tiền mua máy mới nên đành phải bỏ đi. Đúng là chúng tôi đã mất tiền mua bài học đắt giá” - chị Hằng chia sẻ.  

Nguy cơ bị lạm dụng thông tin cá nhân

Kỹ sư điện tử Nguyễn Đức Thắng công tác tại trường Cao đẳng Công nghiệp Hà Nội cho rằng, việc lắp đặt camera giám sát tại các gia đình là cần thiết nhưng không nên lựa chọn các sản phẩm giá rẻ, hàng trôi nổi, không có nguồn gốc xuất xứ. “Các gia đình có thể tiết kiệm chi phí nhưng những sản phẩm này tiềm ẩn nhiều nguy cơ” - anh Nguyễn ĐứcThắng cho biết. 

Cần tìm hiểu kỹ thông tin và nên sử dụng sản phẩm chính hãng để camera giám sát phát huy hiệu quả. 

Cái nhìn rõ nhất là không có hiệu quả sử dụng vì camera giá rẻ thường có tuổi thọ ngắn, góc quay hẹp, khả năng giám sát hạn chế. Đặc biệt, nguy cơ mất an toàn thông tin của khách hàng, bị theo dõi là rất lớn. Theo nguyên tắc, camera giám sát cho phép khách hàng xem từ xa, nhưng máy chủ của công ty sản xuất thiết bị mới là nơi ghi dữ liệu thông tin. Vì camera trôi nổi, không ghi rõ nhà sản xuất nên nếu có ý đồ xấu họ có thể ăn cắp thông tin khách hàng hoặc có thể bị kẻ xấu (hacker) đột nhập vào thiết bị một cách dễ dàng và lấy đi những hình ảnh nhạy cảm mà chủ nhân không hề hay biết. Và khi xảy ra chuyện, sẽ không có cơ quan chức năng nào giải quyết được vì khách hàng mua hàng trôi nổi, không xuất xứ và hệ lụy để lại cũng không lường hết được. Đây không chỉ là cảnh báo mà cách đây không lâu, những mẫu camera giá rẻ đã bị hacker lợi dụng để phát tán mã độc cho các thiết bị hiện đại.

Liên quan đến vấn đề này, công ty an ninh mạng BKAV đã từng có khảo sát hiện trạng an ninh các camera giám sát và đưa ra cảnh báo về việc khách hàng có thể phải đối mặt nguy cơ bị truy cập trái phép từ internet. Theo khảo sát này, có 76% camera hiện vẫn dùng tài khoản và mật khẩu mặc định của nhà sản xuất. Đây là thông số được nhà sản xuất công bố rộng rãi mà ai cũng có thể biết nên kẻ xấu có thể dễ dàng truy cập, chiếm được quyền điều khiển thiết bị và theo dõi người dùng. 

Để bảo mật thông tin cá nhân, tránh tình trạng tiền mất tật mang từ camera giám sát, kỹ sư điện tử Nguyễn Đức Thắng cùng các chuyên gia an ninh mạng khuyến cáo người tiêu dùng nên tìm đến những thương hiệu uy tín và sử dụng camera chính hãng, có đầy đủ thông tin về nguồn gốc xuất xứ, số seri, ký hiệu… có đầy đủ linh kiện, dây dẫn, có chế độ bảo hành dài hạn từ 1 - 2 năm... Bên cạnh đó, người sử dụng cần phải kiểm tra, thay đổi mật khẩu quản trị camera giám sát cá nhân và nếu không dùng đến hãy tắt tính năng cho phép truy cập camera từ mạng internet bên ngoài.