Bỏ tiêm vắc xin- Nhiều dịch bệnh quay trở lại

80% trẻ mắc bệnh truyền nhiễm nhập viện do chưa được tiêm vắcxin 

Nhiều người hẳn chưa quên dịch sởi xảy ra tại miền Bắc năm 2014 đã khiến hàng ngàn trẻ mắc bệnh và gần 150 trẻ tử vong. Trước năm 2014, tai biến xảy ra với 3 em bé ở Quảng Trị sau khi tiêm văcxin sởi khiến nhiều gia đình hoang mang. Mặc dù đến nay nguyên nhân xảy ra tai biến cho các cháu Quảng Trị được xác định là do tiêm nhầm thuốc, song thời điểm đó sự cố này được nhiều người quy kết do văcxin và quyết định không cho con tiêm phòng. Theo Bộ Y tế khi ấy, tỷ lệ trẻ được tiêm phòng văcxin sởi rất thấp, thậm chí tại Hà Nội, 90% trẻ mắc bệnh sởi chưa được tiêm chủng. Hậu quả là dịch sởi năm 2014 bùng phát mạnh, hàng trăm nghìn em bé mắc bệnh nghi do sởi, hơn 6.000 trẻ được xác định mắc sởi, gần 150 cháu tử vong.

Theo thống kê của Cục Y tế dự phòng-Bộ Y tế, trong số các bệnh nhân sởi được ghi nhận trên toàn quốc thời điểm đó, có đến 80% bệnh nhân chưa được tiêm phòng. Khi đó nhiều người mới đổ xô cho con đi tiêm phòng sởi khiến các điểm tiêm chủng quá tải. Bộ Y tế cũng tổ chức nhiều đợt tiêm ngừa sởi cho trẻ đến 14 tuổi. Nhờ vậy đến năm 2016, các ca bệnh sởi được ghi nhận thấp nhất trong vòng 10 năm qua với chỉ hơn 46 bệnh nhân trên cả nước.  

Hai bệnh khác gần đây cũng bùng phát trở lại và cướp đi sinh mạng hàng chục em bé, do không được chích ngừa văcxin là ho gà và viêm gan B. Năm 2016 dịch ho gà trở lại khiến hàng trăm em bé Hà Nội phải nhập viện, nhiều em tử vong. Hay mới đây, vào tháng 7/2016, một ổ dịch bạch hầu bùng phát tại huyện Đồng Phú, tỉnh Bình Phước, khiến 37 người mắc bệnh và 3 người tử vong mà nguyên nhân là do trong cộng đồng vẫn tồn tại tỷ lệ nhất định những người chưa được tiêm phòng, tích lũy qua các năm, tạo điều kiện cho bệnh bạch hầu tấn công.  Mùa hè năm nay, số trẻ mắc viêm não tăng đột biến. Một trong những nguyên nhân được các chuyên gia y tế chỉ ra cũng là do trẻ không được tiêm phòng đầy đủ…

Thời gian qua người dân thiếu lòng tin do một số sự cố trẻ sơ sinh tử vong sau tiêm văcxin viêm gan B, dù các chuyên gia y tế đã xác định nguyên nhân không phải do văcxin. Do đó nhiều bố mẹ vẫn ngần ngại khi tiêm văcxin cho con. Gần đây xuất hiện nhiều cá nhân, hội nhóm kêu gọi chống tiêm văcxin và dẫn các nghiên cứu từ nước ngoài về tác hại của văcxin. Họ dẫn khảo sát cộng đồng homeschooled tại Mỹ về tiêm chủng cho thấy, so với trẻ không chủng ngừa thì trẻ chích văcxin mắc bệnh mãn tính nhiều hơn gấp 2,4 lần, chàm cao hơn 2,9 lần. Trẻ tiêm chủng bị tự kỷ nhiều hơn 4,2 lần, khuyết tật học tập 5,2 lần, viêm mũi dị ứng nhiều hơn 30 lần so với trẻ không tiêm.

Tuy nhiên, theo Phó giáo sư Phan Trọng Lân, Viện trưởng Pasteur TP, HCM, các nghiên cứu tại Mỹ hay Anh cho rằng văcxin gây tự kỷ hay động kinh ở trẻ đều đã được chứng minh là không chính xác. Thực tế các em bé này đều mắc những bệnh khác. Thậm chí có tác giả nghiên cứu này đã bị tòa án tuyên là gian lận số liệu và có xung đột lợi ích cá nhân. Có kết quả nghiên cứu đổ lỗi cho văcxin đã phải buộc rút khỏi một tờ báo dù đăng tải đã 10 năm. "Tỷ lệ tai biến do văcxin rất thấp so với lợi ích to lớn mà nó mang lại cho cộng đồng", phó giáo sư Lân nói.

Tiêm chủng đầy đủ để bảo vệ sức khỏe cho cả cộng đồng

Nhờ tiêm chủng, nhiêu dịch bệnh đã được đẩy lùi

Hơn 30 năm qua, nhờ thực hiện nhiều chương trình lớn về tiêm chủng mà hằng năm số trẻ mắc lao, bạch hầu, ho gà, uốn ván, bại liệt, sởi, viêm gan B, viêm màng não do Hib... tại Việt Nam liên tục giảm, thậm chí có những dịch bệnh đã được thanh toán hoàn toàn. Theo Giáo sư Đặng Đức Anh, Viện trưởng Vệ sinh Dịch tễ Trung ương, Trưởng Ban Quản lý dự án tiêm chủng mở rộng quốc gia, tiêm văcxin phòng bệnh thuộc chương trình tiêm chủng mở rộng không chỉ tự nguyện mà còn bắt buộc theo Luật Phòng chống bệnh truyền nhiễm. Nếu trẻ không được chích văcxin phòng bệnh sẽ có nguy cơ cao mắc bệnh và lây nhiễm trong cộng đồng. 

Sau hơn 30 năm triển khai công tác tiêm chủng mở rộng, hơn 600 triệu liều văcxin đã được chích miễn phí cho trẻ em và phụ nữ. Nhờ vậy giảm tỷ lệ mắc và tử vong của các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm có văcxin dự phòng từ hàng trăm đến hàng nghìn lần. Theo số liệu của Cục Y tế dự phòng, Bộ Y tế, từ năm 1984 cho đến năm 2014, nhờ chương trình tiêm chủng mà trên cả nước số ca mắc ho gà giảm hơn 900 lần, bạch hầu giảm gần 600 lần, sởi hơn 550 lần, uốn ván giảm gần 60 lần. Ước tính Việt Nam đã dự phòng cho 6,7 triệu trẻ em khỏi mắc bệnh và 43.000 trẻ tránh khỏi tử vong do các bệnh lao, bạch hầu, ho gà, uốn ván, sởi. Chiến dịch tiêm chủng cũng góp phần giảm 2/3 tỷ lệ tử vong cho trẻ dưới 5 tuổi trong giai đoạn 1990-2015. Năm 2016 là năm thứ 16 liên tiếp Việt Nam bảo vệ thành quả thanh toán bệnh bại liệt và là năm thứ 11 cả nước duy trì thành quả loại trừ bệnh uốn ván sơ sinh. Rất nhiều bệnh trên thế giới nhờ văcxin mà hầu như đã tuyệt tích như bệnh đậu mùa.  

Đồng tình với quan điểm này, Viện trưởng Viện Pasteur Thành phố Hồ Chí Minh Phan Trọng Lân cho rằng khi phụ huynh do dự, không tiêm phòng cho con là bỏ qua mất thời điểm phòng bệnh tốt nhất cho con mình. Đồng thời, việc chống lại vắcxin, không tiêm vắcxin không những ảnh hưởng đến đứa trẻ đó, gia đình đó mà còn ảnh hưởng đến sức khỏe cả cộng đồng vì bệnh sẽ lây lan cho cộng đồng.

"Trong nhiều năm qua, hệ thống tiêm chủng của Nhà nước đã rất nỗ lực để đưa tỷ lệ tiêm chủng lên cao không phải nhằm bảo vệ cho một vài cá thể mà để bảo vệ cho cả cộng đồng. Văcxin đã được nghiên cứu, đánh giá một cách nghiêm ngặt, sử dụng với số lượng lớn trên toàn thế giới qua hàng chục năm, có hệ thống cập nhật đánh giá các biến cố bất lợi, được hoàn thiện dần theo tiến bộ của y học và đã được chứng minh là một trong những biện pháp phòng bệnh hiệu quả nhất", phó giáo sư Lân nhấn mạnh.