10 khác biệt giữa cha mẹ bình thường và cha mẹ thông thái

Những bức ảnh dưới đây cho thấy sự trái ngược giữa các cặp cha mẹ thường và cha mẹ thông thái trong việc nuôi dạy con:

Sự khác biệt về giao tiếp

Cha mẹ bình thường (trái) luôn đánh giá cao quan điểm, thẩm quyền của mình, cho rằng ý tưởng của mình là đúng đắn và trưởng thành (vòng tròn lớn), trong khi ý tưởng của con trẻ là sai lầm, ngây thơ (vòng tròn nhỏ), giữa hai hệ ý tưởng không có sự giao thoa. Điều này cũng thể hiện việc họ muốn lấn át con, nhưng lại không sẵn sàng để tương tác. Quan hệ với trẻ là quan hệ kiểm soát.

Cha mẹ khôn ngoan ngược lại có sự tôn trọng suy nghĩ của trẻ và bình đẳng trong quan hệ với trẻ. Phụ huynh dạng này luôn hiểu rằng trẻ có những ý tưởng khác mình và sẵn sàng để giao thoa, giao tiếp. Quan hệ này là quan hệ hợp tác.

Sự khác biệt về góc nhìn

Cha mẹ bình thường nhìn con dưới góc độ của kính lúp (trái), soi xét từng ly từng tí đến cuộc sống của con, ví dụ như xếp hạng bài kiểm tra hay hoàn thành số tiết piano trong tuần... Điều này càng khiến trẻ lo lắng, sợ hãi sai sót. Đây là kiểu phụ huynh nhìn nhận vấn đề thiển cận.

Cha mẹ thông minh nhìn con dưới góc độ của kính viễn vọng, quan sát trẻ ở tầm xa để nhìn thấy khả năng phát triển, thế mạnh của trẻ. Đây là kiểu phụ huynh nhìn nhận vấn đề sâu, rộng.

Sự khác biệt khi đánh giá đặc điểm của trẻ

Cha mẹ bình thường nhìn thấy trẻ có nhiều khuyết điểm (màu nâu trong bức tranh bên trái) hơn là ưu điểm (màu xanh), thậm chí sẵn sàng bỏ qua ưu điểm, chỉ chú trọng nhược điểm và tìm cách cải thiện những thiếu sót đó. Họ tin rằng chỉ bằng cách này, đứa trẻ mới có thể trở thành một người hoàn hảo.

Cha mẹ khôn ngoan coi cả ưu điểm, khuyết điểm của trẻ là đặc điểm. Họ không nhìn chằm chằm vào nhược điểm của đứa bé, thậm chí còn biết biến đó thành điểm mạnh của con. Như thế, ưu và nhược đều trở thành đặc tính (bức tranh màu vàng).

Sự khác biệt trong phép so sánh

Cha mẹ bình thường tạo ra hai định nghĩa rõ ràng: thất bại - thành công, và luôn đưa hai thứ này lên bàn cân để so sánh. Họ cho rằng thất bại của đứa trẻ có thể tránh được, và thất bại đồng nghĩa với phạm lỗi. Họ vạch ra những khuôn khổ cho trẻ, nói với đứa trẻ phải làm cái này, cái kia mới là tốt, nếu không sẽ thế này, thế kia. Điều này có thể khiến cho đứa bé sợ thất bại, không có tự tin bước ra khỏi mọi ranh giới để làm điều gì đó mới mẻ.

Cha mẹ khôn ngoan tin rằng thất bại là một phần của sự trưởng thành, có vấp ngã mới có lớn khôn, vì thế, thất bại không có gì là xấu hổ hay lỗi lầm. Nhờ vậy, đứa trẻ bình thản bước qua mọi trải nghiệm của đời sống, luôn vững vàng trước mọi thử thách. Kể cả khi thất bại, chúng cũng không vì thế mà chịu gánh nặng của "cán cân thành công, thất bại" mà bố mẹ từng gây cho mình.

Sự khác biệt trong cách trả lời câu hỏi

Cha mẹ bình thường không thích con hơi tí là đặt câu hỏi, có thể vì họ không có đáp án mà trẻ cần, dần dần, có thể trở nên kém "giỏi" trong mắt con. Vì thế, đứng trước các câu hỏi của con, họ tìm cách né tránh, thậm chí gắt gỏng để phản ứng.

Cha mẹ thông minh sẽ khuyến khích con cái tìm ra câu trả lời, đồng thời có thể đưa ra các gợi ý, hoặc các ý tưởng để con tự tìm đáp án cho riêng mình. Cha mẹ tuýp này hiểu các vấn đề thường giúp trẻ khơi nguồn sáng tạo, trí tưởng tượng, giúp tư duy "nảy mầm".

Sự khác biệt về ghi nhận kết quả học tập

Cha mẹ bình thường gò ép con vào một đồ thị thăng tiến (hình trái), buộc con không ngừng tiến bộ. Trong mắt họ, chỉ số duy nhất phản ánh kết quả học tập là điểm số.

Cha mẹ thông thái nghĩ rằng học tập là một quá trình khám phá, quá trình này có sự biến động lên, xuống. Thành tựu là quan trọng, nhưng lý do cho sự thay đổi thành tựu cũng quan trọng không kém.

Sự khác biệt trong phân bổ thời gian

Cha mẹ bình thường đặt nặng học tập, chèn thời gian biểu học tập tối đa cho con. Ngoài ra, các thời gian cho phát triển tư duy, vận động thể chất... đều bị giảm thiểu. Điều này khiến đứa trẻ vô tình trở thành "cái máy học", thiếu kiến thức xã hội.

Cha mẹ thông thái chú tâm đến sự phát triển toàn diện của trẻ, phân bổ thời gian đều đặn cho nhiều khía cạnh khác nhau: vui chơi, vận động... Nhờ đó, trẻ trở thành một cá thể hoàn chỉnh, khỏe về thể chất, thông tuệ về tư duy.

Sự khác biệt trong quan điểm về vai trò của bản thân

Cha mẹ bình thường luôn muốn mình hoàn hảo trong mắt mọi người, phải hoàn hảo trong vai trò người mẹ, người vợ, người nhân viên... Khi không đạt được điều đó, họ trở nên căng thẳng, gây stress cho cả gia đình.

Cha mẹ khôn ngoan hiểu rằng điều quan trọng là tạo được sự cân bằng giữa cuộc sống riêng và công việc, thông qua sự điều chỉnh năng lượng linh hoạt ở từng giai đoạn. Khi tâm lý của bản thân tốt, họ mới có thể đem lại hạnh phúc cho gia đình.

Sự khác biệt về quan điểm "thành công"

Cha mẹ bình thường cho rằng thành công của con cái là công việc tốt, thu nhập tốt. Họ có xu hướng so sánh, buộc con cái phải đạt được mức độ nào đó mới được coi là thành công. Như thế, người con khó có thể hiểu được ý nghĩa đích thực của cuộc sống.

Cha mẹ khôn ngoan hiểu rằng định nghĩa về sự thành công trong cuộc sống đa dạng. Trong quá trình trưởng thành của con cái, họ cảm thấy miễn là đứa trẻ tiến bộ so với cái mốc nhất định nào đó ban đầu, đó là một thành công.

Khác biệt trong tư duy giáo dục

Cha mẹ bình thường dạy con theo suy nghĩ mình cho là đúng, và nếu trẻ không tuân thủ, họ thường trách móc trẻ: "Mẹ/bố đã vất vả vì con, con phải nghe lời". Họ coi việc sinh con và nuôi dưỡng như một sự ban ơn, thế nên phải yêu cầu trẻ đáp đền theo định hướng .

Trong khi đó, cha mẹ khôn ngoan dạy trẻ bằng cách lấy mình làm tấm gương, thôi thúc trẻ học hỏi để trở thành một hình mẫu mới. Họ không đặt lên vai trẻ trách nhiệm phải nghe lời vì "đã sinh ra, nuôi dạy", thay vào đó, dần ý thức cho con cái thấy giá trị của mình trong mắt con.