Làm rõ vụ giáo sư bị tố “đạo văn”

Cuốn sách bị cho là “đạo văn” của ông Tồn.

Theo tố cáo, ông Nguyễn Đức Tồn ngay từ khi còn là Phó Giáo sư (PGS), Tổng biên tập Tạp chí Ngôn ngữ (Viện Ngôn ngữ) đã ngang nhiên "đạo văn" ngay các tác phẩm của tác giả in trên Tạp chí Ngôn ngữ để "biến" thành của mình.

Cụ thể, trong cuốn “Những vấn đề dạy và học trong nhà trường - Phương pháp dạy và học tiếng Việt ở bậc trung học cơ sở”, (NXB Đại học Quốc gia Hà Nội, tháng 5/2001), tác giả PGS.TS Nguyễn Đức Tồn đã “bê” nguyên xi bài báo in trên Tạp chí Ngôn ngữ số 2 năm 2001 “Dạy từ láy cho học sinh trung học cơ sở” của ThS Nguyễn Thị Thanh Hà. PGS Tồn chỉ thay đổi tí chút ở đầu đề rồi ngang nhiên chú thích “Bài viết có sự cộng tác của Nguyễn Thị Thanh Hà, nghiên cứu sinh Viện Ngôn ngữ học”. Trong khi đó, bài báo của Nguyễn Thị Thanh Hà đã được công bố trước khi cuốn sách của ông Tồn ra đời, lại không hề ghi tên ông.

Tiếp đó, năm 2002, ông Tồn lại xuất bản tiếp cuốn sách “Tìm hiểu đặc trưng văn hóa - dân tộc của ngôn ngữ và tư duy ở người Việt (trong sự so sánh với những dân tộc khác)” (NXB Đại học Quốc gia Hà Nội, năm 2002), ngay lập tức ông Tồn bị tố đã "đạo" hoàn toàn 2 luận án của 2 người khác để "biến" thành quyển sách của ông. Luận án thứ nhất bị ông Tồn “đạo” là luận án Phó Tiến sĩ khoa học Ngữ văn của tác giả Nguyễn Thúy Khanh, đề tài: “Đặc điểm trường từ vựng ngữ nghĩa tên gọi động vật”, bảo vệ năm 1996 tại Viện Ngôn ngữ học (ông Nguyễn Đức Tồn là người hướng dẫn).

Các chuyên gia của ngành Ngôn ngữ đã so sánh là ngoài phần mở đầu và tài liệu tham khảo, luận án Phó Tiến sĩ của tác giả Nguyễn Thúy Khanh có 96 trang chính thì có tới 82 trang trùng với sách của ông Tồn, phần lớn số trang trùng nhau đều chính xác đến từng dấu chấm, dấu phẩy. Vì luận án của tác giả Nguyễn Thúy Khanh được công bố 6 năm trước khi cuốn sách của ông Nguyễn Đức Tồn xuất bản.

Luận văn thứ 2 bị ông Tồn "đạo" là luận văn tốt nghiệp đại học: “Đặc điểm định danh và ngữ nghĩa trường từ vựng tên gọi thực vật trong tiếng Việt” của Cao Thị Thu, chuyên ngành Ngôn ngữ học (Đại học Tổng hợp Hà Nội, khóa 36, 1991 - 1995), do GS,TS Nguyễn Thiện Giáp hướng dẫn. Ngoài phần mở đầu và mục tài liệu tham khảo, luận văn của tác giả Cao Thị Thu có 3 chương (74 trang) thì chương thứ 2 (từ trang  

20 đến 49) bao gồm kết quả nghiên cứu như: Tư liệu, bảng biểu thống kê, ý tưởng khoa học và nhiều trang, đoạn được in nguyên xi trong sách của ông Tồn. Riêng chương 3 của luận văn (từ trang 50 đến 75) thì xuất hiện gần như nguyên bản vào chương thứ 8 trong sách của ông Tồn.

GS,TS Nguyễn Văn Lợi, nguyên Thư ký Hội đồng chức danh Giáo sư ngành Ngôn ngữ học (giai đoạn 2000 - 2007), nguyên Phó Viện trưởng Viện Ngôn ngữ học cho biết: Đối với tôi cũng như các GS đã tham gia hội đồng này, không bất ngờ trước thông tin trong công trình khoa học của ông Nguyễn Đức Tồn đã sao chép gần như nguyên xi mấy chục trang luận án của nghiên cứu sinh Nguyễn Thúy Khanh và mấy chục trang luận văn tốt nghiệp đại học của sinh viên Cao Thị Thu (cháu vợ của ông Tồn).

“Năm 2007, do Viện Ngôn ngữ tách ra để xây dựng Viện Từ điển học và Bách khoa thư, ông Nguyễn Đức Tồn được bổ nhiệm làm Viện trưởng Viện Ngôn ngữ học và Chủ nhiệm khoa Ngôn ngữ học của Học viện Khoa học Xã hội và Nhân văn. Sau khi Hội đồng chức danh Giáo sư ngành Ngôn ngữ học mới được thành lập (lúc đó tôi và một số GS trong hội đồng đã nghỉ, không tham gia), năm 2008, ông Nguyễn Đức Tồn được phong Giáo sư”, GS,TS Nguyễn Văn Lợi cho biết.

Trước những thông tin, ngày 17/5, Hội đồng Chức danh GS Nhà nước đã chính thức có văn bản yêu cầu Hội đồng Chức danh GS ngành Ngôn ngữ học rà soát, báo cáo về vụ GS Nguyễn Đức Tồn, một thành viên của hội đồng ngành ngôn ngữ, bị tố " đạo văn".

Theo yêu cầu của Hội đồng Chức danh GS Nhà nước, Hội đồng ngành sẽ phải rà soát toàn bộ thông tin liên quan đến vụ việc, họp, thẩm định để kết luận GS Tồn có thực sự "đạo văn" không?

"Vụ việc này phải làm đúng quy trình vì đây là danh dự của một con người. Hội đồng Chức danh GS Nhà nước không bao che nhưng phải hết sức thận trọng. Việc này không thể xử lý chỉ dựa trên dư luận mà phải dựa vào chứng cứ và các phân tích, đánh giá chuyên môn", một lãnh đạo Hội đồng Chức danh GS Nhà nước cho biết.

Sau khi có báo cáo của Hội đồng ngành, Hội đồng Chức danh GS Nhà nước sẽ họp thảo luận và đưa ra nghị quyết xử lý cụ thể.

Trước việc bị tố “đạo văn”, ông Nguyễn Đức Tồn cho rằng, ông bị “vu cáo”. Rằng các luận án, luận văn là do ông đã cho trò chép của thầy chứ không bao giờ có chuyện thầy chép của trò; ông đã đem bản luận án đã bảo vệ ở Nga của ông cho trò chép. Như vậy lỗi "đạo văn" hoàn toàn là do học trò (?).