Nguy cơ nở rộ “giáo sư”

Theo GS Mai Trọng Nhuận, nguyên Giám đốc Đại học quốc gia, hiện nay quy trình bổ nhiệm GS rất chặt chẽ: Khi các trường bổ nhiệm GS và PGS, việc xác nhận các GS có đạt tiêu chuẩn hay không phải hội đồng ngành T.Ư và Hội đồng Chức danh giáo sư  Nhà nước (HĐ CDGS NN) quyết định. Ngược lại nếu  một cá nhân nào đó được xác định làm GS mà không được trường bổ nhiệm cũng không được gọi là GS  mà chỉ ở mức  “đạt chuẩn” GS mà thôi.

Ở nước ngoài, Mỹ chẳng hạn,  theo GS Mai Trọng Nhuận, các trường ĐH có thể tự bổ nhiệm GS sau khi hội đồng bầu xong. Tuy nhiên việc này khác ở chỗ, GS Nhuận nói, số lượng GS vô cùng hạn chế. 

Chỉ khi một GS bị ốm lâu dài, nghỉ việc, di chuyển hoặc mất… nhà trường  bắt đầu tuyển chọn, bầu GS vào vị trí tương ứng;  bình thường,  không có vị trí thì, dù cá nhân nào đó có xuất sắc “bằng giời” cũng chỉ… chờ đó vì nhà trường chỉ có, ví dụ,  2 vị trí GS.

Nêu trong trường hợp đó, GS Nhuận khẳng định, người nào muốn làm GS của trường chỉ có mỗi một cách là di chuyển đến trường khác để thi thố vào vị trí GS mà trường này còn thiếu mà thôi.

Theo GS Nhuận, các nước phát triển đều hạn chế số GS như vậy. Ngoài ra, GS Nhuận cho biết, ở nước ngoài  còn những  quỹ lớn dành cho các GS đặc biệt xuất sắc. Ví dụ, GS quỹ Bill Gate vô cùng danh giá dành cho một số lượng hạn chế các GS  giỏi nhất.

Đạt dưới điểm tối thiểu, vẫn đề cử giáo sư

Theo một nguồn tin riêng của Tiền Phong, vừa qua trong đợt bổ nhiệm GS, nhiều hội đồng cơ sở (trường) đề cử một số người xét bổ nhiệm vào chức danh GS chỉ đạt 2.7/6 điểm tối thiểu, thậm chí nhiều người thiếu những minh chứng cần thiết vẫn được đưa lên để xét bổ nhiệm.  Đó là các trường đều biết còn phải qua Hội đồng liên ngành T.Ư,  HĐ CDGS NN xét mà còn làm liều như vậy, thì sau này để các trường tự xác nhận, tự bổ nhiệm, không ai kiểm soát, sẽ nở rộ GS!

GS Nhuận nói phải chờ đến trình độ dân trí đủ cao thì mới nên chọn những trường có uy tín lớn để làm thí điểm việc bổ nhiệm GS từ trường ĐH, có sự kiểm soát chặt chẽ của HĐ CDGS NN.

GS Nhuận cho rằng, mô hình này chỉ nên thí điểm dần, nghiên cứu,  đúc rút, tuyệt đối không nên thực hiện đại trà ở những trường mới thành lập sẽ không đảm bảo chuẩn chất lượng.

GS Nhuận cho rằng, nghiên cứu xong, thấy mô hình đảm bảo chất lượng thì mới thực hiện ở những trường đủ uy tín, đủ chất lượng để cho phép bổ nhiệm GS nhưng vẫn phải qua một HĐ giám sát.  “Hơn 300 trường ĐH, nếu làm ào ào mà không kiểm soát thì sẽ dẫn đến chất lượng thế nào? ”, GS Nhuận đặt câu hỏi.