ASEAN “tay trong tay” đối diện thách thức, tự tin tiến lên

Sáng 9/9, tại Hà Nội, trên cương vị Chủ tịch ASEAN 2020, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đã đến dự và phát biểu khai mạc Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN lần thứ 53.

Tham dự Hội nghị đầu cầu Hà Nội có Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh, lãnh đạo các Ban/Bộ/ngành và Đại sứ các nước ASEAN tại Việt Nam. Phó Thủ tướng Phạm Bình Minh sẽ chủ trì Hội nghị từ 9- 12/9.

Đây là loạt Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao lớn và quan trọng nhất trong năm Chủ tịch ASEAN 2020 của Việt Nam và cũng là lần đầu tiên hội nghị thường niên này được tổ chức trực tuyến với sự tham gia của các Bộ trưởng Ngoại giao và Tổng Thư ký ASEAN.

Những thành quả được "thử lửa"

"Hội nghị lần này là minh chứng cho việc ASEAN đang điều chỉnh, thích nghi với hoàn cảnh mới, vững vàng, gắn kết cùng vượt khó khăn, thử thách", Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc phát biểu khai mạc Hội nghị.

Người đứng đầu Chính phủ cho rằng, năm 2020 là năm có nhiều sự kiện. ASEAN bước sang thập kỷ thứ 6, Cộng đồng hình thành 5 năm, phát triển mạnh mẽ, thành nền kinh tế lớn thứ 5 thế giới và là lực lượng quan trọng, giữ vai trò trung tâm cho đối thoại, hợp tác vì hòa bình, an ninh và thịnh vượng của khu vực.

"Những thành quả đáng trân quý ấy đang được thử lửa trong môi trường đầy biến động, với những thách thức chưa từng thấy, nhất là sự bùng phát dịch Covid-19", Thủ tướng nói.    

Nhấn mạnh "Gắn kết và chủ động thích ứng" không chỉ đơn thuần là chủ đề của 2020 mà điều đó cùng với tinh thần chủ động và trách nhiệm, theo Thủ tướng, đã trở thành "thương hiệu" của ASEAN, "giúp chúng ta tay trong tay, ngẩng cao đầu đối diện với khó khăn thách thức, đoàn kết cùng vượt sóng gió, tự tin tiến lên".

"Thương hiệu" vượt khó đó, theo Thủ tướng, được khẳng định rõ trong 8 tháng qua, thể hiện qua cam kết ở cấp cao nhất, Lãnh đạo ASEAN thông qua tháng 4/2020 tại Hội nghị Cấp cao đặc biệt ASEAN, ASEAN+3 và tháng 6/2020 tại Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 36.

"Đó cũng là nỗ lực của các trụ cột Cộng đồng hợp tác, mở rộng liên kết, thực hiện "mục tiêu kép" vừa đẩy mạnh phát triển vừa kiểm soát hiệu quả dịch bệnh", ông nói.

Vững vàng, bản lĩnh trước những biến chuyển phức tạp

Nhân dịp này, người đứng đầu Chính phủ khen ngợi các cơ quan của ASEAN đã đưa cả hệ thống và bộ máy vào cuộc, từng bước hỗ trợ doanh nghiệp khôi phục sản xuất, kinh doanh, người dân ổn định đời sống.

Ông nêu, những sáng kiến như lập Quỹ ứng phó Covid-19, lập Kho dự phòng vật tư y tế khẩn cấp khu vực, xây dựng Quy trình chuẩn ứng phó dịch bệnh và thúc đẩy phục hồi tổng thể đã và đang vừa giúp chúng ta vượt qua dịch bệnh, vừa là chất keo gắn kết các nước thành viên.

Vững vàng, bản lĩnh trước những biến chuyển phức tạp của tình hình, người đứng đầu Chính phủ đánh giá cao Tuyên bố chung dịp kỷ niệm 53 năm thành lập ASEAN.

"Các Bộ trưởng Ngoại giao đã khẳng định quyết tâm duy trì khu vực Đông Nam Á hòa bình, an ninh, trung lập và ổn định, củng cố đoàn kết, tự cường, tăng cường vai trò trung tâm của ASEAN, thúc đẩy xây dựng lòng tin và cùng nhau hướng tới một khu vực hòa bình, ổn định, tôn trọng lẫn nhau và dựa trên luật lệ", Thủ tướng nhấn mạnh và khẳng định vai trò, vị thế quốc tế của ASEAN ngày càng cao.

Thúc đẩy các ưu tiên

Chỉ còn 4 tháng nữa năm 2020 sẽ khép lại, thời gian không còn nhiều, dịch bệnh còn rất phức tạp, người dân và doanh nghiệp đang phải gánh chịu nhiều thiệt hại quá sức; môi trường địa chính trị, kinh tế khu vực, trong đó có cả Biển Đông, đang có nhiều biến động ảnh hưởng hòa bình, ổn định.

Để tiếp nối những kết quả đã đạt được, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đề nghị các Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN quan tâm thúc đẩy các ưu tiên.

Một là, tiếp tục đề cao đoàn kết, giữ vững thống nhất, triển khai thành công các Kế hoạch tổng thể thực hiện Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2025. Kịp thời đánh giá, nâng cao hiệu quả triển khai Hiến chương ASEAN, bộ máy ASEAN, làm cơ sở hoạch định tầm nhìn phát triển cho ASEAN sau 2025.

Hai là, tập trung đẩy lùi dịch Covid-19 và thúc đẩy phục hồi bền vững. Thủ tướng đề nghị sử dụng hiệu quả Quỹ ứng phó Covid-19 và đưa vào vận hành Kho dự phòng vật tư y tế khẩn cấp khu vực, hỗ trợ năng lực ứng phó của ASEAN.

Nhanh chóng hỗ trợ người dân ổn định cuộc sống, các doanh nghiệp, địa phương khôi phục sản xuất, kinh doanh, phục hồi tăng trưởng kinh tế.

Thực hiện thuận lợi hóa thương mại, đầu tư, khắc phục gián đoạn chuỗi cung ứng, đẩy mạnh kết nối, hỗ trợ thu hẹp khoảng cách phát triển, gắn kết các tiểu vùng trong đó có Mê Công, với phát triển chung của ASEAN...

Ba là, phát huy hiệu quả vai trò trung tâm của ASEAN trong thúc đẩy đối thoại, hợp tác, xây dựng lòng tin; từ đó hình thành và chia sẻ các chuẩn mực ứng xử; đề cao tinh thần thượng tôn pháp luật, tôn trọng, bình đẳng, tin cậy lẫn nhau trong quan hệ giữa các quốc gia.

ASEAN: Kiên định với con đường, phương cách trong hơn 5 thập kỷ

Đồng thời, giải quyết hòa bình các tranh chấp, khác biệt trên cơ sở luật pháp quốc tế, UNCLOS 1982 và tinh thần các văn kiện quy chuẩn của ASEAN về ứng xử chung ở khu vực như TAC, DOC...

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh, trong môi trường khu phức tạp hiện nay, ASEAN cần tiếp tục thể hiện đoàn kết, kiên định với con đường và phương cách của mình trong hơn 5 thập kỷ, đúng với tinh thần Tuyên bố ngày 8/8 vừa qua.

"Chúng ta tiếp tục phát huy những giá trị, bản sắc của ASEAN, đó là chất keo gắn bó người dân các nước thành viên trong tình thân ái, sẻ chia, gắn kết như hình ảnh bó lúa vàng trên nền xanh Lá cờ ASEAN mà chúng ta cần thúc đẩy để trở thành những biểu tượng phổ biến, niềm tự hào của 650 triệu người dân ASEAN", Thủ tướng nói.  

Nhiệm kỳ Chủ tịch ASEAN năm 2020 của Việt Nam cũng trùng với mốc kỷ niệm 25 năm Việt Nam gia nhập ASEAN. Thủ tướng khẳng định cam kết của Việt Nam nỗ lực hết mình cùng các nước thành viên xây dựng thành công Cộng đồng ASEAN và trông đợi sự ủng hộ và hợp tác từ các bạn để có thể hoàn thành tốt nhiệm kỳ 2020, vì một ASEAN gắn kết và chủ động thích ứng.  

Đoàn kết, kiên định các mục tiêu, chung tay đẩy lùi dịch bệnh

Tiếp thu chỉ đạo của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh khẳng định, sẽ tiếp tục củng cố đoàn kết, thống nhất, đồng cảm và chia sẻ, tôn trọng những lợi ích, quan tâm của nhau để các nước thành viên gắn kết bền vững trong một Cộng đồng ASEAN vững mạnh.

Phó Thủ tướng chia sẻ, các Bộ trưởng quyết tâm khắc phục khó khăn, triển khai hiệu quả và đúng tiến độ các mục tiêu trong Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2025, đảm bảo các quy định, thể thức hoạt động của Hiến chương ASEAN được thực thi đầy đủ, tiếp tục cải tiến, nâng cao hiệu quả hoạt động của bộ máy ASEAN cũng như các cơ chế đối thoại và hợp tác khu vực do ASEAN chủ trì.

"Tỉnh táo trước thách thức, chủ động trong ứng phó, gắn kết trong hành động, ASEAN đã đoàn kết, kiên định với các mục tiêu, chung tay đẩy lùi dịch bệnh. Quyết tâm này của ASEAN đã được thể hiện qua Tuyên bố Tầm nhìn về một ASEAN gắn kết và chủ động thích ứng tại Cấp cao ASEAN 36 vừa qua", Phó Thủ tướng nêu.

"Tiếp nối nỗ lực của ASEAN những năm trước, chúng ta tiếp tục đẩy mạnh kết nối, phát triển bền vững, khuyến khích đổi mới sáng tạo, thúc đẩy tăng trưởng bao trùm và đồng đều, không để ai bị bỏ lại phía sau", Phó Thủ tướng nói thêm. 

Đồng thời nhấn mạnh, xác định nguy cơ dịch bệnh Covid-19 còn thường trực, chúng ta một mặt chủ động kiểm soát và đẩy lùi dịch bệnh thông qua nỗ lực ngăn ngừa lây nhiễm, phát triển vắc xin và thuốc điều trị tiếp cận rộng rãi với người dân, mặt khác, cần triển khai ngay các biện pháp hiệu quả hỗ trợ người dân và doanh nghiệp khắc phục hậu quả của dịch bệnh, từng bước phục hồi nền kinh tế và ổn định đời sống xã hội.

Đặc biệt, ASEAN sẽ tiếp tục tham gia đóng góp và phát huy vai trò trong các nỗ lực duy trì hòa bình, an ninh quốc tế. Đối thoại cấp Bộ trưởng giữa ASEAN và các Đối tác nhằm khuyến khích vai trò của phụ nữ trong hòa bình và an ninh bền vững dịp này là đóng góp thiết thực của ASEAN triển khai Nghị quyết 1325 của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc về Phụ nữ, hòa bình và an ninh.  

Cùng với đó, Phó Thủ tướng nêu, các thách thức đối với an ninh và ổn định ở khu vực luôn hiện hữu, trong đó có các nhân tố đe dọa hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn tự do hàng hải, hàng không trên Biển Đông, tuyến hàng hải huyết mạch của khu vực và thế giới.

"ASEAN sẽ kiên định với lập trường nguyên tắc, nhấn mạnh kiềm chế, giải quyết hòa bình các tranh chấp trên cơ sở luật pháp quốc tế, UNCLOS 1982, thúc đẩy đối thoại, tăng cường xây dựng lòng tin, không quân sự hóa, không làm phức tạp tình hình. ASEAN kiên định thúc đẩy triển khai đầy đủ, nghiêm túc Tuyên bố DOC và nỗ lực xây dựng Bộ quy tắc COC hiệu quả, thực chất, phù hợp với luật pháp quốc tế và Công ước Luật biển UNCLOS 1982", Phó Thủ tướng Phạm Bình Minh nhấn mạnh.

Theo đó, để chủ động trong định hướng phát triển cho tương lai, Phó Thủ tướng đề nghị các Bộ trưởng ASEAN sẽ cùng nhau trao đổi và bàn thảo về cách thức xây dựng một tầm nhìn mới cho Cộng đồng ASEAN sau 2025, đảm bảo kế thừa các thành tựu đạt được và giúp ASEAN thích ứng hiệu quả với những cơ hội và thách thức ở những thập kỷ tiếp theo.