Tình hình sau 10 năm triển khai công tác xây dựng xã, phường, thị trấn phù hợp với trẻ em

Công tác phổ biến, triển khai các quyết định của Thủ tướng Chính phủ

Từ năm 2010 đến nay, công tác xây dựng xã, phường, thị trấn phù hợp với trẻ em được thực hiện theo các Quyết định của Thủ tướng Chính phủ, như: Quyết định số 37/2010/QĐ-TTg ngày 22/4/2010 ban hành quy định tiêu chuẩn xã, phường phù hợp với trẻ em; Quyết định số 34/2014/QĐ-TTg ngày 30/5/2014 quy định tiêu chuẩn xã, phường, thị trấn phù hợp với trẻ em; Quyết định số 06/QĐ-TTg ngày 03/01/2019 quy định tiêu chuẩn, trình tự đánh giá và công nhận xã, phường, thị trấn phù hợp với trẻ em.

Công tác xây dựng xã, phường, thị trấn phù hợp với trẻ em được xác định là một nhiệm vụ quan trọng, số xã/phường và tỷ lệ xã/phường phù hợp với trẻ em luôn là một trong những chỉ tiêu của Ngành Lao động - Thương binh và Xã hội. Năm 2020, xây dựng xã, phường, thị trấn phù hợp với trẻ em là một nhiệm vụ cần đẩy mạnh trong Nghị quyết của Chính phủ về phát triển kinh tế - xã hội (Nghị quyết số 01/NQ-CP ngày 01/01/2020 của Chính phủ về nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu thực hiện Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và Dự toán ngân sách nhà nước năm 2020).

Công tác tổ chức phổ biến

Công tác phổ biến các Quyết định của Thủ tướng Chính phủ về xây dựng xã, phường, thị trấn phù hợp với trẻ em được thực hiện dưới hình thức hội nghị, hội thảo, tập huấn hoặc công văn đề nghị triển khai thực hiện như: Hội nghị quốc gia về triển khai quyết định số 37/2010/QĐ-TTg (năm 2010), triển khai quyết định số 34/2014/QĐ-TTg (năm 2014), triển khai quyết định số 06/QĐ-TTg (năm 2019). Hội thảo về tăng cường giải pháp thực hiện xã, phường, thị trấn phù hợp với trẻ em (năm 2016). Tập huấn xã, phường, thị trấn phù hợp với trẻ em tại Ninh Thuận, An Giang, Gia Lai, Kon Tum (năm 2011).

Công tác triển khai thực hiện

Các văn bản hướng dẫn, chỉ đạo, điều hành đã được ban hành theo từng năm và theo tình hình thực tế nhằm tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc, hướng dẫn triển khai thực hiện xã, phường, thị trấn phù hợp với trẻ em, cụ thể:

Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội đã ban hành 02 Thông tư hướng dẫn thực hiện (Thông tư số 22/2010/TT-LĐTBXH ngày 12/8/2010 quy định trình tự, thủ tục đánh giá và công nhận xã, phường, thị trấn phù hợp với trẻ em, Thông tư số 25/2014/TT-BLĐTBXH ngày 06/9/2014 hướng dẫn trình tự, thủ tục đánh giá, công nhận xã, phường, thị trấn phù hợp với trẻ em) và 11 văn bản (danh mục văn bản kèm theo).

Cục Trẻ em đã ban hành 16 văn bản và 02 tài liệu: tài liệu hướng dẫn thu thập thông tin đánh giá xã, phường, thị trấn đạt tiêu chuẩn xã, phường, thị trấn phù hợp với trẻ em theo Quyết định số 34/2014/QĐ-TTg (năm 2016) và tài liệu hướng dẫn thu thập thông tin, đánh giá và công nhận xã, phường, thị trấn phù hợp với trẻ em theo Quyết định số 06/QĐ-TTg (năm 2019).

Để tổ chức thực hiện các quyết định của Thủ tướng Chính phủ về xã, phường, thị trấn phù hợp với trẻ em từ năm 2010 đến nay, căn cứ vào Thông tư và các văn bản ban hành, Sở Lao động - Thương binh và Xã hội các tỉnh, thành phố đã tham mưu cho Tỉnh ủy, Ủy ban nhân dân có kế hoạch, văn bản chỉ đạo hoặc văn bản hướng dẫn tổ chức thực hiện xã, phường, thị trấn phù hợp với trẻ em.

Công tác kiểm tra, giám sát thực hiện

Việc kiểm tra, đánh giá, giám sát thực hiện xã, phường, thị trấn phù hợp với trẻ em được thực hiện lồng ghép trong các nội dung kiểm tra thực hiện quyền trẻ em của Cục Trẻ em. Hằng năm, việc theo dõi, thống kê, đánh giá số xã, phường, thị trấn phù hợp với trẻ em được căn cứ trên cơ sở báo cáo đánh giá của các tỉnh, thành phố.

Bên cạnh đó, một số năm thực hiện kiểm tra, giám sát chuyên sâu tập trung vào việc nghiên cứu, đánh giá để sửa đổi cho phù hợp với tình hình mới hoặc kiểm tra, hướng dẫn trong những năm đầu triển khai các quyết định mới, cụ thể: Quyết định số 37/2010/QĐ-TTg ngày 22/4/2010: khảo sát đánh giá tình hình thực hiện.

Quyết định số 37/2010/QĐ-TTg tại 5 tỉnh, thành phố: Hà Nội, Tuyên Quang, Quảng Nam, Bến Tre, Vĩnh Long (năm 2013) làm cơ sở để sửa đổi bổ sung Quyết định số 37/2010/QĐ-TTg vào năm 2014. Kết quả cuộc khảo sát cho thấy: Quyết định số 37/2010/QĐ-TTg là sự chỉ đạo rất quan trọng để các địa phương triển khai thực hiện tốt hơn việc tạo môi trường an toàn, lành mạnh và thân thiện cho trẻ em. Qua gần 3 năm thực hiện Quyết định số 37/2010/QĐ-TTg trên toàn quốc, có trên 66,6% xã, phường đạt tiêu chuẩn phù hợp với trẻ em. Tuy nhiên, Quyết định số 37/2010/QĐ-TTg còn nhiều chỉ tiêu (25 chỉ tiêu), một số chỉ tiêu đã đạt chuẩn quốc gia ở hầu hết các địa phương, một số chỉ tiêu khó thu thập một cách chính xác. Vì vậy cần điều chỉnh, sửa đổi Quyết định số 37/2010/QĐ-TTg cho phù hợp hơn với thực tế.

Quyết định số 34/2014/QĐ-TTg ngày 30/5/2015: kiểm tra, đánh giá tình hình triển khai thực hiện tại 9 tỉnh: Đắk Nông, Bình Định, Tây Ninh, Hậu Giang (năm 2015), Lai Châu và Bà Rịa - Vũng Tàu (năm 2016), Đắk Lắk, Sơn La, Bình Dương (năm 2017). Kết quả kiểm tra, đánh giá đã chỉ ra được một số khó khăn, vướng mắc và hạn chế trong quá trình triển khai thực hiện Quyết định số 34/2014/QĐ-TTg. Một số tiêu chí thực hiện tốt như tiêu chí 2 (khai sinh cho trẻ em), tiêu chí 3 (trẻ em lao động trong điều kiện nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm, lang thang kiếm sống, làm việc xa gia đình), tiêu chí 5 (trẻ em có các vấn đề xã hội), tiêu chí 7 (trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt được trợ giúp, chăm sóc), tiêu chí 12 (trẻ em tốt nghiệp trung học cơ sở). Bên cạnh đó, còn một số tiêu chí gặp khó khăn như tiêu chí 1 (khó khăn về ngân sách và cán bộ), tiêu chí 6 (trẻ em bị tai nạn, thương tích), tiêu chí 9 (trẻ em dưới 5 tuổi bị suy dinh dưỡng thể nhẹ cân), tiêu chí 10 (trẻ em được khám sức khỏe tổng quát ít nhất 1 lần trong năm), tiêu chí 13 (trẻ em được tham dự tọa đàm, diễn đàn trẻ em các cấp, trao đổi, đóng góp ý kiến về các vấn đề liên quan đến thực hiện quyền trẻ em), tiêu chí 14 (điểm vui chơi, giải trí cho trẻ em), tiêu chí 15 (các mô hình bảo vệ, chăm sóc trẻ em). Bên cạnh đó, vẫn còn có cách hiểu chưa đúng về các nội dung và cách tính điểm một số tiêu chí như tiêu chí 10 (khám sức khỏe tổng quát), tiêu chí 14 (điểm vui chơi, giải trí và tổ chức hoạt động văn hóa, vui chơi, rèn luyện thể chất).