Bộ Tài chính công bố 10 sự kiện nổi bật của ngành năm 2018

1. Tích cực hoàn thiện hệ thống pháp luật tài chính góp phần hoàn thiện thể chế KTTT định hướng XHCN

Trong năm 2018, Bộ Tài chính đã trình Quốc hội cho ý kiến Dự án Luật Quản lý thuế (sửa đổi) và triển khai xây dựng Dự án Luật Chứng khoán (sửa đổi) theo kế hoạch để Quốc hội cho ý kiến và dự kiến thông qua vào năm 2019; Đã trình Ủy ban thường vụ Quốc hội ban hành 02 Nghị quyết về chính sách tài chính; Trình Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ ban hành 48 Đề án; Ban hành theo thẩm quyền 130 Thông tư. Bên cạnh đó, Luật Quản lý, sử dụng tài sản công và Luật Quản lý nợ công do Bộ Tài chính chủ trì xây dựng đã được hướng dẫn và triển khai kịp thời ngay sau khi có hiệu lực thi hành.

Các văn bản QPPL trong lĩnh vực tài chính được xây dựng, ban hành kịp thời, góp phần quan trọng trong việc hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường theo định hướng XHCN, tháo gỡ khó khăn cho sản xuất, kinh doanh, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế năm 2018 lên mức 7,08%, mức cao nhất kể từ sau khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2007; tiếp tục cơ cấu lại ngân sách nhà nước và nợ công theo đúng tinh thần Nghị quyết số 07-NQ/TW của Bộ Chính trị và Nghị quyết số 25/2016/QH14 của Quốc hội, tỷ lệ động viên đạt khoảng 25,7% GDP, riêng thuế và phí trên 21,1% GDP (Nghị quyết số 25/2016/QH14 đề ra mục tiêu giai đoạn 2016-2020 tương ứng là 23,5% GDP và 21% GDP), tỷ trọng thu nội địa trong tổng thu NSNN đạt 80,6% (năm 2015 là 75%); quản lý chặt chẽ, tiết kiệm chi ngân sách, tỷ trọng chi đầu tư phát triển đạt trên 27% (mục tiêu giai đoạn 2016-2020 là 25-26%), tỷ trọng chi thường xuyên giảm còn dưới 62% tổng chi NSNN (mục tiêu là dưới 64%); bội chi

NSNN ước dưới 3,6% GDP (dự toán là 3,7% GDP); giảm nợ công xuống khoảng 61% GDP, kéo dài thời hạn khoản vay, giảm lãi suất huy động, hạn chế rủi ro.

Từ việc hoàn thiện thể chế chính sách tài chính, hai tổ chức xếp hạng tín nhiệm uy tín trên thế giới là Fitch và Moody’s đã nâng hạng tín nhiệm quốc gia của Việt Nam lên 1 bậc, qua đó cải thiện năng lực cạnh tranh của nền kinh tế, góp phần thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài vào Việt Nam.

2. Thực hiện thắng lợi nhiệm vụ tài chính - NSNN năm 2018, góp phần quan trọng thực hiện thành công các mục tiêu phát triển kinh tế  - xã hội của đất nước.

Tính đến hết ngày 31/12/2018, thu NSNN ước vượt 7,8% dự toán, đạt tỷ lệ động viên so GDP khoảng 25,7%, trong đó thuế, phí đạt trên 21,1%; cả thu NSTW và NSĐP đều vượt dự toán; nhờ đó đảm bảo các nhiệm vụ chi và có thêm nguồn để xử lý các nhu cầu quan trọng, cấp thiết phát sinh.

Công tác quản lý, điều hành chi NSNN bảo đảm chặt chẽ, tiết kiệm, tăng cường kỷ cương, kỷ luật tài chính. Bội chi NSNN được giữ trong phạm vi Quốc hội quyết định; quản lý nợ công diễn biến tích cực, tiếp tục tái cơ cấu nợ công theo hướng kéo dài thời hạn, giảm chi phí vay, an ninh tài chính quốc gia được đảm bảo. Kiểm soát chặt chẽ nợ công, tăng cường các công cụ và biện pháp quản lý rủi ro đối với nợ công được xây dựng phù hợp và tiệm cận với thông lệ tốt của quốc tế, đảm bảo các giới hạn an toàn nợ công đã được Quốc hội quyết định.

3. Bộ Tài chính giữ vững vị trí tốp đầu các Bộ ngành về cải cách hành chính

Tháng 5/2018 Ban Chỉ đạo cải cách hành chính (CCHC) của Chính phủ công bố bảng xếp hạng chỉ số CCHC (Par Index) năm 2017, theo đó, Bộ Tài chính xếp thứ 3 (trong số 19 bộ, cơ quan ngang bộ và UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương) với số điểm 84,42% cùng nhiều chỉ số thành phần tích cực, thấp hơn cơ quan đứng thứ 2 chưa tới 2%.

Công tác CCHC, trọng tâm là kiểm soát thủ tục hành chính (TTHC) luôn được Bộ Tài chính chú trọng thực hiện. Tính từ năm 2016 đến ngày 02/10/2018, Bộ Tài chính đã thực hiện rà soát, cắt giảm 174 TTHC và đơn giản hóa 888 TTHC.

Bộ trưởng Bộ Tài chính đã ban hành Quyết định số 2141/QĐ-BTC phê duyệt phương án cắt giảm, đơn giản hóa 176 TTHC thuộc lĩnh vực quản lý của Bộ Tài chính, trong đó rà soát cắt giảm 148 TTHC và đơn giản hóa 28 TTHC thuộc 13 lĩnh vực.

Trong năm 2018, Bộ Tài chính cũng đã trình Chính phủ ban hành Nghị định số 151/2018/NĐ-CP, sửa đổi, bổ sung một số Nghị định quy định về điều kiện đầu tư, kinh doanh thuộc phạm vi quản lý nhà nước của Bộ Tài chính, trong đó cắt giảm, đơn giản hoá 117 điều kiện kinh doanh thuộc 14 ngành nghề trong phạm vi quản lý nhà nước của Bộ Tài chính.

4. Thực hiện sắp xếp tổ chức bộ máy ngành Tài chính tinh gọn, hiệu quả

Năm 2018, Bộ Tài chính đã thực hiện cắt giảm 536 đầu mối; cũng như tinh giản được 601 biên chế, đạt 112% kế hoạch tinh giản biên chế theo Đề án (538 biên chế). Ngoài ra, đã cắt giảm 20% đơn vị sự nghiệp công lập so với năm 2017. Cùng với đó, Bộ Tài chính đã thực hiện cắt giảm 3.488 chỉ tiêu biên chế (gần 4,7%) so với biên chế được giao năm 2015.

5. Bộ Tài chính 6 năm liên tiếp giữ vị trí số 1 Bảng xếp hạng Việt Nam ICT Index 2018 (Chỉ số sẵn sàng cho phát triển và ứng dụng CNTT-TT Việt Nam) và là cơ quan đầu tiên trong bộ máy Chính phủ Việt Nam được Tổ chức Công nghiệp Điện toán Châu Á - Châu Đại Dương (ASOCIO) chọn để trao Giải thưởng “ASOCIO Outstanding User Organization 2018” (Tổ chức Ứng dụng công nghệ thông tin xuất sắc khu vực Châu Á, Châu Đại Dương)

Theo Báo cáo chỉ số sẵn sàng cho phát triển và ứng dụng CNTT-TT Việt Nam (Việt Nam ICT Index 2018) được công bố trong tháng 8/2018, Bộ Tài chính tiếp tục đứng ở vị trí số 1 với chỉ số ICT index 0,9263 (đây là năm thứ 6 liên tiếp Bộ Tài chính đứng ở vị trí số 1 từ năm 2013 đến nay).

Ngày 08/11/2018, tại Tokyo, Nhật Bản, Tổ chức Công nghiệp Điện toán Châu Á - Châu Đại Dương (ASOCIO) đã tổ chức công bố và trao Giải thưởng ASOCIO 2018 cho 31 cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp xuất sắc từ các quốc gia và nền kinh tế thành viên. Bộ Tài chính là cơ quan đầu tiên trong bộ máy Chính phủ Việt Nam được ASOCIO chọn trao giải thưởng quốc tế “ASOCIO Outstanding User Organization 2018” (Tổ chức ứng dụng CNTT xuất sắc khu vực Châu Á, Châu Đại Dương)”.

6. Chủ động trong công tác quản lý, bình ổn giá cả thị trường, góp phần kiểm soát lạm phát năm 2018 đạt mục tiêu Quốc hội, Chính phủ đề ra.

Năm 2018, Quốc hội đã đề ra mục tiêu lạm phát (CPI) bình quân ở mức khoảng 4%. Bộ Tài chính đã phối hợp với các Bộ, ngành bám sát tín hiệu thị trường, phối hợp một cách linh hoạt, hiệu quả để chủ động có các phương án điều hành giá phù hợp, kịp thời tham mưu cho Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Trưởng ban Chỉ đạo điều hành giá trong những lúc mặt bằng giá có các biến động bất thường. Công tác quản lý, điều hành giá bảo đảm tính công khai, minh bạch, chú trọng và đẩy mạnh công tác tổng hợp, phân tích dự báo giá cả thị trường, làm cơ sở cho việc dự báo diễn biến CPI cụ thể, chi tiết qua đó xây dựng kịch bản điều hành giá phù hợp sát với diễn biến thực tế trong từng thời điểm, từng thời kỳ.

Kết quả, lạm phát năm 2018 ở mức bình quân cả năm là 3,54% đạt chỉ tiêu Quốc hội đề ra dưới 4% và cung cầu hàng hóa trên thị trường được đảm bảo.

7. Triển khai hiệu quả công tác quản lý ngân quỹ nhà nước và huy động vốn đã tiết kiệm chi phí vay, góp phần ổn định mặt bằng lãi suất, phát triển thị trường TPCP và hỗ trợ chính sách tiền tệ của Ngân hàng Nhà nước.

Năm 2018, KBNN đã chủ động triển khai công tác quản lý, điều hành ngân quỹ nhà nước (NQNN) và huy động vốn, đáp ứng đầy đủ, kịp thời mọi nhu cầu chi của NSNN và các đơn vị giao dịch. tiêu ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát.

Với việc sử dụng NQNN cho NSTW vay thay cho phát hành Trái phiếu Chính phủ (TPCP) ra thị trường đã tiết kiệm được gần 1.600 tỷ đồng chi phí trả lãi năm 2019 của NSNN. Nếu so với năm 2017, chi phí vay năm 2018 giảm, giúp tiết kiệm cho NSNN gần 2.500 tỷ đồng trả lãi hàng năm.

Các chỉ tiêu cơ bản về huy động vốn đạt được như sau: Kỳ hạn phát hành bình quân 12,69 năm (tương đương năm 2017); lãi suất phát hành bình quân giảm mạnh còn 4,71%/năm (giảm 127 điểm so với năm 2017); kỳ hạn còn lại của danh mục TPCP cuối năm đạt 6,83 năm (tăng 0,12 năm so với năm 2017), góp phần tích cực trong việc tái cơ cấu nợ công theo hướng an toàn, bền vững.

8. Thị trường Tài chính, thị trường chứng khoán phát triển tốc độ cao, ổn định; thúc đẩy đầu tư gián tiếp thông qua thị trường chứng khoán

Năm 2018, thị trường chứng khoán toàn cầu trải qua những biến động khá mạnh, xu hướng giảm điểm lan toả tại hầu hết các thị trường chứng khoán, tuy nhiên, nhờ sự ổn định của kinh tế vĩ mô, các chính sách phát triển thị trường, thị trường chứng khoán Việt Nam vẫn duy trì tăng trưởng trên nhiều khía cạnh và vẫn là điểm đến hấp dẫn đối với dòng vốn đầu tư nước ngoài. Năm 2018 cũng là năm chỉ số VN-Index có lúc đã đạt đỉnh 1.204,33 điểm. Tính đến ngày 28/12/2018, mức vốn hóa thị trường cổ phiếu đạt 3,9 triệu tỷ đồng, tăng 12,7% so với cuối năm 2017, tương đương 79% GDP năm 2017 và tương đương với 72% GDP năm 2018, vượt chỉ tiêu đặt ra trong Chiến lược phát triển TTCK đến năm 2020. Thị trường chứng khoán Việt Nam dần trở thành kênh dẫn vốn quan trọng cho nền kinh tế.

9. Tổ chức thành công Hội nghị và tạo bước chuyển căn bản thúc đẩy cơ chế một cửa quốc gia, một cửa ASEAN và tạo thuận lợi thương mại

Hội nghị toàn quốc “Thúc đẩy Cơ chế một cửa quốc gia, Cơ chế một cửa ASEAN và tạo thuận lợi thương mại” diễn ra ngày 24/7/2018 do Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc chủ trì có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, thể hiện quyết tâm mạnh mẽ của Chính phủ trong việc thúc đẩy triển khai Cơ chế một cửa quốc gia, Cơ chế một cửa ASEAN và tạo thuận lợi thương mại trong thời gian tới.

Việc tổ chức thành công Hội nghị “Thúc đẩy Cơ chế một cửa quốc gia, Cơ chế một cửa ASEAN và tạo thuận lợi thương mại” đã tạo ra bước ngoặt lớn khi đưa ra những định hướng, mục tiêu, giải pháp lớn, mang tính hệ thống, đồng bộ của Chính phủ thúc đẩy việc triển khai Cơ chế một cửa quốc gia, Cơ chế một cửa ASEAN, cải cách công tác kiểm tra chuyên ngành và tạo thuận lợi thương mại trong giai đoạn 2018 - 2020.

Ngay sau khi Hội nghị diễn ra, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 1254/QĐ-TTg ngày 26/9/2018 về việc phê duyệt Kế hoạch hành động thúc đẩy Cơ chế một cửa quốc gia, Cơ chế một cửa ASEAN, cải cách công tác kiểm tra chuyên ngành đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu và tạo thuận lợi thương mại giai đoạn 2018 – 2020.

Bộ Tài chính (Tổng cục Hải quan) đã chủ động phối hợp với các Bộ, ngành rà soát quy trình nghiệp vụ, chỉ tiêu thông tin, phát triển phần mềm, đảm bảo cơ sở hạ tầng, kết nối kỹ thuật đảm bảo triển khai các thủ tục hành chính mới trên Cơ chế một cửa quốc gia trong năm 2018, đồng thời khẩn trương hoàn thiện dự thảo Nghị định quy định thực hiện các thủ tục hành chính theo Cơ chế một cửa quốc gia, Cơ chế một cửa ASEAN và kiểm tra chuyên ngành đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu để trình Chính phủ ban hành.

Kết quả cụ thể:

+ Tính đến ngày 31/12/2018, 12 Bộ, ngành đã triển khai 148 thủ tục hành chính trên Cơ chế một cửa quốc gia (trong đó từ sau khi tổ chức Hội nghị thúc đẩy phát triển Cơ chế một cửa quốc gia, Cơ chế một cửa ASEAN và tạo thuận lợi thương mại ngày 26/7/2017 đến 31/12/2018 đã triển khai mới được thêm 95 TTHC), với tổng số hồ sơ hành chính đã được xử lý trên Cổng thông tin một cửa quốc gia trên 1,8 triệu bộ hồ sơ và xấp xỉ 26 nghìn doanh nghiệp tham gia. Như vậy, Hội nghị đã tạo ra bước đột phá trong cải cách thủ tục hành chính. Bằng chứng rõ nhất là số lượng thủ tục hành chính được triển khai mới trên Cơ chế một cửa quốc gia trong 5 tháng cuối năm 2018 đã gấp 1,8 lần tổng số thủ tục hành chính trong gần 4 năm công lại kể từ thời điểm bắt đầu triển khai Cơ chế một cửa quốc gia tháng 11/2014 đến 26/7/2018 (95 thủ tục so với 53 thủ tục). Nếu tính cả 22 thủ tục mới của các Bộ, ngành đang sẵn sàng được triển khai trong tháng 1/2019 thì tổng số thủ tục tăng thêm từ sau ngày 26/7/2018 là 117 thủ tục (gấp 2,2 lần so với tổng số thủ tục được triển khai gần 4 năm trước thời điểm 26/7/2018) nâng tổng số thủ tục được triển khai thông qua Cơ chế một cửa quốc gia lên 170 thủ tục.

+ Tính đến ngày 31/12/2018, tổng số C/O Việt Nam nhận từ 04 nước ASEAN là: 59.053. Tổng số C/O Việt Nam gửi sang các nước là: 98.820.

+ Đến tháng 11/2018, các Bộ, ngành đã sửa đổi, bổ sung 82/87 văn bản về KTCN theo Quyết định 2026/QĐ-TTg.

Kết quả triển khai Cơ chế một cửa quốc gia và Cơ chế một cửa ASEAN kể từ sau khi tổ chức thành công Hội nghị 26/7/2018 nêu trên cho thấy quyết tâm mạnh mẽ của Thủ tướng và các Lãnh đạo Chính phủ đã được các Bộ, ngành chuyển hóa thành những hành động cụ thể, quyết liệt, với nhiều giải pháp đồng bộ, hiệu quả được thực hiện. Điều này sẽ tạo nền tảng vững chắc để đạt được những mục tiêu đề ra tại Quyết định số 1254/2018/QĐ-TTg ngày 26/9/2018 của Thủ tướng Chính phủ trong thời gian tới.

10. Chi phí tuân thủ thực hiện các thủ tục hành chính về thuế xếp thấp thứ nhất và chi phí tuân thủ thực hiện các thủ tục hành chính về hải quan xếp thứ 3 trong 8 thủ tục hành chính được đánh giá

Theo kết quả xếp hạng Chỉ số đánh giá chi phí tuân thủ TTHC 2018 (APCI 2018) của Hội đồng tư vấn cải cách TTHC của Thủ tướng Chính phủ, chi phí tuân thủ các thủ tục hành chính về thuế là thấp nhất trong 8 nhóm thủ tục được đánh giá với chi phí tuân thủ chỉ 73,7 nghìn đồng, chỉ tương đương với 0,58% chi phí tuân thủ trung bình của 8 TTHC được khảo sát và 0,1% chi phí tuân thủ của nhóm cao nhất.

Báo cáo APCI 2018 cũng đánh giá nhóm TTHC hải quan nằm trong nhóm chi phí tuân thủ thấp (xếp hạng 3/8 nhóm TTHC), bằng 28% (3,53 triệu đồng) chi phí tuân thủ của cả 8 nhóm TTHC (xấp xỉ 12,7 triệu đồng).